Ճակնդեղ բաժանապտուղ
| Ճակնդեղ բաժանապտուղ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Կարգ | Մեխակածաղկավորներ (Caryophyllales) |
| Ընտանիք | Հավակատարազգիներ (Amaranthaceae) |
| Ենթաընտանիք | Բազուկայիններ (Betoideae) |
| Տրիբա | Beteae |
| Ցեղ | Բազուկ (Beta) |
| Վերնատեսակ | 'Corollinae' |
| Տեսակ | Ճակնդեղ բաժանապտուղ (B. lomatogona) |
| Միջազգային անվանում | |
| Beta lomatogona | |
Ճակնդեղ բաժանապտուղ (լատին․՝ Beta lomatogona), թելուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
40-50 սմ բարձրությամբ բազմամյա խոտաբույս է։ Արմատները ամուր են, փայտացած, ճիպոտանման։ Ծաղիկները միաձուլված կծիկներով և երկար, տերևազուրկ հասկանման ծաղկաբույլերով են։ Ծաղկապատի մասերը կանաչ են, լայն սպիտակ–թաղանթային, գագաթում՝ անհավասար–ատամնավոր եզրով։ Պտուղները հնգանիստ են[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է Շիրակի (Զարնջա) և Երևանի (Երևանի շրջակայք) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Թալիշում, Թուրքիայում և Հյուսիսարևմտյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին և միջինլեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 850–1500 մ բարձրությունների վրա, քարքարոտ, կավոտ լանջերին, աղակալված տեղերում, տափաստանում և կիսաանապատում։ Ծաղկում է հունիս–հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիսի վերջից–սեպտեմբեր։ Կուլտուրական ճակնդեղի վայրի ազգակիցն է[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հայտնի են ընդամենը երկու փոքր պոպուլյացիա։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Արեալը խիստ մասնատված է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես կրճատվող տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանություն չի իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճակնդեղ բաժանապտուղ» հոդվածին։ |