Համաշխարհային մատակարարման շղթայի ճգնաժամ (2021-2022)
Համաշխարհային մատակարարման շղթայի ճգնաժամ 2021-2022 թվականներին, հայտնի է նաև որպես Կոնտեյներային ճգնաժամ[1][2], ճգնաժամ, որի ժամանակ համաշխարհային մատակարարման և փոխադրման շղթաները դանդաղել են COVID-19 համաճարակի պատճառով՝ առաջացնելով գների աճ և տարբեր ապրանքների պակաս ամբողջ աշխարհում, ինչպես նաև ազդելով համաշխարհային սպառման կառուցվածքի վրա։
Պատճառներ խմբագրել
2020 թվականի սկզբին, երբ Չինաստանում համաճարակը վերածվել է գլոբալ համաճարակի, Միացյալ Նահանգները դադարեցրել է մուտքային բեռների բեռնաթափումը կարանտինների պատճառով՝ նախքան անվտանգության միջոցառումներ ձեռնարկելը։ Ներմուծվող ապրանքների պահանջարկը պահպանվում էր, բայց միլիոնավոր բեռնարկղեր ընդունելու իրական հնարավորություն չի եղել։ Չինաստանը, ընդհակառակը, արագ վերականգնել է արտադրությունն ու արտահանումը։ Արդյունքում մի քանի ամիս Ասիայից բեռներ են ուղարկվել Ամերիկա, սակայն բեռնարկղերը չեն վերադարձել։ Արդեն օգոստոսին Չինաստանում սկսվել է կոնտեյներների սուր պակաս։ Ամերիկայում, որտեղ շարունակվում էր համաճարակը և կարանտինը, ապրանքներով և առանց ապրանքների բեռնարկղերը պարզապես պահվել են ամենամեծ նավահանգիստների մոտ։ Արդյունքում այնտեղ միլիոնավոր արկղեր են կուտակվել։ Ասիայից Ամերիկա նավարկած յուրաքանչյուր 100 բեռնարկղից միայն 40-ն են վերադարձել։ Ճգնաժամի հետևանքները մեղմելու համար Չինաստանը սկսել է լրացուցիչ վճարել բեռնափոխադրող ընկերություններին Ամերիկայից դատարկ բեռնարկղերի տեղափոխման համար։ Նման քաղաքականությունը հանգեցրել է նրան, որ փոխադրողները կորցրել են հետաքրքրությունը Ամերիկայից ապրանքների առաքման նկատմամբ, քանի որ դատարկ բեռնարկղերը Չինաստան առաքելու վրա գումար աշխատելն ավելի հեշտ է[1]։
2021 թվականի նոր մարտահրավերները՝ ներառյալ կորոնավիրուսի դելտա շտամի տարածումը և զարգացող երկրներում COVID-19 պատվաստանյութի սահմանափակ հասանելիությունը, ավելի են սրել համաշխարհային արտադրության վերականգնումը, նույնիսկ այն դեպքում, երբ պատվաստված բնակչություն ունեցող ավելի հարուստ երկրները, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ն և ԵՄ երկրները, վերականգնելն են իրենց սպառման ծավալները[3]։
Հետևանքներ խմբագրել
Թեև 2021 թվականին համաշխարհային պահանջարկը բավարարելու համար բավականաչափ բեռնարկղեր են եղել, հաշվի առնելով այն քանակությունը, որը ճանապարհին է՝ դեռևս բավարար բեռնարկղեր չեն եղել։ Բացի այդ, ծովագնացների կեսը զարգացող երկրներից են, որտեղ բնակչությունը բավականաչափ պատվաստված չէ, որպեսզի կարողանա աշխատել նավագնացության ոլորտում[3]։
2021 թվականի մարտին բրազիլական Suzano ընկերությունը՝ զուգարանի թղթի ցելյուլոզային հումքի խոշորագույն արտադրողը, հայտարարել է, որ այս ապրանքի համաշխարհային դեֆիցիտ է սպասվում։ Մատակարարումների ոչ եկամտաբերության պատճառով այլ ապրանքներ գրեթե չեն առաքվել շատ շրջաններում՝ ցելյուլոզային հումք Բրազիլիայում, «ռոբուստա» սուրճը Վիետնամում, բրինձ Թաիլանդում, շաքարը Հնդկաստանում։ Հնդկաչինում տեքստիլ ձեռնարկությունները փակվել են, որոնք քիչ եկամտաբերությամբ են աշխատել[1]։
Միջազգային Drewry վերլուծական գործակալության կողմից հրապարակված կոնտեյներների համաշխարհային ինդեքսը 2021 թվականի հուլիսի 29-ի դրությամբ կազմել է 9330 դոլար՝ ստանդարտ 40 ֆուտանոց կոնտեյներ տեղափոխելու համար։ Սա ինդեքսի առավելագույն արժեքն է առնվազն վերջին հինգ տարիների ընթացքում և 368 տոկոսով ավելի բարձր է, քան 2020 թվականի հուլիսին[4]։
Համաձայն Adobe Digital Insights-ի 2021 թվականի նոյեմբերի հաշվետվության՝ առցանց գնորդները այդ տարվա հոկտեմբերին ստացել են ավելի քան 2 միլիարդ հաղորդագրություն, որ ապրանքը դուրս է եկել պահեստից, ինչը կրկնակի գերազանցում է 2020 թվականի հոկտեմբերի ցուցանիշը։ Վիճակագրության համաձայն՝ դեֆիցիտի մեջ են եղել էլեկտրոնիկան, ոսկերչական իրերը, հագուստը, ընտանի կենդանիների համար նախատեսված ապրանքները, ինչպես նաև կենցաղային ու այգեգործական ապրանքները[5]։
2021 թվականի օգոստոսին Չինաստանից Միացյալ Նահանգներ կոնտեյներային փոխադրումների գները գերազանցել են 20 000 դոլարը 40 ֆուտանոց տուփի համար և հասել ռեկորդային մակարդակի[6]։
Չինաստան խմբագրել
Չինաստանը սկսել է լրացուցիչ վճարել բեռնափոխադրող ընկերություններին Ամերիկայից դատարկ բեռնարկղերի տեղափոխման համար։ Չինական կոնտեյներ արտադրողները, որոնք զբաղեցնում են այդ շուկայի 85 տոկոսը, դեֆիցիտի պայմաններում սկսել են բեռնարկղերի գինը նախորդ տարվա համեմատ թանկացնել գրեթե 2 անգամ[7]։
2021 թվականի նոյեմբերին ճգնաժամի պատճառով Չինաստանի առևտրի նախարար Վան Վենտաոն քաղաքացիներին խորհուրդ է տվել ձմռանը մթերքի պաշար կուտակել[8][9]։
ԱՄՆ խմբագրել
2021 թվականի կեսերին ամերիկյան խոշոր նավահանգիստները լցված էին իրենց հասնող բեռների պատմական ծավալներով։ Մասնավորապես, Լոս Անջելեսի նավահանգիստը 2021 թվականի մարտին մշակել է 957,599 քսան ֆունտին համարժեք միավոր, ինչը 113 տոկոսով ավելի է 2020 թվականի մարտի համեմատ[10]։ Տերմինալի անձնակազմը չի ունեցել բեռը բեռնաթափելու կարողություն, ինչը հանգեցրել է սպասման ժամանակի ավելացմանը։ Կոնտեյներային նավերը սկսել են օրերով կամ շաբաթներով պարապ մնալ նավահանգիստներից դուրս։ Այս ծանրաբեռնվածության ազդեցությունը տարածվել է երկրի ներսում, քանի որ երկաթուղային և բեռնային փոխադրումները պայքարում էին միմյանց հետ՝ ծանրաբեռնվածության ավելացման և աշխատուժի պակասի պատճառով։ Համաճարակից առաջ ԱՄՆ-ի բեռնափոխադրումների արդյունաբերությունն արդեն իսկ վարորդների պակաս է ունեցել՝ բարձր շրջանառությամբ և ցածր փոխհատուցմամբ[3]։
ԱՄՆ-ում լոգիստիկայի և արտադրության ոլորտում ծագած խնդիրները ազդել են վերջնական օգտագործողների վրա։ Տարբեր ապրանքների մատակարարման հետ կապված խնդիրներ են առաջացել, ինչը հանգեցրել է մանրածախ վաճառքի սահմանափակումների[11]։
2021 թվականի հոկտեմբերի 17-ին ԱՄՆ տրանսպորտի նախարար Փիթ Բութիջիչը կանխատեսել է, որ ճգնաժամը «միանշանակ» կտևի մինչև 2022 թվականը[12]։
Ռուսաստան խմբագրել
2021 թվականի առաջին կիսամյակում ամբողջ աշխարհում սննդամթերքի և գյուղատնտեսական ապրանքների հումքի թանկացումը հանգեցրել է Ռուսաստանում գների բարձրացմանը։ Գների կարգավորմանն ուղղված կառավարության միջոցառումները երկրում որոշակի ապրանքների դեֆիցիտ են առաջացրել[1]։ Արդյունքում, Ռուսաստանը պարենային ապրանքների գների աճի առումով դարձել է համաշխարհային առաջատարներից մեկը[13], սակայն հարկ է նշել, որ Ռուսաստանում գների աճը չի գերազանցել տարեկան միջին գնաճը։
Գերմանիա խմբագրել
Գերմանական խոշոր արտադրողները նշել են, որ չնայած աճող պահանջարկին՝ հումքի պակասի պատճառով չեն կարող ավելացնել իրենց արտադրությունը։ Չնայած լայնածավալ արտադրության դադարեցմանը՝ երկրի տնտեսական աճը հաջողվել է պահպանել կարանտինային սահմանափակումների վերացումից հետո՝ սպասարկման ոլորտի աճի շնորհիվ[14]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Товары дорожают по всему миру из-за контейнерного кризиса — можете убедиться, просто зайдя в магазин. И нет, кризис вызвал не севший на мель «Эвер Гивен»». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ «Контейнерный кризис». Коммерсантъ (ռուսերեն). 2021 թ․ հոկտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Terry Nguyen (2021 թ․ սեպտեմբերի 2). «You can buy stuff online, but getting it is another story». Vox (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ «Стоимость морских перевозок достигла пятилетнего максимума». Ведомости (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ «Electronics and jewelry top list of products in short supply, new data shows». www.cbsnews.com (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ Khasawneh, Roslan (2021 թ․ օգոստոսի 6). «China-U.S. container shipping rates sail past $20,000 to record». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ Suneja, Kirtika. «Ministers to meet Industry on high freight rates, container shortage». The Economic Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ Laura He and Yong Xiong, CNN Business. «China is urging families to stock up on food as supply challenges multiply». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
{{cite web}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ Stevenson, Alexandra (2021 թ․ նոյեմբերի 2). «China urges families to stock up on food for winter months». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ «Cargo Surge Breaks March, First Quarter Records at the Port of Los Angeles | Port of Los Angeles». www.portoflosangeles.org. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ «Tedarik Zinciri Krizi Nedeniyle ABD'de Raflar Boşaldı». Amerikanın səsi (թուրքերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ Devan Cole and Jason Hoffman CNN. «Buttigieg says US supply chain issues will 'certainly' continue into 2022». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.
{{cite web}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ Agnieszka de Sousa and Jeremy Diamond (2021 թ․ փետրվարի 28). «The Five Hotspots Where Food Prices Are Getting People Worried». Bloomberg. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
- ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Germany: Supply chain crisis slows economic growth | DW | 29.10.2021». DW.COM (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 7-ին.