Մասնակից:Ելենա Հայրապետյան/Ավազարկղ1
Ֆուրվիերի Աստվածամոր բազիլիկ տաճար` ( ֆր.՝ Basilique Notre-Dame de Fourvière) մեծ բազիլկ, որը գտնվում է Լիոնում: Այն կառուցվել է մասնավոր միջոցներով 1872-1884 թվականներին և գերիշխող դիրք է գրավում` քաղաքի տեսարանով: Այն տեղը, որ տաճարը զբաղեցնում էր, ժամանակին Տրայանոսի հռոմեական հավաքավայրն էր` «forum vetus» (հին ֆորում), այստեղից էլ եկել է անվանումը:
Քաղաքի դերը պատմության և կյանքի մեջ խմբագրել
Ֆուրվիերը նվիրված է Մարիամ Աստվածամորը, որին վերագրվում է Լիոն քաղաքի փրկությունը Եվրոպան պատած բուբոնիկ ժանտախտից 1643 թվականին[1]: Ամեն տարի դեկտեմբերի սկզբին (դեկտեմբերի 8-ին, Անբիծ գաղափարախոսության օրը) Լիոնը շնորհակալություն է հայտնում Աստվածածնին քաղաքը փրկելու համար՝ ամբողջ քաղաքում մոմեր վառելով, որը կոչվում է Լյումերեսի տոնակատարություն կամ Լույսերի փառատոն[2]:Ասվածամորն է նաև վերագրվում քաղաքը փրկելու մի շարք այլ անգամներ, ինչպիսիք են Խոլերայի համաճարակը 1832 թվականին և պրուսական արշավանքը 1870 թվականին[1]:
Ֆրանս-պրուսական պատերազմի ընթացքում (1870–1871) պրուսական ուժերը, գրավելով Փարիզը, առաջ էին շարժվում դեպի հարավ՝ Լիոն: Նրանց դադարեցումը և նահանջը Եկեղեցու կողմից մեկ անգամ ևս վերագրվեց Մարիամ Աստվածածնի բարեխոսությանը:
Քննարկելով նման բարդ և թանկարժեք շենքի կառուցման պատճառները, մի հեղինակ ասում է, որ «Փարիզի և Լիոնի կոմունայի արձագանքը հաղթական հուշարձաններն էին՝ Մոնմարտրում գտնվող Սակր Կյուրը և Ֆուրվիերի բազիլիկ տաճարը , որոնք գերակշռում են երկու քաղաքներում:Այս շենքերը կառուցվել են մասնավոր միջոցներով,որպես նախկին հսկա երկրպագության առարկաներ Աստծուն շնորհակալություն հայտնելու սոցիալիստների նկատմամբ տարած հաղթանակի և ժամանակակից Ֆրանսիայի մեղքերի քավության համար[3]»:
Ֆուրվիեր բլրի գագաթին նստած բազիլիկը տպավորիչ կերպով վեր է խոյանում Լիոն քաղաքի վրա որտեղից այն կարելի է տեսնել բազմաթիվ անկյուններից ,պատահական չէ, որ Ֆուրվիերի բազիլիկը դարձել է քաղաքի խորհրդանիշ:Բազիլիկը,որը առաջարկում է էքսկուրսիաներ և ընգրկում է Սուրբ արվեստի թանգարանը,որը տարեկան ընդունում է 2 միլիոն այցելու[2]:Որոշ ժամանակ,հասարակության անդամները կարող են մուտք գործել բազիլիկի հյուսիսային աշտարակ Լիոնի 180 աստիճանի տպավորիչ տեսարանի համար և հարակից տարածքներ: Պայծառ օրերին հեռվում երևում է Մոն Բլանը՝ Եվրոպայի ամենաբարձր կետը[2]:
Նախագծում և կառուցում խմբագրել
Բազիլիկի դիզայնը, որի հեղինակեը Պիեռ Բոսանն է, ստացել է ինչպես ռոմանական, այնպես էլ բյուզանդական ճարտարապետությունից՝ երկու ոչ գոթական մոդելներ, որոնք ժամանակին անսովոր ընտրություն էին: Այն ունի չորս հիմնական աշտարակներ և զանգակատուն, որի վերին մասում տեղադրված է Մարիամ Աստվածածնի ոսկեզօծ արձանը:Այն առանձնանում է նուրբ խճանկարներով, հոյակապ վիտրաժներով[4] և Սուրբ Հովսեփի գետնադամբարանով:
Ֆուրվիերը, իրականում բաղկացած է երկու եկեղեցուց,տեղակայված մեկը մյուսի վրա: Վերին սրբարանը զարդարված է ավելի ակներև, քան ստորին մասը: Հաղթական բազիլիկի վրա աշխատանքը սկսվել է 1872-ին և ավարտվել 1884 թվականին: Վերջին կարգավորումները արվել են 1964 թվականին:
Բոսանի առաջին էսքիզները բազիլիկի համար, կարծես` թվագրվում են 1846 թվականին: Այդ ժամանակ նա Պալերմոյում էր[5]:
Տաճարը ձեռք է բերել «գլխիվայր փիղ» տեղական մականունը, քանի որ շենքը կարծես փղի մարմին լինի, իսկ չորս աշտարակները՝ նրա ոտքերը:
Բազիլիկայի երգչախումբը խմբագրել
Սուրբ Մարկոսի (ֆր.՝ Les Petits Chanteurs de Saint-Marc),մանկական երգչախումբը բազիլիկի պաշտոնական երգչախումբն է: Այս երգչախումբը հայտնի դարձավ «Les Choristes» ֆիլմի թողարկումից հետո:Երգչախմբի ղեկավարն է պարոն Նիկոլաս Պորտը:
Ռադիոյի ալեհավաքներ խմբագրել
1982 թվականից աշտարակում տեղադրված էին «Radio Fourvière» ալեհավաքները՝ «Radio chrétiennes francophones»-ի նախորդը:
Ֆուրվիերի Աստվածամոր տաճարի սրբավայրը խմբագրել
.jpg)
Ֆուրվիերը միշտ եղել է հայտնի վայր ուխտագնացության համար: 1170 թվականից ի վեր Ֆուրվիերն ունի տաճար՝ նվիրված Տիրամորը:Մատուռը և շենքի մասերը վերակառուցվել են տարբեր ժամանակներում, վերջին հիմնական աշխատանքները կատարվել են 1852 թ.-ին, երբ նախկին զանգակատունը փոխարինվեց աշտարակով, պսակված Ջոզեֆ-Ուգո Ֆաբիշի ստեղծած Մարիամ Աստվածածնի ոսկե արձանիկով (1812–1886)[6]:
1816 թվականի հուլիսի 23-ին տասներկու մարիստներ, սրբեր և սեմինարիստներ բարձրացան բլուրը, որտեղ գտնվում էր Ֆուրվիերի Սուրբ Տիրամոր սրբավայրը, և խոստացան ստեղծել Մարիստների հասարակություն` անելով զոհաբերություն, մինչդեռ Ջան-Կլոդ Կուրվելը պատարագ էր մատուցում[7]:
1851 թվականի հունվարի 21-ին,Փիթեր Ջուլիան Էյմարդը աղոթեց Ֆուրվիերի Սուրբ Տիրամոր սրբավայրում և ոգեշնչվեց ստեղծել Օրհնյալ հաղորդության միաբանությունը[8]:
Երբ Լիոն քաղաքը փրկվեց ֆրանս-պրուսական պատերազմից (1870), համայնքը պարտավորվեց կառուցել ներկայիս բազիլիկը հնագույն մատուռի կողքին[6]:
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Basilica Notre Dame de Fourvière Website
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Brennan, Jim. "An Unplanned Pilgrimage", St. Anthony Messenger, January 2013
- ↑ Bertrand Taithe, Citizenship and Wars: France in Turmoil, 1870–1871, chapter "Religious Identities and Citizenship" 2001:100
- ↑ The stained-glass window depicting Marshal Pétain that was installed during the Nazi occupation of Vichy France was removed after the war. (Marianne Mahn-Lot, reviewing Renée Bedarida, Les Catholiques dans la Guerre, 1939–1945 (Hachette) 1999, in Le Mouvement social, No. 206, Au Bonheur Des Allemands Consommateurs et consommation au XXe siècle [January – March 2004:146–148] p. 147.
- ↑ Bibliothèque municipale de Lyon Արխիվացված Հունվար 21, 2008 Wayback Machine
- ↑ 6,0 6,1 "Notre-Dame de Fourvière", Eymardian Places
- ↑ "Fourviere", the Marist Places
- ↑ Commemorative plaque, Shrine of Our Lady of Fourvière