Մատուրի

կոմունա Ֆրանսիայում

Մատուրի (ֆր.՝ Matoury), կոմունա Ֆրանսիական Գվիանայում, Ֆրանսիայի անդրծովյան դեպարտամենտում, որը գտնվում է Կայեննայի մայրաքաղաքից ոչ հեռու։ Հիմնադրվել է 1656 թվականին։

Բնակավայր
Մատուրի
ֆր.՝ Matoury[1]
ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
ՀամայնքCanton of Matoury?, Ֆրանսիական Գվիանա և arrondissement of Cayenne?
Մակերես137,19 կմ²
ԲԾՄ10 մետր
Բնակչություն34 810 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2]
Փոստային դասիչ97351[3]
Պաշտոնական կայքmairie-matoury.fr
Մատուրի (Ֆրանսիա)##
Մատուրի (Ֆրանսիա)

Ռեմոր-Մոնժոլի կոմունայի հետ միասին մտնում է Կայեննա ագլոմերացիայի կազմում։ Կոմունայի տարածքում գտնվում է Ֆելիքս Էբուե օդանավակայանը և Լարիվո ծովային նավահանգիստը։

Աշխարհագրություն

խմբագրել

Կոմունայի տարածքում գտնվում է 234 մետր բարձրությամբ Գրան-Մատուրի լեռը, որը հանդիսանում է առավելագույն բարձրություն։ Կոմունան հյուսիսում սահմանակից է Ատլանտյան օվկիանոսին։ Այստեղ գտնվում է ծովային նավահանգիստ։ Կոմունան հյուսիսում սահմանակից է նաև Կայեննա կոմունային, արևելքում՝ Ռեմիր-Մոնժոլի կոմունային, հարավում՝ Ռուրա կոմունային, արևմուտքում` Մոնսիների-Տոննեգրանդ և Մակուրիա կումունաներին։

Կլիման բարձր խոնավությամբ արևադարձային տիպի է։ Տեղանքի դասավորությունը քաոսային է։ Կոմունայից կենտրոնից դուրս կան այլ բնակավայրերի հետ հիմնական ճանապարհներ, որոնք տանում են դեպի Կեյեննա, Մակուրիա և Ֆելիքս Էբուե օդանավակայան։

Կոմունան կազմված է մի քանի շրջաներից՝ Մակուրի քաղաք ու Կոպեիա և Գրանադիլիա արվարձաններ, Ֆելիքս Էբուի օդանավակայան և Կոնկորդ քաղաք, Լարիվո նավահանգիստ և արվարձան, Դեզիրե, Շեմեն-դե-լյա-Լևե, Ստուպան և Դեգրա-սյուր-լե-Մաուրի, Սենտ-Ռոզ-դե-Լիմա, Բալատա, Կոնյո-Լարիվո, Լա-Շոմյեր։

Պատմություն

խմբագրել

Մատուրի կոմունան եղել է հին Տուր-դե-Լիլ արվարձանի մի մասը և հիմնադրվել է 1656 թվականին։ Այդ ժամանակից պահպանվում է Սուրբ Միխայիլ եկեղեցին, որը կառուցվել է 1662 թվականին։ 1736 թվականին Կայեննայի նահանգապետ Անրի Դյուսսոլ դե Լամիրանդը Կայեննայի և Մատուրիի միջև հող է ձեռք բերել, որից հետո սկսել է փորել Ֆուլյե ջրանցքը, որպեսզի միացնի Մաուրի և Կայեննա գետերը։ Այդ ջրանցքը պետք է իրար կապեր նաև Կայեննան, Կաբասան, Ռեմիր-Մոնժոլին և Ռուրը։ Ֆուլյե ջրանցքը բացվել է նահանգապետի պաշտոնակատար Անրի Պուավիլեն դե Կրեսնեի կողմից։

XIX դարում Ֆուլյե ջրանցքի և Մաուրի գետի միաձուլման վայրում կառուցվել է Տրիո բերդը։ Կայեննայի նահանգապետ Անտուան Ֆիլիպ Լեմուան Ֆուլյե ջրանցքի վրայով կառուցել է կամուրջ Կայեննայի և Մատուրիի միջև ճանապարհորդություն իրականացնելու համար։

1879 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Գվիանա կոմունայի կազմակերպման մասին հրամանագիրը նախատեսում էր ստեղծել Իլլ-դե-Կայենն և Տուր-դե-Լիլ համայնքը, որը մտնելու էր Իլ-դե-Կայենն քաղաքի կազմի մեջ։

1880 թվականի մայիսի 30-ի ընտրություններից հետ Տուր-դե-Լիլը դարձավ առանձին քաղաք։ Առաջին անգամ քաղաքային խորհրդում ընտրվեցին վեց խորհրդականներ։

1891 թվականին Տուր-դե-Լիլ քաղաքը վերանվանվել է Մատուրի։

Բնակչություն

խմբագրել

2010 թվականին կոմունայի բնակչությունը կազմել է ավելի քան 28 000 մարդ։ Ազգային կազմը դա առաջին հերթին կրեոլները և եվրոպացիներն են։ Բնակչությունը մշտապես աճում է արտագաղթի հաշվին։

Ժողովրդագրական վիճակագրության փոփոխությունը
1962 1968 1975 1982 1990 1999 2007 2010
10152 18032 24893 28110
Աղբյուր[10]

Տնտեսություն

խմբագրել

Կոմունայի տնտեսության մեծ մասը կապված է Լարիվո նավահանգստի հետ` Ֆրանսիայի 9-րդ ձկնորսական նավահանգիստը, որը մասնագիտանում է ծովախեցգետինով և սնեպերով։ Լարիվո ձկնորսական նավահանգիստը ղեկավարում է Գվիանայի Առևտրային և արդյունաբերական պալատը։ Կոմունայի տնտեսության մեջ կարևոր տեղ է գրավում նաև Ֆելիքս Էբուե օդանավակայանը, իրականացնում է միջազգային չվերթներ և Ֆրանսիական Գվիանայի միակ միջազգային օդանավակայանն է։

Մշակույթ

խմբագրել

Կոմունայում մեծ ուշադրություն է դարձվում էկոլոգիային և սպորտին։ Կոմունայի տարածքում գտնվում է Մոն Գրան-Մատուրի ազգային արգելոցը[11]։ Մատուրիի գլխավոր մարզական կառույցը Ժորժ Տեոլադի անվան տարածաշրջանային սպորտի պալատն է։ Մատուրիում կա նաև Մատուրիի մունիցիպալ մարզադաշտը, Բյենբենյուի սպորտային սրահը, Մատուրի ծովային կենտրոնը, գործում են երեք ֆուտբոլային ակումբներ` «Մատուրի», «Բլակ Սթարս», «Բալատա Աբրեբա», հանդբոլի և վոլեյբոլի ակումբեր։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Code officiel géographique
  2. 2,0 2,1 Populations légales 2021The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
  3. Base officielle des codes postauxLa Poste, 2018.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Populations légales communales depuis 1968The National Institute of Statistics and Economic Studies.
  5. Recensement de la population 2015 — 2017.
  6. Populations légales 2017The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2019.
  7. Populations légales 2018The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2020.
  8. Populations légales 2019The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2022.
  9. Populations légales 2020The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2022.
  10. «Matoury» (ֆրանսերեն). l'Insee.
  11. «Mont Grand Matoury» (ֆրանսերեն). Réserves naturelles de France.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մատուրի» հոդվածին։