Մուհամմադ Հուսեյն Ազադ
Մուհամմադ Հուսեյն Ազադ (ուրդու՝ مُحمّد حُسَین آزاد — Mọḥammad Ḥusẹ̅n Āzād; Հունիսի 10 1830 թվական, Դելի, Մեծ մողոլների կայսրություն—Հունվարի 22 1910 թվական, Լահոր, Բրիտանական Հնդկաստան (այժմ Պակիստան) —հնդիկ բանաստեղծ, գրող, գրականագետ, գրականության պատմաբան, մանկավարժ։ Գրել է ուրդու։
Մուհամմադ Հուսեյն Ազադ | |
|---|---|
| Ծնվել է | Հունիսի 10, 1830 թվական |
| Ծննդավայր |  Բրիտանական Հնդկաստան, Դելի, Մեծ մողոլների կայսրություն |
| Վախճանվել է | Հունվարի 22, 1910 թվական (79 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բրիտանական Հնդկաստան, Լահոր, Փենջաբ (Բրիտանական Հնդկաստան) |
| Մասնագիտություն | Գրող, բանաստեղծ |
| Լեզու | Հինդի, ուրդու |
| Քաղաքացիություն | Բրիտանական Հնդկաստան |
| Կրթություն | Anglo Arabic Senior Secondary School? |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է պարսկական ներգաղթյալ, գիտնական և կրոնական առաջնորդ Մուհամմադ Բաքիրի ընտանիքում, որը 1836 թվականից սկսած հրատարակում էր Դելիում առաջին թերթը՝ ուրդու։ 1861-ին Դելիում տեղի ունեցած անկարգությունների ժամանակ Ազադը տեղափոխվեց Լահոր։
1864 թվականից աշխատել է կրթության համակարգում, դասավանդել է Լահորի համալսարանական քոլեջում և Փենջաբի համալսարանի Արևելյան քոլեջում։ Նա պահպանեց բարեկամական հարաբերությունները Գ.Վ.Լեիտերի հետ։ 1866 թվականին Ազադը դարձավ կանոնավոր վարձատրվող համալսարանական դասախոս, իսկ մեկ տարի անց դարձավ նրա գիտական քարտուղարը։ 1887-ին նա հիմնադրել է գրադարանը[1]։
Արդեն պատանեկան տարիներին նա բանաստեղծություններ է գրել։ Նա գիտեր պարսկերեն, արաբերեն և անգլերեն լեզուներ և գրականություն։ 1874-ին նա հիմնել է «Անջումանե Փենջաբ» ընկերությունը (Փենջաբ Հասարակություն), որը կարևոր դեր է խաղացել ուրդու գրականության զարգացման գործում։ Ազադը բանաստեղծներին կոչ է արել վերանայել հին կանոնները, իսկապես պատկերել հնդկական կյանքը։
Գլխավոր աշխատանքներ խմբագրել
- «Կյանքի ջուր» («Աբե Հայաթ») - ուրդու պոեզիայի պատմություն,
- «Ազադ բանաստեղծություններ» («Նազմե Ազադ»),
- «Մտքի կախարդություն » (Նաիրանգի Հայալ)։
Նա ուսումնասիրել է տաջիկ-պարսկական գրականության պատմությունը։ Նա գրել է մեծ թվով աշխատանքներ այս թեմայի վերաբերյալ։ Ազադի գրական լեզուն մոտենում էր գաղութին։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Books Written by Muhammad Husain Azad – Punjnud.com». www.punjnud.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Хусейн, Эхтишам Саид История литературы урду (пер. с хинди). — М., 1961.
- Гулам Хусейн Мухтасар тарихе забане урду. — Карачи, 1952.
- Saksena R. B. A history of Urdu literature. — Allahabad, 1927.
Արտաքին հղումներ խմբագրել