Մեզոդերմ, մեզոբլաստ (հին հունարեն՝ μέσος, mésos՝ միջին, միջանկյալ, δέρμα, derma՝ մաշկ), բազմաբջիջ կենդանիների (բացի սպունգներից ու աղեխորշավորներից) և մարդու սաղմնային միջին թերթիկ։ Գտնվում է էկտոդերմի և էնտոդերմի միջև։ Անողնաշարավորների մեծամասնության մեզոդերմն առաջանում է նշված շերտերի միջև առկա 2 խոշոր բջիջներից՝ տելոբլաստներից[5][6]։ Որոշ անողնաշարավորների, քորդավորների և մարդու մոտ մեզոդերմն սկզբնավորվում է Էկտոդերմի և էնտոդերմի միջև կուտակված բջիջներից և ապա ներքաշվում սաղմի մեջ։

Մեզոդերմ
Տեսականատոմիական կառուցվածքների դաս
Ենթադասgerm layer?[1][2], embryonic tissue?[3] և անհատական ​​անատոմիական կառուցվածք
Անատոմիական
կառուցվածքի զարգացում
mesoderm development?
MeSHA16.504.660
Foundational Model of Anatomy69072
Նկարագրված էԳրեյի անատոմիա (20-րդ հրատարակություն)[4], Սովետական մեծ հանրագիտարան (1926—1947) և Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 7
 Mesoderm Վիքիպահեստում

Սաղմի զարգացման պրոցեսում մեզոդերմը տարբերակվում է առանցքային մեզոդերմի (որից գոյանում են սոմիտները) և կողմնային թիթեղիկների ու մեզենքիմի։ Մեզոդերմից առաջանում է մեզենքիմը, մեզոթելիումը, ոչ էպիթելային արյան բջիջները և ցելոմը։ Մեզենքիմից ձևավորվում են շարակցական հյուսվածքը, մկանային, արյունատար, արտաթորության, սեռական համակարգերը և մարմնի երկրորդային խոռոչի ծածկույթը։ Մկանային համակարգն առաջանում է մեզոդերմից միոգենեզի ընթացքում. սեպտան և սեռական գեղձերի մի մասը նույնպես զարգանում են մեզոդերմից[5]։

Մեզոդերմը սաղմում մասնագիտանում է միջբջջային ազդանշման ժամանակ, որից հետո այն բևեռանում է կազմակերպչական կենտրոնի միջոցով[7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Kiecker C., Bates T., Bell E. Molecular specification of germ layers in vertebrate embryos // Cell Mol Life SciBirkhäuser, Springer Science+Business Media, 2016. — Vol. 73, Iss. 5. — P. 923—47. — ISSN 1420-9071; 1420-682Xdoi:10.1007/S00018-015-2092-YPMID:26667903
  2. Tajik A., Tan Y., Wu D. C. Generation of organized germ layers from a single mouse embryonic stem cell // Nat. Commun. / J. D. HeberNPG, 2014. — Vol. 5. — P. 4000. — ISSN 2041-1723doi:10.1038/NCOMMS5000PMID:24873804
  3. անատոմիայի հիմնարար մոդել
  4. http://www.bartleby.com/107/6.html
  5. 5,0 5,1 Ruppert, E.E., Fox, R.S., and Barnes, R.D. (2004). «Introduction to Bilateria». Invertebrate Zoology (7th ed.). Brooks/Cole. էջեր 217–218. ISBN 0-03-025982-7.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  6. Langman's Medical Embryology, 11th edition. 2010.
  7. Kimelman, D. & Bjornson, C. (2004). «Vertebrate Mesoderm Induction: From Frogs to Mice». In Stern, Claudio D. (ed.). Gastrulation: from cells to embryo. CSHL Press. էջ 363. ISBN 978-0-87969-707-5.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 377