Մաննոն Ույգուր
Մաննոն Ույգուր (իսկական ազգանունը՝ Մաջիև, հոկտեմբերի 11, 1897, Տաշքենդ, Սիրդարիայի շրջան, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 16, 1955), խորհրդային ուզբեկ ռեժիսոր, դերասան, թատերագիր։ Ուզբեկական խորհրդային թատրոնի հիմնադիրներից։ Ուզբեկստանի ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1932)։
 | |
|---|---|
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 11, 1897 |
| Ծննդավայր | Տաշքենդ, Սիրդարիայի շրջան, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 16, 1955 (58 տարեկան) |
| Գերեզման | Չիգատոյի գերեզմանոց |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | դերասան |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Մաննոն Ույգուրը ծնվել է 1897 թվականին Տաշքենդում։ Թատերական գործունեությունը սկսել է 1916 թվականից որպես «Տուրոն» (Տաշքենդ) խմբի սիրողական դերասան։ 1919 թվականին նա կազմակերպել և գլխավորել է Տաշքենդի Կարլ Մարքսի անվան ուզբեկական մասնագիտական թատերախումբը, ներկայացումներին մասնակցել որպես դերասան[1]։ 1924-1927 թվականներին սովորել է Մոսկվայի Ուզբեկստանի լուսավորության տանը կից դրամատիկական ստուդիայում։ Ավարտելուց հետո միացել է Խամզիի անվան թատրոնի խմբին, եղել թատրոնի ռեժիսոր և գեղարվեստական ղեկավար։ Նպաստել է ուզբեկական դերասանական դպրոցի ստեղծմանը։ Ույգուրի բեմադրած ներկայացումները տարբերվել են ճշգրիտ սոցիալական առանձնահատկություններով, վառ ազգային կոլորիտով, արտահայտչական միզանսցենով։ Ույգունն առանձնակի ուշադրություն է դարձրել բեմական խոսքին։ Գրել է կատակերգություններ («Թուրքմեն բժիշկը», 1918 թվական և այլն), ադրբեջաներենից ու թաթարերենից թարգմանել է պիեսներ։ Դասավանդել է Տաշքենդի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում[2]։
Մահացել է 1955 թվականի հոկտեմբերի 16-ին։ Թաղված է Տաշքենդի Չիգատայսկի գերեզմանատանը։
Գործունեություն խմբագրել
Դերասանկան աշխատանքներ խմբագրել
- «Թուրքմեն բժիշկը», Մ. Ույգուր, Էշիմկուլ
- «Բեգ և բատրակ», Խամզա Խակիմզադե Նիյազի, Գավուր
- «Խալիմա», Գուլյամ Զաֆարի, Ռախիմ
Ռեժիսորական աշխատանքներ խմբագրել
- 1919 թվական - «Բեգ և բատրակ», Խամզա Խակիմզադե Նիյազի
- 1920 թվական - «Խալիմա», Գուլյամ Զաֆարի
- 1929 թվական - «Երկու կոմունիստ», Կամիլ Յաշեն
- 1932 թվական - «Դիմակը պատռված է», Զիննատ Ֆատխուլին
- 1935 թվական - «Համլետ», Շեքսպիր
- 1938 թվական - «Դավաճանները», Զիննատ Ֆատխուլին
- 1944 թվական - «Ջալալեդդին», Շեյզադե
- 1947 թվական - «Կյանքի երգ», Ույգուն
- 1954 թվական - «Առաքելություններ», Սաբիր Աբդուլլա
Պարգևներ, մրցանակներ խմբագրել
- Ուզբեկստանի ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1932)
- Ստալինյան 2-րդ աստիճանի մրցանակ (1949)
- Ուզբեկստանի ԽՍՀ Խամզիի անվան մրցանակ (1967 թվական՝ հետմահու)
- Լենինի շքանշան
- Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան
- «Պատվո նշան» շքանշան
- «Անձնվեր աշխատանքի համար Մեծ հայրենական պատերազմի ժամանակ» մեդալ
- «Անձնվեր աշխատանքի համար» շքանշան (Ուզբեկստան) (2001 թվական՝ հետմահու)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ OrexCA.com. «San'at :: Маннон Уйгур. Фрагменты театральной судьбы». sanat2013.orexca.com. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 3-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «УЙГУР Маннон».