Մասնակից:Սարգսյան Գագիկ/Ավազարկղ12

Սեռական գլխացավը գլխացավի մի տեսակ է, որն առաջանում է գանգի և պարանոցի հատվածում սեռական գործունեության ընթացքում, ներառյալ ձեռնաշարժության և օրգազմի ժամանակ: Այս գլխացավերը սովորաբար բարորակ են, բայց երբեմն առաջանում են ներգանգային արյունազեղման և ուղեղի ինֆարկտի հետևանքով, հատկապես, եթե ցավը հանկարծակի է և ուժեղ^[1]: Դրանք կարող են առաջանալ ընդհանուր ծանրաբեռնվածության, սեռական գրգռվածության կամ պարանոցի և դեմքի մկանների կծկման հետևանքով^[1]: Դեպքերի մեծ մասը կարող է հաջողությամբ բուժվել դեղորայքով^[1]:

Նշաններ և ախտանիշներ

Համաձայն Գլխացավի խանգարումների միջազգային դասակարգման (ICHD) երրորդ հրատարակության, որն այս պայմանն անվանում է առաջնային գլխացավ, որը կապված է սեռական ակտիվության հետ, այն սովորաբար սկսվում է որպես ձանձրալի գլխացավ, որն աճում է սեռական գրգռվածության հետ և դառնում ինտենսիվ օրգազմի ժամանակ^[2] կոչվում է սեռական բարորակ գլխացավ։ Որոշ հիվանդների մոտ գլխացավը սկսվում է հանկարծակի, հաճախ օրգազմի ժամանակ^[3], որը կոչվում է օրգազմի գլխացավ։ Դեպքերի երկու երրորդում այն երկկողմանի է, իսկ մնացածում՝ միակողմանի^[2]: Ցավը տևում է մեկ րոպեից մինչև 24 ժամ՝ ծանր ինտենսիվությամբ, կամ մինչև 72 ժամ՝ մեղմ ինտենսիվությամբ^[2]: Դրա առաջացումը անկանխատեսելի է և կարող է չհետևել յուրաքանչյուր սեռական ակտի^[3]:

Գլխացավի խանգարումների միջազգային դասակարգման նախորդ հրատարակությունները այս վիճակը բաժանեցին երկու ենթատեսակների՝ նախօրգազմիկ գլխացավ և օրգազմիկ գլխացավ: Այս ենթաձևերը միավորվել են մեկ կլինիկական վիճակի մեջ՝ տարբեր ներկայացումներով, քանի որ կլինիկական ուսումնասիրությունները չեն կարողացել տարբերակել դրանք^[4]: Կեցվածքի հետ կապված հետօրգազմիկ գլխացավերը կարող են ավելի լավ վերագրվել ողնուղեղային հեղուկի ինքնաբուխ արտահոսքին^[4]: Սեռական ակտիվության ժամանակ հանկարծակի, ուժեղ գլխացավերը կարող են առաջանալ նաև ներուղեղային արյունահոսության, ենթաուղեղային արյունահոսության կամ ուղեղի ինֆարկտի հետևանքով, որոնք պահանջում են անհապաղ բժշկական օգնություն^[5]^[6]:

Պատճառները

Որոշ հիվանդների մոտ գլխացավերը կարող են կապված լինել ընդհանուր ծանրաբեռնվածության հետ: Մեկ հետազոտության ընթացքում սեռական գլխացավով հիվանդների մոտ 40%-ը նույնպես գլխացավեր է ունեցել ոչ սեռական ծանրաբեռնվածությունից^[7]: Առաջարկվել է ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության նվազեցում^[8]: Մյուս հիվանդների մոտ ցավը, կարծես թե, ակտիվանում է սեռական հուզմունքով և դեմքի և պարանոցի մկանների կծկմամբ պայմանավորված^[7]:

Պատահական դեպքերի ուսումնասիրությունները կապում են սեռական գլխացավերը որոշ դեղամիջոցների օգտագործման հետ, ներառյալ ամիոդարոնը, պսևդոէֆեդրինը, հակաբեղմնավորիչ հաբերը և կանեփը^[9]: Այն կարող է երկրորդական լինել մեկ այլ հիվանդություն ժամանակ, ինչպիսին է դարձելի ուղեղի անոթասպազմի համախտանիշը^[9]: Այն կապված է միգրենի հետ^[9]:

Բուժումը

Բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ ավելի քիչ լարված սեռական ակտիվությամբ զբաղվել^[10]: Հետազոտությունների արդյունքում պարզվել է, որ ինդոմետացինը և բետա-բլոկերները հաջողակ են բուժել այս գլխացավերը^[10]^[11]: Պրոպրանոլոլը, բելեգրալը նույնպես հաջողությամբ օգտագործվել են^[10]: Անուղղակի ապացույցները ցույց են տվել, որ մագնեզիումի հավելումների փորձարկումը կարող է բարելավել ախտանիշները (հայտնի կամ կասկածելի ցածր Mg մակարդակ ունեցող անձանց մոտ)^[12]:

Համաճարակաբանություն

Ուսումնասիրություններ արդյունքում պարզվել է, որ այս գլխացավերը հայտնվում են բնակչության մոտավորապես 1%-ի մոտ^[13]: Նրանք կարող են առաջանալ սեռական ակտիվության հետ ցանկացած տարիքում^[14]: Այն ավելի տարածված է տղամարդկանց, քան կանանց մոտ, ուսումնասիրությունների արդյունքում սեռերի հարաբերակցությունը 1.2:1 և 3:1 է^[14]:

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ ^4,0 ^4,1 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.
↑ Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ Valença, M. M.; Valença, L. P.; Bordini, C. A.; Da Silva, W. F.; Leite, J. P.; Antunes-Rodrigues, J. & Speciali, J. G. (2004). «Cerebral vasospasm and headache during sexual intercourse and masturbatory orgasms». Headache: The Journal of Head and Face Pain. 44 (3): 244–248. doi:10.1111/j.1526-4610.2004.04054.x. PMID 15012662. S2CID 37901372.
↑ ^7,0 ^7,1 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ Staunton, H P; Moore, J (1978). «Coital cephalgia and ischaemic muscular work of the lower limbs». Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry. 41 (10): 930–933. doi:10.1136/jnnp.41.10.930. PMC 493197. PMID 731244.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ Anand, K. S.; Dhikav, V. (2009). «Primary headache associated with sexual activity» (PDF). Singapore Medical Journal. 50 (5): e176–7. PMID 19495503.
↑ Mauskop, A.; Altura, B. T.; Cracco, R. Q.; Altura, B. M. (1996). «Intravenous Magnesium Sulfate Rapidly Alleviates Headaches of Various Types». Headache: The Journal of Head and Face Pain. 36 (3): 154–160. doi:10.1046/j.1526-4610.1996.3603154.x. PMID 8984087. S2CID 31498913.
↑ Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.
↑ ^14,0 ^14,1 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.

Արտաքին հղումներ

Medscape: Etiology of Coital Headaches
Dexter, S. (2010). «Benign coital headache relieved by partner's pregnancies with implications for future treatment». BMJ Case Reports. 2010: bcr1020092359. doi:10.1136/bcr.10.2009.2359. PMC 3028282. PMID 22315637.
Delasobera, BE; Osborn, SR; Davis, JE (2012). «Thunderclap headache with orgasm: A case of basilar artery dissection associated with sexual intercourse». The Journal of Emergency Medicine. 43 (1): e43–7. doi:10.1016/j.jemermed.2009.08.012. PMID 19818575.
Uterga, JM; De Garay, MA; De Luna, IO; Uribarri, JB (2009). «Recurrent coital headache associated with an unruptured carotid saccular aneurysm». Headache. 49 (8): 1232–3. doi:10.1111/j.1526-4610.2009.01479.x. PMID 19549158. S2CID 205683288.
Mauri, G; Vega, P; Murias, E; Vega, J; Ramón, C; Pascual, J (2012). «Fusiform aneurysms of the vertebral artery: A hidden cause of exertional headache?». Cephalalgia. 32 (9): 715–8. doi:10.1177/0333102412449928. PMID 22684099. S2CID 23496163.

[cutrer20142-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[ICHD2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.

[cutrer20143-3] 3,0 ^3,1 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[ICHD3-4] 4,0 ^4,1 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.

[cutrer20144-5] Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[6] Valença, M. M.; Valença, L. P.; Bordini, C. A.; Da Silva, W. F.; Leite, J. P.; Antunes-Rodrigues, J. & Speciali, J. G. (2004). «Cerebral vasospasm and headache during sexual intercourse and masturbatory orgasms». Headache: The Journal of Head and Face Pain. 44 (3): 244–248. doi:10.1111/j.1526-4610.2004.04054.x. PMID 15012662. S2CID 37901372.

[cutrer20145-7] 7,0 ^7,1 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[pmid7312442-8] Staunton, H P; Moore, J (1978). «Coital cephalgia and ischaemic muscular work of the lower limbs». Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry. 41 (10): 930–933. doi:10.1136/jnnp.41.10.930. PMC 493197. PMID 731244.

[cutrer20147-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[cutrer20148-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[pmid194955032-11] Anand, K. S.; Dhikav, V. (2009). «Primary headache associated with sexual activity» (PDF). Singapore Medical Journal. 50 (5): e176–7. PMID 19495503.

[12] Mauskop, A.; Altura, B. T.; Cracco, R. Q.; Altura, B. M. (1996). «Intravenous Magnesium Sulfate Rapidly Alleviates Headaches of Various Types». Headache: The Journal of Head and Face Pain. 36 (3): 154–160. doi:10.1046/j.1526-4610.1996.3603154.x. PMID 8984087. S2CID 31498913.

[cutrer20149-13] Cutrer, F. M. & DeLange, J. (2014). «Cough, exercise, and sex headaches». Neurologic Clinics. 32 (2): 433–450. doi:10.1016/j.ncl.2013.11.012. PMID 24703538.

[ICHD4-14] 14,0 ^14,1 Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) (2013). «The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version)» (PDF). Cephalalgia. 33 (9): 674–675. doi:10.1177/0333102413485658. PMID 23771276. S2CID 78846027. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-03-ին. Վերցված է 2015-04-15-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]