Յաբլոկովների առևտրի տուն
Յաբլոկովների առևտրի տուն (ռուս.՝ Торговый дом Яблоковых), շենք Դոնի Ռոստովի Բոլշայա Սադովայա փողոցում (շենք №64)[1]։ Կառուցվել է 1898 թվականին ճարտարապետ Եվգենի Գուլինի նախագծով[2]։ Շենքն ունի մշակութային ժառանգության տարածաշրջանային նշանակության օբյեկտի կարգավիճակ[1]։
 | |
|---|---|
,_64.JPG) | |
| Տեսակ | շենք |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Դոնի Ռոստով |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ռուսաստանի մարզային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Կառուցվել է 1898 թվականին ռոստովցի ճարտարապետ Եվգենի Գուլինի նախագծով։ Տունը պատկանել է Ս. Կ. Յաբլոկովին։ Տան առաջին հարկը վարձակալել են առևտրային կազմակերպություններ. Ժիրարդյան կտորեղենի բաժնետիրական ընկերությունը և Էմիլ Ցինդելի կտորեղենի ընկերակցությունը։ Շենքի նկուղը զբաղեցնում էր «Ֆորտունա» ռենկյան մառանը (մուտքը եղել է Նիկոլաևյան նրբանցքի կողմից)։ Այնտեղ հաճախ տեղի էին ունենում կաբարեի և թատերախմբերի ելույթները։ Յաբլոկովների տան երկրորդ հարկը 1904 թվականին վարձակալեց Ռ. Շտրեմերը։ Այնտեղ բացվեց Ռուսաստանի հարավում առաջին էլեկտրակենսագիրներից մեկը (այն ժամանակ այդպես էին անվանում կինոթատրոնները)[2]։
1917 թվականին էլեկտրակենսագիրը կոչվեց «Օլիմպ» կինոթատրոն։ Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո, 1924 թվականին, Յաբլոկովների տունն ազգայնացվեց։ Այն ժամանակ առաջին հարկում սկսեցին գործել Զինառի և Ռուսարդառի խանութները։ 1930-ական թվականներից կինոթատրոնը կոչվեց «Կոմսոմոլեց»[2]։ Հայրենական մեծ պատերազմից հետո կինոթատրոնը շարունակեց իր աշխատանքը, սակայն 1990-ականներին փակվեց[3]։ Այդ ժամանակ իրականացվեց շենքի վերակառուցում ճարտարապետ Ե. Ռեկալոյի նախագծով[2]։
Ճարտարապետություն խմբագրել
Երկհարկանի շենքը գտնվում է Բոլշայա Սադովայա փողոցի կարմիր գծի վրա` Կոստանաևի եկամտաբեր տան և «Մոսկովսկայա» հյուրանոցի միջև։ Շենքի Ճարտարապետության և դիզայնի մեջ առկա են էկլեկտիզմի և մոդեռնի տարրեր։ Շենքի ճակատի ճարտարապետագեղարվեստական նկարագիրը ձևավորում են խոշոր լուսամուտատեղերը։ Առաջին հարկում խանութների ցուցափեղկերն են[3]։ Երկրորդ հարկի պատուհաններն ունեն հարուստ ձևավորում։ Նրանք շրջանակված են պրոֆիլավորված կամարաղեղներով։ Կողպեքային բոլոր քարերը զարդարված են թևավոր գլխարկով Հերմեսի գլխով։ Կողմնային պատուհանների միջապատերը զարդարված են Հերմեսի գավազանի` կադուցեուսի ծեփակերտ պատկերով։ Պատուհանների կամարակներին տեղադրված են տարբեր թեմաներով բարձրաքանդակներ։ Հերմեսը հայտնի է որպես առևտրի աստված, ուստի նրա պատկերները առևտրի տան ճակատին պատահական չեն[2]։ Շքամուտքով շենքի կենտրոնական ծավալը փոքր-ինչ իջեցված է[3]։ Երկրորդ հարկի կենտրոնական լուսամուտատեղը ձևավորված է փոքրիկ պատշգամբով բարդ կառուցվածքով լոջիայի տեսքով[2]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «Ростов-на-Дону (объекты культурного наследия регионального значения)». Официальный портал Правительства Ростовской области. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 28-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Есаулов Г. В., Черницына В. А. Архитектурная летопись Ростова-на-Дону. — 2-е изд.. — Ростов-на-Дону, 2002. — С. 134—137. — ISBN 5-8456-0489-3
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Доходный дом С. Яблокова». voopiik-don.ru. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.