Մեռնող կարապը (ֆիլմ, 1917)

Մեռնող կարապը (ռուս.՝ Умирающий лебедь), ռուսական գեղարվեստական համր ֆիլմ, որի ռեժիսորն է Եվգենի Բաուերը։ Թողարկվել է 1917 թվականի հունվարի 17-ին։

Մեռնող կարապը
Երկիր	Ռուսական կայսրություն
Ժանր	դրամա
Թվական	1917
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Եվգենի Բաուեր
Սցենարի հեղինակ	Զոյա Բարանցևիչ
Դերակատարներ	Վերա Կարալի
Կինոընկերություն	Խանժոնկովի առևտրային տուն
Տևողություն	49 րոպե
The Dying Swan (1917 film) Վիքիպահեստում

Սյուժե

Համր պարուհի Գիզելան ծանոթանում է Վիկտորի հետ և սիրահարվում նրան։ Թվում է, թե Վիկտորը փոխադարձաբար սիրում է նրան, բայց շուտով պարուհին նրան տեսնում է ուրիշի հետ։ Գիզելային մեռնող կարապի դերում տեսնելուց հետո նկարիչ Գլինսկին, որը ձգտում է նկարում մահ պատկերել, պարուհուն օգտագործում է որպես բնորդուհի։ Գլինսկին նրան նկարում է կարապի հագուստով, Գիզելայի աչքերում՝ խոր վշտի արտահայտություն։ Բայց երբ Վիկտորը զղջում է և ներվում Գիզելայի կողմից, նկարիչը նկատում է, որ այդ ողբալի արտահայտությունն անհետանում է։ Այդ ժամանակ նա խեղդում է պարուհուն և թողնում նրան «մեռնող կարապի» դիրքում։

Դերերում

«Մեռնող կարապը» (1917)

Դերասան	Դեր
Վերա Կարալի	Գիզելա
Ալեքսանդր Խերուվիմով	Գիզելայի հայրը
Վիտոլդ Պոլոնսկի	Վիկտոր Կրասովսկի
Անդրեյ Գրոմով	Վալերի Գլինսկի
Իվան Փերեսթիանի	Գլինսկու ընկերը

Ֆիլմի մասին

Թողարկման տարում ֆիլմը առաջացրել է մի շարք շահագրգիռ հրապարակումներ։ Մասնավորապես, «Թատերական թերթի» մեկնաբանը գրել է. «Այս անգամ պարոն Բաուերը հատկապես հետաքրքիր է ոչ թե տաղավարներով, այլ նրբաճաշակ բնույթով»։ «Թատրոնների տեսություն»-ում նշվել է. «Պիեսի բովանդակությունը բավականին հետաքրքիր է, և ֆիլմը նայվում է հետաքրքրությամբ»։

«Կինե-ամսագիրն» այսպես է գնահատել ֆիլմը.

Ֆիլմը շատ հաջող է արված։ Աչք է շոյում Սոչիի հրաշալի բնությունը, որտեղ նկարահանվել է այս ֆիլմը, լարված ուշադրություն է առաջացնում ռեժիսորի հարուստ և հետաքրքիր հնարամտությունը ֆանտաստիկ դրվագների արտադրության մեջ։ Բայց նոր ֆիլմի ամենահետաքրքիրը, իհարկե, տիկին Կարալիի պարն է»

«Կինեմատոգրաֆիայի տեղեկագրում» Վ. Վերոնինը մատնանշել է դերասանական խաղը և ռեժիսորական գյուտերը:

Վ. Ա. Կարալիի լավ գործընկերը Ա. Ա. Գրոմովն էր՝ խելագար նկարչի դերում։ Նկարիչը հանդես եկավ լավ դիմահարդարմամբ և մտածված, ամուր ժեստով։ Ցանկալի է միայն ավելի մեծ հարված խեղդամահ անելու տեսարանում։ Ֆիլմը տպավորիչ է։ Երրորդ գործողության մեջ ռեժիսորին հաջողվում է ստեղծել սարսափի տրամադրություն Գիզելայի քնի տեսարանում

Կինոյի պատմաբան Վ. Վիշնևսկին գրել է. «Անհեթեթ և մտացածին սյուժե. հետաքրքիր է հիմնականում դերասանական խաղը»։ Կինոգետ Նեա Զորկայան ֆիլմը գնահատել է որպես «դեկադենտական նախշ՝ ցածրարվեստ հիմքի վրա»։

Երբ դավաճանության համար զղջացող Վիկտորը կրկին համր գեղեցկուհու ոտքերի մոտ է, և սենյոր Կերուբինոն համաձայն է ամուսնության հետ, հատուցումը դառնում է ամբողջովին անկումային։ Մոլագար Գլինսկին խեղդում է իր բնորդին... Խելագարը Գիզելայի աչքերում չէր տեսնում վշտի սովորական արտահայտությունը (չէ որ նա այժմ Վիկտորի հետ է)։ Խեղդելով դժբախտին՝ նա ջղաձգորեն նետվում է դեպի մոլբերտը, որպեսզի դրոշմի իրական մահվան խաղաղությունը... Դրդապատճառը զուտ անկումային է։ Այդպիսին են նաև Գլինսկու արհեստանոցի մթնոլորտը, կահավորանքը, ինչը ընդհանուր առմամբ կիրառվում է ֆիլմի ցածրաճաշակ, արհեստական, զբոսայգու դեկորի վրա...

Նկարահանող խումբ

• Ռեժիսոր՝ Եվգենի Բաուեր
• Սցենարիստ՝ Զոյա Բարանցևիչ
• Կինոընկերություն՝ Խանժոնկովի առևտրային տուն

Գրականություն

• Вишневский В.Е. Художественные фильмы дореволюционной России. — М.: Госкиноиздат, 1945. — С. 119. — 194 с.
• Зоркая Н.М. На рубеже столетий. У истоков массового искусства в России 1900—1910 годов. — М.: Наука, 1976. — С. 240—241. — 298 с.
• Великий Кинемо: Каталог сохранившихся игровых фильмов России (1908—1919) / Сост.: В. Иванова, В. Мыльникова, С. Сковородникова, Ю. Цивьян, Р. Янгиров. — М.: Новое литературное обозрение, 2002. — С. 355—357. — 568 с.
• Гращенкова И.Н. Кино Серебряного века. Русский кинематограф 10-х годов и Кинематограф Русского послеоктябрьского зарубежья 20-х годов. — М., 2005. — С. 249—250. — 432 с.
• Гращенкова И.Н. Серебряный век. В поисках лица // Искусство кино. — 2007. — № 4. — С. 106—114.
• Матич О. Вера Каралли в роли «Умирающего лебедя» // Эротическая утопия. Новое религиозное сознание и fin de siecle в России = Erotic Utopia: The Decadent Imagination Russia's Fin de Siecle / Пер. с англ. Е. Островская. — М.: Новое литературное обозрение, 2008. — С. 320—330. — 400 с.
• Короткий В.М. Операторы и режиссёры русского игрового кино. 1897—1921. — М.: НИИ киноискусства, 2009. — С. 42—43. — 430 с.
• Ковалов О. Danse macabre по-русски // Сеанс. — 2011. — № 45/46. — С. 233—241. Архивировано из первоисточника 3 հունվարի 2019.
• Трофименков М. Умирающий лебедь. Первый русский фильм ужасов // Коммерсант. — 2016. — № 2. — С. 12. Архивировано из первоисточника 20 հունվարի 2019.
• Семерчук В.Ф. О кино России 1908—1919 годов // Е. Ф. Бауэр: pro et contra. Евгений Францевич Бауэр в оценках современников, коллег, исследователей, киноведов. Антология / Сост., комментарии Н. С. Скороход, О. А. Ковалова, С. А. Семенчук. — СПб.: Платоновское философское общество, 2016. — С. 750—766. — 960 с. — (Русский путь).

Արտաքին հղումներ

• Любовь Аркус. «Умирающий лебедь» (ռուսերեն). Проект журнала «Сеанс». Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 2-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեռնող կարապը (ֆիլմ, 1917)» հոդվածին։