Մարիա Լագարկովա
Մարիա Անդրեևնա Լագարկովա (նոյեմբերի 26, 1966, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ռուս գիտնական, կենսաքիմիկ, մոլեկուլային գենետիկայի և իմունոլոգիայի մասնագետ, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (2010), պրոֆեսոր (2013), ՌԳԱ պրոֆեսոր և ՌԳԱ թղթակից անդամ (2016)։
Մարիա Լագարկովա | |
|---|---|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 26, 1966 (57 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան |
| Գործունեության ոլորտ | Մոլեկուլային գենետիկա և Իմունոլոգիա |
| Կոչում | պրոֆեսոր |
| Գիտական աստիճան | կենսաբանական գիտությունների դոկտոր |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1966 թվականին Մոսկվայում, հայրը՝ Լագարկովը, ֆիզիկոս, ՌԳԱ ակադեմիկոս։
1990 թվականին ավարտել է Մոսկվայի պետական համալսարանի կենսաբանանության ֆակուլտետը։ 1995 թվականին պաշտպանել է իր թեզը՝ «Քրոմոսոմների հանգույցի ուսումնասիրության նոր մոտեցումներ»։ 2010 թվականին նրա կողմից պաշտպանվել է Դոկտորական ատենախոսություն՝ «Մարդու բազմաբջիջ բջիջների և դրանց ածանցյալների մոլեկուլային բնութագրերը և գենետիկական բնութագրերը» թեմայով։ 2013 թվականին նրան շնորհվել է պրոֆեսորի գիտական կոչում։
2010 թվականից Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Վավիլովի անվան ընդհանուր գենետիկայի ինստիտուտի բջջային տեխնոլոգիաների գենետիկական հիմքերի զարգացման բաժնի գենետիկայի լաբորատորիայի վարիչ է եղել[1]։ 2017 թվականից ՖԳԲՈՒ ՖՆՑՑ FGBU FNCC բջջային կենսաբանության լաբորատորիայում է աշխատել[2]։
2013 թվականից ՄՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի իմունոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր է եղել, կարդացել է ցողունային բջիջների էպիգենետիկայի վերաբերյալ դասախոսություններ։ Նաև մոլեկուլային և տրանսլացիոն բժշկության ամբիոնի պրոֆեսոր է[3] և մոսկվայի ֆիզիկատեխնիկական ինստիտուտի կենսաինֆորմատիկայի և համակարգային կենսաբանության ամբիոններում, կարդում էր բջջային կենսաբանության վերաբերյալ դասախոսություններ[4][5]։ Որպես հրավիրված գիտնական զբաղվել է փորձով «Սոմատիկ բջիջների վերարտադրումը»՝ Կազանի դաշնային համալսարանում[6]։
2016 թվականի հունվարի 15-ին Լագարկովային շնորհվել Է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի պրոֆեսորի կոչում, իսկ 2016 թվականի հոկտեմբերի 28-ին նա ընտրվել է ՌԳԱ թղթակից անդամ և ՌԳԱ բժշկակենսաբանական գիտությունների բաժանմունքի բյուրոյի անդամ[7]։ Լագարկովան ՌԳԱ Վավիլովի անվան ընդհանուր գենետիկայի ինստիտուտի գիտական խորհուրդների անդամ է[4]։ 2018 թվականից ՄՊՀ ատենախոսության խորհրդի անդամ է։
Գիտական նվաճումներ խմբագրել
- Ստեղծվել է հավաքածու և կատարվել է պլյուրիպոտենտ ցողունային մարդու գծերի մանրամասն բնութագիրը։
- Հետազոտվել են պլյուրիպոտենտ բջիջների էպիգենետիկ բնութագրերը, մասնավորապես, ԴՆԹ-ի մեթիլացման կարգավիճակի փոփոխությունը վերծանման և տարբերակման գործընթացներում, X քրոմոսոմների ապաակտիվացման կարգավիճակը։
- Մշակվել են բազմաբջիջ բջիջների էնդոթելիում, կարդիոմիոցիտներ, ցանցաթաղանթային բջիջներ, նեյրոններ, հեմատոպոետիկ բջիջներ ուղղորդող տարբերակման վերաբերյալ արձանագրություններ։
Մատենագրություն խմբագրել
Մատենագրություն
- Воловиков Е.А., Давиденко А.В., Лагарькова М.А. Молекулярные механизмы атаксии первого типа / в журнале Генетика, издательство Наука (М.), 2020 г. том 56, № 2, с. 127-141 DOI
- Bogomiakova ME, Eremeev AV, Lagarkova MA At Home among Strangers: Is It Possible to Create Hypoimmunogenic Pluripotent Stem Cell Lines? / в журнале Молекулярная биология, 2019 г. том 53, № 5, с. 725-740
- Rybtsov SA, Lagarkova MA Development of Hematopoietic Stem Cells in the Early Mammalian Embryo / в журнале Biochemistry (Moscow), издательство Pleiades Publishing, Ltd (Road Town, United Kingdom), 2019 г. том 84, № 3, с. 190-204
- Taran A., Zubkova O., Kharitonov A., Lagarkova M., Alieva I. Mutation in the HTT gene critically affects the cell motility and alter cytoskeleton organization in cultured dermal fibroblast of patients with Huntington's disease / в журнале Molecular Biology of the Cell, издательство American Society for Cell Biology (United States), 2019 г. том 30, № 26, с. 3076-3160
- Such Various Stem Cells Lagarkova MA. в журнале Biochemistry (Moscow), издательство Pleiades Publishing, Ltd (Road Town, United Kingdom), 2019 г. том 84, № 3, с. 187-189
- Bogomazova A.N., Eremeev A.V., Pozmogova G.E., Lagarkova M.A. The Role of Mutant RNA in the Pathogenesis of Huntington’s Disease and Other Polyglutamine Diseases / в журнале Молекулярная биология, 2019 г. том 53, № 6, с. 954-967
- Еремеев А.Е., Воловиков Е.А., Шувалова Л.Д., Давиденко А.В., Хомякова Е.А., Богомякова М.Е., Лебедева О.С., Зубкова О.А., Лагарькова М.А. Голь на выдумки хитра или дешёвый, надёжный и воспроизводимый способ получения органоидов / в журнале Биохимия, издательство ИКЦ «Академкнига» (Москва), 2019 г. том 84, № 3, с. 448-456
- Panova AV, Bogomazova AN, Lagarkova MA, Kiselev SL Epigenetic reprogramming by naïve conditions establishes an irreversible state of partial X chromosome reactivation in female stem cells / в журнале Oncotarget, издательство Impact Journals (Albany, N.Y., United States), 2018 г. том 9, № 38, с. 25136-25147
- Vigont Vladimir, Nekrasov Evgeny, Shalygin Alexey, Gusev Konstantin, Klushnikov Sergey, Illarioshkin Sergey, Lagarkova Maria, Kiselev Sergey L., Kaznacheyeva Elena. Patient-Specific iPSC-Based Models of Huntington’s Disease as a Tool to Study Store-Operated Calcium Entry Drug Targeting / в журнале Frontiers in pharmacology, издательство Frontiers Media] ([Lausanne, Switzerland), 2018 г. том 9, с. 696
- Kharitonov A.E., Surdina A.V., Lebedeva O.S., Bogomazova A.N., Lagarkova M.A. Possibilities for Using Pluripotent Stem Cells for Restoring Damaged Eye Retinal Pigment Epithelium / в журнале Acta Naturae (англоязычная версия), издательство Park Media Ltd (Moscow, Russia (Federation)), 2018 г. том 10, № 3, с. 30-39
- Anufrieva KS, Shender VО, Arapidi GP, Pavlyukov MS, Shakhparonov MI, Shnaider PV, Butenko IO, Lagarkova MA, Govorun VM Therapy-induced stress response is associated with downregulation of pre-mRNA splicing in cancer cells / в журнале Genome Medicine, издательство BioMed Central (London), 2018 г. том 10, № 1, с. 49-49
- Philonenko E.S., Shutova M.V., Khomyakova E.A., Vassina E.M., Lebedeva O.S., Kiselev S.L., Lagarkova M.A. Differentiation of Human Pluripotent Stem Cells into Mesodermal and Ectodermal Derivatives Is Independent of the Type of Isogenic Reprogrammed Somatic Cells / в журнале Acta Naturae (англоязычная версия), издательство Park Media Ltd (Moscow, Russia (Federation)), 2017 г. том 9, № 1, с. 68-74
- Shutova M.V., Surdina A.V., Ischenko D.S., Naumov V.A., Bogomazova A.N., Vassina E.M., Alekseev D.G., Lagarkova M.A., Kiselev S.L. An integrative analysis of reprogramming in human isogenic system identified a clone selection criterion / в журнале Cell Cycle, издательство Landes Bioscience (United States), 2016 г. том 15, № 7, с. 986-997
- Nekrasov E.D., Vigont V.A., Klyushnikov S.A., Lebedeva O.S., Vassina E.M., Bogomazova A.N., Chestkov I.V., Semashko T.A., Suldina E., Bobrovsky P.A., Zimina O.A., Ryazantseva M.A., Skopin A.Y., Illarioshkin S.N., Kaznacheyeva E.V., Lagarkova M.A., Kiselev S.L. Manifestation of Huntington's disease pathology in human induced pluripotent stem cell-derived neurons / в журнале Molecular Neurodegeneration, издательство BioMed Central (London), 2016 г. том 11, с. 27
- Matyushkina D., Pobeguts O., Butenko I., Vanyushkina A., Anikanov N., Bukato O., Evsyutina D., Bogomazova A., Lagarkova M., Semashko T., Garanina I., Babenko V., Vakhitova M., Ladygina V., Fisunov G., Govorun V. Phase Transition of the Bacterium upon Invasion of a Host Cell as a Mechanism of Adaptation: a Mycoplasma gallisepticum Model / в журнале Scientific reports, издательство Nature Publishing Group (United Kingdom), 2016 г. том 6
- Bogomazova A.N., Vassina E.M., Kiselev S.L., Lagarkova M.A., Lebedeva O.S., Nekrasov E.D., Panova A.V., Philonenko E.S., Khomyakova E.A., Tskhovrebova L.V., Chestkov I.V., Shutova M.V. Genetic cell reprogramming: A new technology for basic research and applied usage / в журнале Russian Journal of Genetics, издательство Maik Nauka/Interperiodica Publishing (Russian Federation), 2015 г. том 51, № 4, с. 386-396
- Bogomazova A.N., Vassina E.M., Goryachkovskaya T.N., Popik V.M., Sokolov A.S., Kolchanov N.A., Lagarkova M.A., Kiselev S.L., Peltek S.E. No DNA damage response and negligible genome-wide transcriptional changes in human embryonic stem cells exposed to terahertz radiation / в журнале Scientific reports, издательство Nature Publishing Group (United Kingdom), 2015 г. том 5
- Chestkov I.V., Khomyakova E.A., Vasilieva E.A., Lagarkova M.A., Kiselev S.L. Molecular Barriers to Processes of Genetic Reprogramming and Cell Transformation / в журнале Biochemistry (Moscow), издательство Pleiades Publishing, Ltd (Road Town, United Kingdom), 2014 г. том 79, № 12, с. 1297-1307 DOI
- Chestkov I.V., Vasilieva E.A., Illarioshkin S.N., Lagarkova M.A., Kiselev S.L. Patient-Specific Induced Pluripotent Stem Cells for SOD1-Associated Amyotrophic Lateral Sclerosis Pathogenesis Studies / в журнале Acta Naturae (англоязычная версия), издательство Park Media Ltd (Moscow, Russia (Federation)), 2014 г. том 6, № 1, с. 54-60
- Bogomazova Alexandra N., Lagarkova Maria A., Panova Alexandra V., Nekrasov Evgueny D., Kiselev Sergey L. Reactivation of Dyen chromosome upon reprogramming leads to changes in the replication pattern and 5hmC accumulation / в журнале Chromosoma, издательство Springer Verlag (Germany), 2014 г. том 123, № 1-2, с. 117-128 DOI
- Panova A.V., Nekrasov E.D., Lagarkova M.A., Kiselev S.L., Bogomazova A.N. Late Replication of the Inactive X Chromosome Is Independent of the Compactness of Chromosome Territory in Human Pluripotent Stem Cells / в журнале Acta Naturae (англоязычная версия), издательство Park Media Ltd (Moscow, Russia (Federation)), 2013 г. том 5, № 2, с. 54-61
- Sharovskaya Yulia Y., Philonenko Elena S., Kiselev Sergei L., Lagarkova Maria A. De Novo Reestablishment of Gap Junctional Intercellular Communications During Reprogramming to Pluripotency and Differentiation / в журнале Stem Cells and Development, издательство Mary Ann Liebert Inc. (United States), 2012 г. том 21, № 14, с. 2623-2629
- Некрасов Е.Д., Лебедева О.С., Васина Е.М., Богомазова А.Н., Честков И.В., Киселев С.Л., Лагарькова М.А., Клюшников С.А., Иллариошкин С.Н., Гривенников И.А. Платформа для изучения болезни Гентингтона на основе индуцированных плюрипотентных стволовых клеток / в журнале Анналы клинической и экспериментальной неврологии, 2012 г. том 6, с. 30-35
- Philonenko Elena S., Shutova Maria V., Chestkov Ilya V., Lagarkova Maria A., Kiselev Sergey L. Current progress and potential practical application for human pluripotent stem cells / в журнале International review of cell and molecular biology, издательство Elsevier BV (Netherlands), 2011 г. том 292, с. 153-196
- Bogomazova Alexandra N., Lagarkova Maria A., Tskhovrebova Leyla V., Shutova Maria V., Kiselev Sergey L. Error-prone nonhomologous end joining repair operates in human pluripotent stem cells during late G2 / в журнале AGING-US, 2011 г. том 3, № 6, с. 584-596
- Velichko A.K., Lagarkova M.A., Philonenko E.S., Kiselev S.L., Kantidze O.L., Razin S.V. Sensitivity of human embryonic and induced pluripotent stem cells to a topoisomerase II poison etoposide / в журнале Cell Cycle, издательство Landes Bioscience (United States), 2010 г. том 10, № 12, с. 2035-2037
- Шаровская Ю.Ю., Лагарькова М.А., Киселев С.П., Чайлахян Л.М. Исследование диффузионной связи через щелевые контакты в эмбриональных стволовых клетках человека в процессе спонтанной дифференцировки / в журнале Доклады Академии наук, издательство Наука (М.), 2009 г. том 427, № 3, с. 407-410
- Shebzukhov Yuriy V., Koroleva Ekaterina P., Khlgatian Svetlana V., Belousov Pavel V., Sazykin Alexey Y., Kadachigova Tatiana S., Pomerantseva Ekaterina A., Lagarkova Maria A., Nedospasov Sergei A., Kuprash Dmitry V. RAP80/UIMC1 as cancer-associated antigen: alternative splice variants and their immunogenicity / в журнале Cancer Letters, издательство Elsevier BV (Netherlands), 2007 г. том 255, № 2, с. 255-262
- Ponomarenko N.A., Durova O.M., Vorobiev I.I., Belogurov A.A., Kurkova I.N., Petrenko A.G., Telegin G.B., Suchkov S.V., Kiselev S.L., Lagarkova M.A., Govorun V.M., Serebryakova M.V., Avalle R., Tornatore P., Karavanov A., Morse H.C., Thomas D., Friboulet A., Gabibov A.G. Autoantibodies to myelin basic protein catalyze site-specific degradation of their antigen / в журнале Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, издательство National Academy of Sciences (United States), 2006 г. том 103, № 2, с. 281-286
- Liepinsh D.J., Grivennikov S.I., Klarmann K.D., Lagarkova M.A., Drutskaya M.S., Lockett S.J., Tessarollo L., McAuliffe M., Keller J.R., Kuprash D.V., Nedospasov S.A. Novel lymphotoxin alpha (LTalpha) knockout mice with unperturbed tumor necrosis factor expression: reassessing LTalpha biological functions / в журнале Molecular and Cellular Biology, издательство American Society for Microbiology (United States), 2006 г. том 26, № 11, с. 4214-4225
- Shebzukhov YV, Koroleva EP, Khlgatian SV, Belousov PV, Kuz'mina KE, Radko BV, Longpre F., Lagarkova MA, Kadachigova TS, Gurova OV, Meshcheryakov AA, Lichinitser MR, Knuth A., Jager E., Kuprash DV, Nedospasov SA Antibody response to a non-conserved C-terminal part of human histone deacetylase 3 in colon cancer patients / в журнале International Journal of Cancer, издательство John Wiley & Sons Inc. (United States), 2005 г. том 117, № 5, с. 800-806
- Shebzukhov Yu V., Koroleva E.P., Khlgatian S.V., Belousov P.V., Kuz’mina K.E., Radko B.V., Longpre F., Lagarkova M.A., Kadachigova T.S., Gurova O.V., Mescheryakov A.A., Lichinitser M.R., Knuth A., Jager E., Kuprash D.V., Nedospasov S.A. Humoral immune response to a non-conserved C-terminal part of human histone deacetylase 3 in colon cancer patients / в журнале International Journal of Cancer, издательство John Wiley & Sons Inc. (United States), 2005 г. том 117, № 5, с. 800-806
- Shebzukhov YV, Koroleva EP, Khlgatian SV, Lagarkova MA, Meshcheryakov AA, Lichinitser MR, Karbach J., Jager E., Kuprash DV, Nedospasov SA. Humoral immune response to thymidylate synthase in colon cancer patients after 5-FU chemotherapy / в журнале Immunology Letters, издательство Elsevier BV (Netherlands), 2005 г. том 100, № 1, с. 88-93
- Королёва Е.П., Лагарькова М.А., Хлгатян С.В., Шебзухов Ю.В., Мещеряков А.А., Личиницер М.Р., Недоспасов С.А., Купраш Д.В. Серологическое исследование репертуара раковых антигенов и аутоантигенов человека \ в журнале Молекулярная биология, 2004 г. том 38, с. 1-6
- Lagarkova MA, Koroleva EP, Kuprash DV, Boitchenko VE, Kashkarova UA, Nedospasov SA, Shebzukhov YV. Evaluation of humoral response to tumor antigens using recombinant expression-based serological mini-arrays (SMARTA) / в журнале Immunology Letters, издательство Elsevier BV (Netherlands), 2003 г. том 85, № 1, с. 71-74
- Tumanov A., Kuprash D., Lagarkova M., Grivennikov S., Abe K., Shakhov A., Drutskaya L., Stewart C., Chervonsky A., Nedospasov S. Distinct role of surface lymphotoxin expressed by b cells in the organization of secondary lymphoid tissues / в журнале Immunity, издательство Cell Press (United States), 2002 г. том 17, № 3, с. 239-250 DOI
- Koroleva EP, Lagarkova MA, Mesheryakov AA, Scanlan MJ, Old LJ, Nedospasov SA, Kuprash DV. Serological identification of antigens associated with renal cell carcinoma / в журнале Российский иммунологический журнал, издательство Наука (М.), 2002 г. том 7, № 3, с. 229-239
- Kuimov A.N., Kuprash D.V., Petrov V.N., Vdovichenko K.K., Scanlan M.J., Jongeneel C.V., Lagarkova M.A., Nedospasov S.A. Cloning and characterization of TNKL, a member of tankyrase gene family / в журнале Genes and Immunity, издательство Nature Publishing Group (United Kingdom), 2001 г. том 2, № 1, с. 52-55
- Lagarkova MA, Boitchenko VE, Mescheryakov AA, Kashkarova UA, Nedospasov SA Human cortactin as putative cancer antigen / в журнале Oncogene, издательство Nature Publishing Group (United Kingdom), 2000 г. том 19, № 45, с. 5204-5207
- lamin B2. Lagarkova M.A., Svetlova E., Giacca M., Falaschi A., Razin S.V. DNA loop anchorage region colocalizes with the replication origin located downstream to the human gene encoding в журнале Journal of Cellular Biochemistry, издательство John Wiley & Sons Inc. (United States), 1998 г. том 69, № 1, с. 13-18
- Iarovaia O., Hancock R., Lagarkova M., Miassod R., Razin S.V. Mapping of genomic DNA loop organization in a 500-kilobase region of the Drosophila X chromosome by the topoisomerase II-mediated DNA loop excision protocol / в журнале Molecular and Cellular Biology, издательство American Society for Microbiology (United States), 1996 г. том 16, № 1, с. 302-308
- Lagarkova M.A., Iarovaia O.V., Razin S.V. Excision of chromosomal DNA loops by treatment of permeabilised cells with Bal 31 nuclease / в журнале Mol. Gen. Genet, 1995 г. том 249, № 2, с. 253-256
- Lagarkova M.A., Iarovaia O.V., Razin S.V. Large-scale fragmentation of mammalian DNA in the course of apoptosis proceeds via excision of chromosomal DNA loops and their oligomers / в журнале Journal of Biological Chemistry, издательство American Society for Biochemistry and Molecular Biology Inc. (United States), 1995 г. том 270, № 35, с. 20239-20241
- Iarovaia O.V., Lagarkova M.A., Razin S.V. The specificity of human lymphocyte nucleolar DNA long-range fragmentation by endogenous topoisomerase II and exogenous Bal 31 nuclease depends on cell proliferation status / в журнале Biochemistry, издательство American Chemical Society (United States), 1995 г. том 34, № 12, с. 4133-4138
- VASSETZKY Y.S., Turpaev K.T., Lagarkova M.A., Razin S.V. Characterization of a novel chicken repeat that contains both a nuclear matrix attachment site and a recognition sequence for a novel soluble DNA-binding protein / в журнале The Nucleus, 1991 г. том 34, с. 49-52
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Сотрудники института общей генетики РАН». Институт общей генетики имени Н. И. Вавилова РАН. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- ↑ «Лаборатория клеточной биологии». ФНКЦ физико-химической медицины ФМБА. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- ↑ «Лагарькова Мария Андреевна» (PDF). МФТИ. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- ↑ 4,0 4,1 http://www.ras.ru/win/DB/show_per.asp?H=show_per&P=.prn-y.id-64312.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-11&
- ↑ https://istina.msu.ru/profile/LagarkovaMA/
- ↑ «Репрограммирование соматических клеток». Казанский университет. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- ↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-64312.ln-ru
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Лагарькова Мария Андреевна: направление деятельности». РАН. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- «Лагарькова Мария Андреевна: Летопись Московского университета». МГУ. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
- «В ННГУ прошла лекция, посвящённая новым возможностям в изучении стволовых клеток». ННГУ . Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.