ՄԻԿՏԱ
ՄԻԿՏԱ (անգլ.՝ MIKTA — Mexico, Indonesia, South Korea, Turkey, Australia), հինգ երկրի՝ Մեքսիկայի, Ինդոնեզիայի, Հարավային Կորեայի, Թուրքիայի, Ավստրալիայի ոչ պաշտոնական միավորում, այսպես կոչված՝ «միջին տերությունների» միավորում[1]։
| ՄԻԿՏԱ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | աշխարհաքաղաքական խումբ և կոալիցիա |
| Անվանված է | Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ, Ինդոնեզիա, Հարավային Կորեա, Թուրքիա և Ավստրալիա |
Կազմակերպությունը հիմնադրվել է 2013 թվականի սեպտեմբերին Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 68-րդ նստաշրջանի շրջանակներում՝ Մեքսիկայի, Ինդոնեզիայի, Հարավային Կորեայի, Թուրքիայի և Ավստրալիայի արտաքին գործերի նախարարների մասնակցությամբ։ Նախաձեռնողը Հարավային Կորեան է։
ՄԻԿՏԱ-ի անդամ երկրները, այսպես կոչված՝ «միջին մակարդակի» տերություններն են, որոնք ներկայացնում են տարբեր տարածաշրջաններ։ Նրանք ՄԻԿՏԱ-ն ստեղծել են որպես ոչ ֆորմալ խորհրդատվական հարթակ՝ նպատակ ունենալով ամրապնդել իրենց դիրքերը միջազգային ասպարեզում և ստեղծել ինստիտուցիոնալ հիմք համատեղ միջպետական նախաձեռնությունների համար։
ԱԳ նախարարների մակարդակով ՄԻԿՏԱ երկրների առաջին հանդիպումը պաշտոնական ձևաչափով տեղի է ունեցել 2014 թվականի ապրիլի 13-14-ը Մեխիկոյում։ Այս հանդիպման արդյունքներով արտգործնախարարներն ընդունել են Հյուսիսային Կորեայի իրավիճակի վերաբերյալ համատեղ կոմյունիկեն և պայմանավորվել են հաջորդ հանդիպումն անցկացնել Հարավային Կորեայում։
Ստեղծման պատմություն խմբագրել
Երկբևեռ աշխարհակարգից բազմաբևեռ աշխարհին անցնելուց հետո միջին մակարդակի երկրների համար խնդրանք ներկայացվեց համաշխարհային քաղաքականության մեջ նոր դերակատարման համար։ Զարգացող երկրները միավորելու գաղափարը հիմնված էր տնտեսական աճի տեմպերի և տնտեսական զարգացման աճի չափանիշների վրա։ Փորձագետները ՄԻՆՏ-ը համարում են ՄԻԿՏԱ-ի ոչ պաշտոնական նախատիպը[2]։ Անվանումն առաջարկել է ամերիկյան Fidelity Investments ֆինանսական ընկերությունը 2011 թվականին, որի գաղափարը սատարել է ֆինանսական վերլուծաբան Ջիմ Օ'Նիլը, որը նախկինում հանդես էր գալիս ԲՐԻԿՍ-ում։ Մեքսիկան, Ինդոնեզիան, Նիգերիան և Թուրքիան, ունենալով նման տնտեսական ցուցանիշներ և քաղաքական շահեր, կարող էին միավորվել։ ՄԻԿՏԱ-ի անդամ են դարձել նախարարության բոլոր երկրները, բացի Նիգերիայից, դրա փոխարեն կազմակերպության անդամ են դարձել Ավստրալիան և Հարավային Կորեան։ Ավելի վաղ Goldman Sachs-ի վերլուծաբանները Մեքսիկային, Ինդոնեզիային, Հարավային Կորեային և Թուրքիային առանձնացրել էին, որոնք արդեն տասնմեկ խմբի անդամ էին՝ որպես միավորման պոտենցիալ գործընկերներ։ Արդյունքում 2013 թվականին կազմավորվեց ՄԻԿՏԱ-ի ոչ պաշտոնական կազմակերպությունը, որը ենթադրում էր մասնակից երկրների համագործակցությունը առևտրատնտեսական և քաղաքական-դիվանագիտական ոլորտներում։
Չնայած, որ ՄԻԿՏԱ-ի անդամ երկրները տարբերվում են մշակութային, սոցիալ-տնտեսական և աշխարհագրական իմաստով, նրանք ունեն ընդհանուր հատկություններ։ G20-ի անդամ բոլոր երկրները նման տնտեսական ներուժ ունեն և կիսում են միջազգային համագործակցության և կոոպերացիայի արժեքը գլոբալ հարցերի լուծման գործում[3]։
ՄԻԿՏԱ-ի մասնակից երկրների տնտեսական դիմանկար խմբագրել
ՄԻԿՏԱ-ի անդամները (բացի Ինդոնեզիայից) մտնում են ՀՆԱ-ի գծով երկրների վարկանիշի երկրորդ տասնյակի մեջ․
Նախագահություն խմբագրել
ՄԻԿՏԱ-ի նախագահները ամեն տարի հերթականությամբ փոխվում են[4]․
| Թվական | Նախագահ |
|---|---|
| 2014 | Մեքսիկա |
| 2015 | Հարավային Կորեա |
| 2016 | Ավստրալիա |
| 2017 | Թուրքիա |
| 2018 | Ինդոնեզիա |
| 2019 | Մեքսիկա |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- ՄԻԿՏԱ-ն գլոբալ կառավարման կառուցվածքի նոր տարր է
- MIKTA diplomacy: New dynamism or more of the same? Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
- ՄԻԿՏԱ-ի պաշտոնական կայքէջ
- ՄԻԿՏԱ-ն գլոբալ կառավարման կառուցվածքի նոր տարր է
- Համեմատական քաղաքականություն-քաղաքագիտության և միջազգային հարաբերությունների ամսագիր(չաշխատող հղում)
- Բիզնես թերթ
- Is MIKTA sustainable as a middle power grouping in global governance?
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ՄԻԿՏԱ» հոդվածին։ |