Յան Սաուդեկ (չեխ․՝ Jan Saudek, մայիսի 13, 1935(1935-05-13)[1][2][3][…], Պրահա, Չեխոսլովակիա[3] և Պրահա, Չեխոսլովակիա[4][5]), հրեական ծագումով պաշտամունքային չեխ լուսանկարիչ։ Հայտնի է իր համարձակ և ցնցող աշխատանքով։ Ունի իր սեփական ցուցահանդեսները աշխարհի ավելի քան 400 քաղաքներում[8]։

Յան Սաուդեկ
չեխ․՝ Jan Saudek
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 13, 1935(1935-05-13)[1][2][3][…] (88 տարեկան)
ԾննդավայրՊրահա, Չեխոսլովակիա[3] կամ Պրահա, Չեխոսլովակիա[4][5]
Քաղաքացիություն Չեխիա և  Չեխոսլովակիա[4]
Մասնագիտությունլուսանկարիչ, նկարիչ և սցենարիստ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Կայքsaudek.com
 Jan Saudek Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Հրեական ընտանիքից, որի անդամներից շատերը մահացել են Թերեզինում[9]։ Յանը և նրա երկվորյակ եղբայրը՝ Կարելը, բանտարկվեցին մանկական ճամբարում։ Սաուդեկն առաջին չեխ լուսանկարիչներից էր, ում աշխատանքները հայտնի դարձան արևմտյան երկրներում, և արդյունքում նա մինչև 1980-ականները գտնվում էր Չեխիայի իշխանությունների կասկածի տակ։ Նրա լուսանկարները, նախ՝ սև ու սպիտակ, ապա՝ գունավոր, վերաբերում են սեքսուալությանը և տղամարդկանց և կանանց հարաբերություններին, ծերությանը և երիտասարդությանը, հագուստին և մերկությանը։ Հզոր պատկերային էֆեկտների հասնելու համար Սաուդեկը անտագոնիստական մոտեցում է ցուցաբերել։ Երբեմն Յանն օգտագործում է ուժեղ կերպար, որը հիշեցնում է միջնադարյան սեռական կյանքի կոպիտ անպարկեշտությունը, նրա կադրերի միապաղաղ մթնոլորտն ամրապնդում էր տպավորությունը[10][11]։ 1950 թվականին նա առաջին անգամ վերցրեց տեսախցիկը։ 1952 - 1983 թվականներին աշխատել է տպարանում։ 1990 թվականին պարգևատրվել է Ֆրանսիայի արվեստի և գրականության շքանշանով։ Երկվորյակ եղբայրը կոմիքսների նկարազարդող Կարել Սաուդեկն է[12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
  2. 2,0 2,1 Luminous-Lint — 2005.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Evidence zájmových osob StB
  5. 5,0 5,1 5,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  6. https://beautifulbizarre.net/2014/07/10/jan-saudeks-hand-tinted-controversy/
  7. https://news.expats.cz/art/jan-saudek/
  8. Кулик И. Обнаженный приём // Коммерсантъ. — 20.04.2006. — № 70. — С. 21.
  9. «AUT - Úplné zobrazení záznamu». aleph.nkp.cz. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 17-ին.
  10. «Jan Saudek». cs.isabart.org. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 17-ին. {{cite web}}: Text "abart" ignored (օգնություն)
  11. «ŽENA-IN - Jan Saudek: Nejsem děvkař». ŽENA-IN (չեխերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 17-ին.
  12. «Обнаженный прием». www.kommersant.ru (ռուսերեն). 2006 թ․ ապրիլի 20. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 17-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել