Հերոս հազարավոր դեմքերով
«Հերոս հազարավոր դեմքերով» (անգլ.՝ «The Hero with a Thousand Faces»), ամերիկյան գիտնական ժոզեֆ Քեմպբելի գիրքն է ՝ համեմատական դիցաբանության վերաբերյալ։
Հերոս հազարավոր դեմքերով անգլ.՝ The Hero with a Thousand Faces | |
|---|---|
 | |
| Հեղինակ | Ժոզեֆ Քեմպբել |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | Դիցաբանություն |
| Թեմա | մոնոմիֆ |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Երկիր | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Հրատարակված է | Princeton University Press |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1949 |
 The Hero with a Thousand Faces Վիքիպահեստում | |
2011 թվականին գիրքը ներառվել է Time ամսագրի լավագույն և ամենաազդեցիկ գրքերի ցանկում (1923 թվականից անգլերեն գրված գրքերի շարքում[1]):
Ռեժիսոր Ջորջ Լուկասը ճանաչեց Քեմպբելի տեսությունը դիցաբանության մեջ և դրա ազդեցությունը «Աստղային պատերազմներ»(«Star Wars») ֆիլմերի վրա[2]։
Հիմնական գաղափարներ խմբագրել
Քեմբելը «Հերոս հազարավոր դեմքերով» գրել է 1949 թվականին և գրքում օգտագործել է Ֆրեյդի, Յունգի, Առնոլդ Վան Գեննեպի տեսությունները, ինչպես նաև ազգագրագետներ Ջեյմս Ջորջ Ֆրեզերի, Ֆրանց Բոասի և հոգեբան Օտտո Ռանկի հետազոտությունները։
Ուսումնասիրելով աշխարհի ժողովուրդների առասպելները՝ Քեմպբելը եկել է այս եզրակացությանը՝
Առասպելներից շատերն ունեն ընդհանուր սյուժեի կառուցվածք ՝ արքետիպային հերոսի ճամփորդություն, մոնոմինություն։
Հերոսը, ըստ Քեմփբելի, ճանապարհորդությունը կատարում է մի քանի փուլով.
Հերոսը կանչվում է խմբագրել
Կանչ ստանալով ՝ նա հեռանում է սովորական աշխարհից և «ուսուցչի» օգնությամբ հաղթահարում է գերբնական աշխարհի ճանապարհին ընկած արգելքը։
Հերոսը անցնում է փորձություն խմբագրել
Հետո հերոսին սպասում է փորձություն ,հնարավոր է դաշնակիցների օգնություն։Հաղթահարելով ամենաբարդ փորձությունը նա կստանա վարձատրություն։ Դրան հաջորդում է փոխաբերական մահը և հարությունը։
Հերոսը վերադառնում է տուն խմբագրել
Դրանից հետո հերոսը վարձատրությամբ վերադառնում է սովորական աշխարհ, և փորձությունները կրկին սպասում են նրան ճանապարհին։ Վերադառնալուց հետո հերոսը կարող է ստացված պարգևը օգտագործել սովորական աշխարհը բարելավելու համար։
Գիրքը ստեղծելիս Քեմպբելը ուսումնասիրել է դասական դիցաբանությունը և գրականությունը, մասնավորապես, նա առաջնորդվել է ճանապարհներով, որոնցով անցել են նման հերոսներ՝ Օսիրիս, Բուդդա, Հիսուս, Պրոմեթևս, Մուհամմադ, Մովսես։ Առաջնորդվելով Վան Գեննեպի տեսությամբ՝ Քեմպբելը մշակեց անցումային ծեսերի սեփական դասակարգումը ՝ դրանք նույնպես բաժանելով երեք փուլերի.
- Տարանջատում
- Նվիրաբերում և վերադարձ կամ առանձնացնող,անջատիչ
- Անցումային և վերջնական փուլեր։
«Մոնոմինություն» տերմինը փոխառված է Ջոյսի «Finnegans Wake»-ից։
Ազդեցությունը խմբագրել
Հիմնվելով գրքում ներկայացված գաղափարների վրա՝ հոլիվուդյան պրոդյուսեր Քրիստոֆեր Ոոգլերը սցենարիստների համար պատրաստեց ուսումնական ձեռնարկ։ Այս 7-էջանոց կարճ ձեռնարկը ազդել է բազմաթիվ ֆիլմերի սցենարների վրա, մասնավորապես Walt Disney Studios- ի վրա։ Ջորջ Լուկասը Քեմպբելի տեսությունն օգտագործեց իր «Աստղային պատերազմներում»[3][4]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Susanna Schrobsdorff All-TIME 100 Nonfiction Books ссылка=http://entertainment.time.com/2011/08/30/all-time-100-best-nonfiction-books/slide/the-hero-with-a-thousand-faces-by-joseph-campbell/(անգլ.) // Time : magazine. — ISSN 0040-781X.
- ↑ Joseph Campbell, The Hero's Journey: Joseph Campbell on His Life and Work, 3rd edition, Phil Cousineau, editor. Novato, California: New World Library, 2003, pp. 186-187.
- ↑ «Pacifica Graduate Institute - Joseph Campbell Chronology». web.archive.org. 2011 թ․ ապրիլի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 2-ին.
- ↑ TV.com. «Joseph Campbell and the Power of Myth: The Hero's Adventure». TV.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 2-ին.