Մելոդրամա[1][2](հուն․՝ μελος - երգ[3] և հուն․՝ Δρα´μα - գործողություն[4]), գրական, գեղարվեստական գրականության, թատրոնի և կինեմատոգրաֆիայի ժանր[5], որի ստեղծագործությունները բացահայտում են հերոսների հոգևոր և զգացմունքային ներաշխարհը հատուկ վառ էմոցիոնալ հիմքի վրա՝ բարի և չար, սեր և ատելություն և այլն[6]։

Տերմինն առաջին անգամ ի հայտ է եկել 17-րդ դարում՝ Իտալիայում և նախապես օգտագործվել է որպես օպերայի տարատեսակներից մեկը[7]։ XVIII դարի կեսին ֆրանսիական փիլիսոփա, դրամատուրգ, կոմպոզիտոր և արվեստի թեորետիկ Ժան Ժակ Ռուսոն բացահայտեց տերմինի նոր նշանակությունը՝ երաժշտադրամատիկական ստեղծագործություն[1], որտեղ հերոսները չեն երգում, չեն ներբողում, բայց դրա հետ մեկտեղ երաժշտությունն ուղեկցվում է ստեղծագործության ողջ ընթացքում[8]։ Ռուսոն մշակել է թեորետիկ դրույթներ բեմական ստեղծագործությում բառի և երաժշտության համակցության համար[9]։ Ինչպես նաև Ռուսոն Օ. Կուանյեի հետ գրել է առաջին երաժշտական մելոդրաման՝ «Պիգմալեոնը» (1765 - 1770)[9], որը հիմնված է անտիկ առասպելական սյուժեի վրա[9]։ Դեմոկրատիկական տենդենցներով երաժշտական մելոդրաման սկսեց համատեղվել այն ժամանակ դեռ զարգացող կատակերգական օպերայի հետ, բայց էմոցիանալ կոնտեկստով մելոդրաման իրենից ներկայացնում էր հիմնովին ուրիշ լիրիկական տիպ[10]։ XIX դարում երաժշտական մելոդրաման որպես ինքնուրույն գործող ժանր վերացավ և նրան փոխարինելու եկավ երաժշտահամերգային արտասանողական ժանրը[11]։ Բայց «մելոդրաման»՝ որպես տերմին, պահպանվեց և ունեցավ լայն տարածում որպես դրամատիկական թատրոնի ժանրերից մեկը[12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Brooks Peter (1984-12-31)։ The Melodramatic Imagination։ New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press։ ISBN 978-0-231-88641-3 
  2. Apel, Willi, 1893-1988, (1969)։ Harvard Dictionary of Music. (2nd edition, revised and enlarged ed.)։ Cambridge, Mass.,: Belknap Press of Harvard University Press։ ISBN 0-674-37501-7։ OCLC 21452 
  3. Ainger Michael (2002-11-22)։ Gilbert and Sullivan։ Oxford University Press։ էջեր 246–261։ ISBN 978-0-19-514769-8 
  4. Mark Howard, Workman Jerry (2018)։ Chemometrics in Spectroscopy։ Elsevier։ էջեր 157–160։ ISBN 978-0-12-805309-6 
  5. Introduction by Richard Marius (1991)։ Random House Webster's college dictionary։ New York: McGraw-Hill։ ISBN 0-679-40110-5։ OCLC 22664453 
  6. New Oxford American dictionary.։ Stevenson, Angus., Lindberg, Christine A., 1954- (3rd ed. ed.)։ Oxford: Oxford University Press։ 2010։ ISBN 978-0-19-539288-3։ OCLC 614990378 
  7. The American Heritage dictionary of the English language. (4th ed. [updated] ed.)։ Boston: Houghton Mifflin։ 2006։ ISBN 0-395-82517-2։ OCLC 72732691 
  8. Hagopian K. J. (2003-09-01)։ «Melodrama and Modernity: Early Sensational Cinema and its Contexts. By Ben Singer. New York: Columbia University Press, 2001. 256 pp. $51.50 (hard), $23.50 (soft).»։ Journal of Communication 53 (3): 562–564։ ISSN 0021-9916։ doi:10.1093/joc/53.3.562 
  9. 9,0 9,1 9,2 Hayward Susan (2006-04-18)։ «Cinema Studies: The Key Concepts»։ doi:10.4324/9780203020210 
  10. The Cambridge history of Victorian literature։ Flint, Kate.։ Cambridge: Cambridge University Press։ 2012։ ISBN 978-0-521-84625-7։ OCLC 731009747 
  11. Rose, Jonathan, 1952-։ The literary Churchill : author, reader, actor։ New Haven։ ISBN 978-0-300-20407-0։ OCLC 861497403 
  12. The new Grove dictionary of music and musicians։ Sadie, Stanley., Tyrrell, John, 1942-2018. (2nd ed ed.)։ New York: Grove։ 2001։ ISBN 1-56159-239-0։ OCLC 44391762