Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ19
Նյուֆաունդլենդի դոլար, Նյուֆաունդլենդ գաղութի, այնուհետև Նյուֆաունդլենդի տիրապետության արժույթն էր, 1865-1949 թվականներին, երբ Նյուֆաունդլենդը դարձավ Կանադայի նահանգ: Նյուֆաունդլենդի դոլարը կազմում էր 100 ցենտ։
Պատմություն
խմբագրել1865 թ- ին Նյուֆաունդլենդը ներդրեց ոսկու ստանդարտը, և դոլարը փոխարինեց ֆունտ ստեռլինգով 1 դոլար = 4 շիլլինգ 2 ֆունտ ստեռլինգ կամ 1 ֆունտ = 4,80 դոլար փոխարժեքով, ինչը մի փոքր ավելի բարձր է, քան կանադական դոլարը (4 շիլլինգ 1,3 դինար): Այս վարկանիշի նշանակությունն այն էր, որ երկու ցենտը հավասար էր մեկ ֆունտի մեկ կոպեկի: Դա դիտվում էր որպես փոխզիջում Բրիտանական և ամերիկյան համակարգերի ընդունման միջև: Դա նաև հանգեցրեց Նյուֆաունդլենդի դրամական միավորի համապատասխանեցմանը Բրիտանական Արևելյան Կարիբյան գաղութներում դոլարին: Արևմտյան հնդկական դոլարը ծագել է անմիջապես իսպանական դոլարից (ութ): Նյուֆաունդլենդը եզակի էր Բրիտանական կայսրությունում, քանի որ այն միակ երկիրն էր, որը ներմուծեց իր սեփական ոսկե մետաղադրամը՝ զուգորդված իր ոսկու ստանդարտի հետ: Նյուֆաունդլենդի երկու դոլարանոց մետաղադրամները հատվել են ընդհատումներով մինչև 1894 թվականին նյուֆաունդլենդում բանկային փլուզումը: 1895 թ-ին, բանկային ճգնաժամից հետո, կանադական բանկերը տեղափոխվեցին Նյուֆաունդլենդ, և Նյուֆաունդլենդի դոլարի արժեքը ճշգրտվեց այնպես, որ այն հավասար լիներ Կանադական դոլարին, ինչը հանգեցրեց 1,4% արժեզրկման: 1949 թվականին Նյուֆաունդլենդի դոլարը փոխարինվեց կանադական դոլարով, և Նյուֆաունդլենդը միացավ Կանադային[1]:
Բրիտանական հյուսիսամերիկյան այլ գաղութներ ընդունեցին ամերիկյան չափման միավորը մոտավորապես նույն ժամանակ, երբ Նյուֆաունդլենդը ընդունեց Արևմտյան Հնդկաստանի չափման միավորը: Ամերիկյան և Արևմտյան Հնդկաստանի դրամական միավորների միջև փոքր անհամապատասխանությունը պայմանավորված էր նրանով, որ 1792 թվականին ԱՄՆ ֆինանսների նախարարությունից Ալեքսանդր Համիլթոնը որպես նոր ամերիկյան դրամական միավոր ընդունեց մաշված իսպանական դոլարների միջին քաշը ։
Նյուֆաունդլենդի տասնորդական մետաղադրամը ճշգրտորեն համապատասխանում էր դոլարի միավորին, որն օգտագործվում էր Հարավային Ամերիկայի մեկ այլ բրիտանական գաղութում: Բրիտանական Գվիանան օգտագործում էր հաշվարկներ, որոնք հիմնված էին իսպանական դոլարի վրա, բայց այդ հաշվարկներն օգտագործվում էին ստերլինգի մետաղադրամների հետ համատեղ:
Նյուֆաունդլենդի դոլարի մետաղադրամները դեռ օրինական վճար են Կանադայի ողջ տարածքում[2], ինչպես թղթադրամները:
Մետաղադրամներ
խմբագրել1865 թվականին ներդրվեցին 1, 5, 10 և 20 ցենտ արժողությամբ մետաղադրամներ, ինչպես նաև 2 դոլար։ 1 ցենտը հատվել է բրոնզից, 5 ցենտը, 10 ցենտը և 20 ցենտը՝ արծաթից, իսկ 2 դոլարը ՝ ոսկուց։ Արծաթե 50 ցենտը շրջանառության մեջ է դրվել 1870 թվականին, իսկ 20 ցենտը փոխարինվել է 25 ցենտով 1917 թվականին։ 1938 թվականին շրջանառության մեջ է դրվել 1 ցենտ արժողությամբ մետաղադրամ։
Թղթադրամներ
խմբագրել1865 թ-ին Նյուֆաունդլենդի կանոնադրական առևտրային միակ բանկը, սկսեց թողարկել թղթադրամներ, որոնք ներկայացված էին ֆունտ ստեռլինգով և դոլարով, 4 դոլար = 1 ֆունտ փոխարժեքով: Քանի որ այս դասընթացը համապատասխանում էր այն ժամանակ Կանադայում օգտագործված փոխարժեքին, հնարավոր է, որ այդ թղթադրամները նախատեսված չէին որպես Նյուֆաունդլենդի դոլար օգտագործելու համար: 1880 թվականներին Նյուֆաունդլենդի առևտրային բանկը և Նյուֆաունդլենդի Միություն բանկը թողարկեցին բացառապես դոլարային թղթադրամներ։ Թողարկվել են 2, 5, 10, 20 և 50 դոլարանոց թղթադրամներ։ Սակայն 1894 թվականին երկու բանկերն էլ ձախողվեցին։
Հանրային աշխատանքների վարչությունը 1901 թվականին ներմուծեց պետական դրամական թղթադրամներ՝ 40, 50 և 80 ցենտ, 1 և 5 դոլար արժողությամբ: 1910 թվականին ավելացվել է 25 ցենտ 2 դոլար։ 1920 թվականին գանձապետարանը ներմուծեց 1 և 2 դոլարանոց թղթադրամներ։
Ոսկե ստանդարտ
խմբագրելՆյուֆաունդլենդի դոլարը կապված էր կանադական դոլարի հետ և մնաց ոսկու փոխարկելի նույնիսկ այն բանից հետո, երբ Կանադան հրաժարվեց ոսկու ստանդարտից 1931 թվականի ապրիլին: Ոսկու ստանդարտի վերացման և տնտեսական մեծ ճգնաժամի ժամանակ ստեղծված իրավիճակի արդյունքում կանադական դոլարը անկում ապրեց ամերիկյան դոլարի նկատմամբ։ Սա բացեց հնարավորություն միակողմանի արբիտրաժային շուկայում Միացյալ Նահանգների հետ: Շահեկան դարձավ Կանադական դոլարները նյուֆաունդլենդում ոսկու հետ փոխանակել, այնուհետև ոսկին արտահանել Միացյալ Նահանգներ՝ շահույթով վաճառելու համար: Սա տնտեսական ճնշում գործադրեց Նյուֆաունդլենդի վրա, քանի որ նրա ոսկու պաշարները սկսեցին նվազել[3]:
1931 թվականի դեկտեմբերին Նյուֆաունդլենդի կառավարությունը վերացրեց ոսկու ստանդարտը[3]: 1932 թվականի գարնանը ընդունված օրենքը փոփոխեց արժույթի մասին ոսկու արտահանումն առանց թույլտվության արգելող օրենքը։ Թղթադրամները դարձան օրինական վճարամիջոց և այլևս չէին կարող վերածվել ոսկու: Այսպիսով, Կանադայից մեկ տարի անց, Նյուֆաունդլենդը հրաժարվեց ոսկու ստանդարտից[4]:
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Encyclopedia of Newfoundland and Labrador, Volume C, Currency, p. 577. Centre for Newfoundland Studies Digital Archive, Memorial University. Retrieved July 19, 2012.
- ↑ Currency Act, RSC 1985, c. C-52, s. 7(1)(b).
- ↑ 3,0 3,1 James Hiller and Michael Harrington (eds.), The Newfoundland National Convention, 1946-1948: Reports and papers, p.377.
- ↑ An Act to make Provision for controlling the Export of Gold and for controlling the Currency, Statutes of Newfoundland 1932, c. 1.