Հովհաննես Սանդղկավանեցի

Հովհաննես Սանդղկավանեցի (ծննդյան և մահվան թվականներն անհայտ), XI դարի կեսի հայ գրիչ և մանրանկարիչ։

Հովհաննես Սանդղկավանեցի
Դիմանկար
Ծնվել էանհայտ[1]
Մահացել էանհայտ[1]
ԵրկերՍանդղկավանքի ավետարան[1]
Մասնագիտությունգրիչ և մանրանկարիչ
 Hovhannes Sandghkavanetsi Վիքիպահեստում

Ստեղծագործել է Արշարունյաց գավառի Սանդղկա վանքում (Երասխաձոր, Կաղզվանի մոտ)։ Հովհաննես Սանդղկավանեցու մեզ հայտնի երեք ձեռագրերն էլ պահվում են Մատենադարանում։ 1053 թվականի Ավետարանը (ձեռագիր № 3793) գրվել ու նկարազարդվել է Սանդղկա վանքում։ Երկրորդի՝ «Մուղնու Ավետարան»-ի (ձեռագիր № 7736) ընդօրինակման թվականը և տեղն անհայտ են։ Այն ճոխ նկարազարդված է տերունական նկարներով, գլխազարդերով և զարդագրերով, իսկ առաջինը՝ նաև լուսանցազարդերով։ Հայ գրչության արվեստում փաստորեն առաջին անգամ լուսանցազարդի, գլխազարդերի և զարդագրերի հանդիպում ենք այս ձեռագրերում, որտեղ գիրը, նկարը և գրանյութն արտակարգ ներդաշնակության մեջ են։ Երկուսն էլ մագաղաթե, երկաթագիր Ավետարաններ են։ Երրորդ ձեռագրի (հայտնի է «Բեգունց Ավետարան» անունով, ձեռագիր № 10099) միայն լուսանցազարդերն է ծաղկել Հովհաննես Սանդղկավանեցին, 1060 թվականին։

Գրականություն խմբագրել

  • Մաթևոսյան Ա., Գրիչ Հովհաննես Սանդղկավանեցի («Մողնու Ավետարանը»), ԲՄ, № 10, 1971:
  • Իզմայլովա Տ. Ա., Հովհաննես Սանդղկավանեցի (ալբոմ), Երևան, 1986։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Սանդղկավանեցի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 565