Հակոբ Մնձուրի (իսկական անունը՝ Հակոբ Թեմերճյան (Տեմիրճյան), հոկտեմբերի 16, 1886(1886-10-16), Էրզինջանի մարզ, Թուրքիա - 1978, Ստամբուլ, Թուրքիա), հայ արձակագիր, Կարոտի գրականության հիմնադիրներից և վառ ներկայացուցիչներից մեկը։ «Կապույտ լույս» (1958), «Արմտան» պատմվածքների ժողովածուների հեղինակ։

Հակոբ Մնձուրի
Ծննդյան անունՀակոբ Թեմերճյան
Ծնվել էհոկտեմբերի 16, 1886(1886-10-16)
ԾննդավայրԷրզինջանի մարզ, Թուրքիա
Վախճանվել է1978
Վախճանի վայրՍտամբուլ, Թուրքիա
Մասնագիտությունգրող
Քաղաքացիություն Թուրքիա[1]
ԿրթությունՌոբերթ քոլեջ
Ժանրերպատմվածք և հեքիաթ
Հակոբ Մնձուրի Վիքիդարանում

Կենսագրություն խմբագրել

Սովորել է Կ․ Պոլսի Ղալաթիո նախակրթարանում, ապա՝ անգլիական Ռոբերտ քոլեջում։ Մնձուրու առաջին պատմվածքը («Հարս ու կեսուր») լույս է տեսել 1906 թ.։ Այնուհետև պարբերական մամուլում (հիմնականում՝ պոլսահայ) տպագրել է հարյուրից ավելի պատմվածքներ (առավելապես գյուղական կյանքից), ինչպես նաև շատ հեքիաթներ, ակնարկներ, ժամանակագրություններ, թատերգություններ։ Հրատարակել է «Կապույտ լույս» (1958), «Արմտան» (1966) և «Կռունկ, ուստի՞ կուգաս» (1974) ժողովածուները։ Մնձուրին, ում հերոսները տարբեր ազգերի աշխատավոր մարդիկ են, վերակենդանացրել է ծննդավայր Արմտան գյուղը՝ իր բնության հրաշալիքներով։ Ունի ինքնատիպ ոճ, առանձնանում է լեզվի ջերմությամբ, անմիջականությամբ ու գունեղությամբ։ Սերտ կապերի մեջ է եղել Սովետական Հայաստանի հետ։ 1976 թ. Երևանում նշվել է Մնձուրու ծննդյան 90-ամյակը։

Երկերի մատենագիտություն խմբագրել

  • Երկրորդ ամուսնութիւնը, Կ. Պոլիս, 1931, 87 էջ։
  • Կապոյտ լոյս, Իսթանպուլ, 1958, 318 էջ։
  • Արմտան (պատմուածքներ), Իսթանպուլ, 1966, 320 էջ։
  • Կապույտ լույս, Երևան, 1968, 224 էջ։
  • Կռունկ, ու՞ստի կուգաս, Իսթանպուլ, 1974, 287 էջ։
  • Տեղեր, ուր ես եղեր եմ, Իսթանպուլ, 1984, 210 էջ։
  • Երկեր, Երևան, 1986, 544 էջ։
  • Պատմուածքներ, Անթիլիաս, 1991, 94 էջ։
  • Գիւղը կապրի իմ մէջս, Ստամբուլ, 2005, 189 էջ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Սևան Գեղամ, Հակոբ Մնձուրի, Երևան, 1981։
  • Մաթևոսյան Հրանտ, Հակոբ Մնձուրու աշխարհը, Սպիտակ թղթի առջև, Երևան, 2004։
  • Հակոբ Մովսես, Փոքր Արմտան համաստեղություն, Գրականագիտական հանդես, 1, Երևան, 2020։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 654