Հիպերաղի լիճ
Հիպերաղի լիճ, դեպի ծով ելք չունեցող ջրային մարմին, որը պարունակում է նատրիումի քլորիդի և այլ աղերի զգալի կոնցենտրացիաներ, իսկ աղիությունը գերազանցում է օվկիանոսի ջրի աղիությանը (3,5%, այսինքն՝ 35 գ մեկ լիտրում)[1]։
| Ենթակատեգորիա | • լիճ • աղի լիճ  | |
|---|---|---|
Որոշ մանրէներ կարող են զարգանալ այնպիսի բարձր աղիությամբ միջավայրերում[2], որոնք անբնակ են կենդանի օրգանիզմների մեծամասնության համար, ներառյալ որոշ տեսակների, որոնք, ենթադրաբար, նպաստում են վարդագույն լճերի գույնին[3][4]։ Այս տեսակներից որոշները ջրազրկման դեպքում անցնում են քնած վիճակի, իսկ որոշները կարող են գոյատևել ավելի քան 250 մլն[5]։
Հիպերաղի լճերի ջուրն օժտված է մեծ վեր հրող ուժով՝ շնորհիվ աղի բարձր պարունակության[1]։
Հիպերաղի լճերը հանդիպում են բոլոր մայրցամաքներում, հատկապես չոր կամ կիսաչոր շրջաններում[2]։
Արկտիկայում, կանադական Դևոն սառցե գլխարկը պարունակում է երկու ենթասառցադաշտային հիպերաղի լճեր[6]։ Անտարկտիդայում կան ավելի մեծ հիպերաղի ջրային մարմիններ, լճեր Մակմուրդոյի չոր հովիտներում, ինչպիսին է Վանդա լիճը, որի աղիությունը գերազանցում է 35%-ը (այսինքն՝ օվկիանոսի ջրից 10 անգամ աղի)։
Աշխարհի ամենաաղի ջրային մարմինը Գաետալե լճակն է, որը գտնվում է Եթովպիայի Աֆար շրջանի Դանակիլ իջվածքում։ Գաետալե լճակի աղիությունը 43% է, ինչը այն դարձնում է աշխարհի ամենաաղի ջրային մարմինը (օվկիանոսի ջրից 12 անգամ ավելի աղի)[7]։ Նախկինում համարվում էր, որ Անտարկտիդայից դուրս ամենաաղի լիճը Ասսալ լիճն է Ջիբութիում[8], որն ունի 34․8% աղիություն (օվկիանոսի ջրից 10 անգամ աղի)։ Ամենահայտնի հիպերաղի լճերը, հավանաբար, Մեռյալ ծովն (34,2% աղիություն 2010 թվականին) ու ԱՄՆ Յուտա նահանգի Մեծ Աղի լիճն են (5-7% փոփոխական աղիություն)[9]։ Մեռյալ ծովը, որը բաժանում է Իսրայելը և Արևմտյան Ափը Հորդանանից, աշխարհի ամենախոր հիպերաղի լիճն է։ Մեծ Աղի լիճը, չնայած գրեթե երեք անգամ մեծ է Մեռյալ ծովի մակերեսից, ավելի ծանծաղ է և աղիության շատ ավելի մեծ տատանումներ է ունենում[10]։ Արձանագրված ջրի ամենացածր մակարդակի դեպքում այն մոտ 7․7 անգամ գերազանցում է օվկիանոսի ջրի աղիությանը, բայց երբ ջրի մակարդակը բարձրանում է, աղիությունը օվկիանոսի ջրի համեմատ միայն մի փոքր է բարձր լինում[11][12][13]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Team, How It Works (2014-04-10). «Can you float in the Great Salt Lake?». How It Works (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020-10-08-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Hammer, Ulrich T. (1986). Saline lake ecosystems of the world. Springer. ISBN 90-6193-535-0.
- ↑ Cassella, Carly (13 December 2016). «How an Australian lake turned bubble-gum pink». Australian Geographic. Վերցված է 22 January 2022-ին.
- ↑ McFadden, Christopher (24 July 2018). «Lake Hillier: Australia's Pink Lake and the Story Behind It». Interesting Engineering. Վերցված է 22 January 2022-ին.
- ↑ Vreeland, R.H.; Rosenzweig, W.D. & Powers, D.W. (2000). «Isolation of a 250 million-year-old halotolerant bacterium from a primary salt crystal». Nature. 407 (6806): 897–900. Bibcode:2000Natur.407..897V. doi:10.1038/35038060. PMID 11057666. S2CID 9879073.
- ↑ Muzyka, Kyle (11 April 2018). «Super salty lakes discovered in Canadian Arctic could provide window into life beyond Earth». CBC News. Վերցված է 11 April 2018-ին.
- ↑ Perez, Eduardo; Chebude, Yonas (April 2017). «Chemical Analysis of Gaet'ale, a Hypersaline Pond in Danakil Depression (Ethiopia): New Record for the Most Saline Water Body on Earth». Aquatic Geochemistry. 23 (2): 109–117. Bibcode:2017AqGeo..23..109P. doi:10.1007/s10498-017-9312-z. S2CID 132715553.
- ↑ Quinn, Joyce A.; Woodward, Susan L., eds. (2015). Earth's Landscape: An Encyclopedia of the World's Geographic Features [2 volumes]. ABC-CLIO. էջ 9. ISBN 978-1-61069-446-9.
- ↑ Muzyka, Kyle (11 April 2018). «Super salty lakes discovered in Canadian Arctic could provide window into life beyond Earth». CBC News. Վերցված է 11 April 2018-ին.
- ↑ Team, How It Works (2014-04-10). «Can you float in the Great Salt Lake?». How It Works (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020-10-08-ին.
- ↑ Wilkerson, Christine. «Utah's Great Salt Lake and Ancient Lake Bonneville, PI39 – Utah Geological Survey». Geology.utah.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-08-15-ին. Վերցված է 2010-08-03-ին.
- ↑ Allred, Ashley; Baxter, Bonnie. «Microbial life in hypersaline environments». Science Education Resource Center at Carleton College. Վերցված է 2010-06-17-ին.
- ↑ Kjeldsen, K.U.; Loy, A.; Jakobsen, T.F.; Thomsen, T.R.; և այլք: (May 2007). «Diversity of sulfate-reducing bacteria from an extreme hypersaline sediment, Great Salt Lake (Utah)». FEMS Microbiol. Ecol. 60 (2): 287–298. Bibcode:2007FEMME..60..287K. doi:10.1111/j.1574-6941.2007.00288.x. PMID 17367515.