Կրիշան Չանդար (Նոյեմբերի 19[2], նոյեմբերի 23, 1914(1914-11-23)[3], Wazirabad, Gujranwala District, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն[1] - մարտի 8, 1977(1977-03-08)[3], Մումբայ, Հնդկաստան[1]), հնդիկ գրող, ով իր գործերը ստեղծեց հիմնականում ուրդու լեզվով, ավելի ուշ (Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանումից հետո) նույնպես գրել է հինդի[4]։ Նա գրել է ավելի քան 20 վիպակ, 30 պատմագիրք (այն ժանրը, որում նա հիմնականում աշխատել է), և բազմաթիվ ռադիոյի պիեսներ, ինչպես նաև մի շարք սցենարներ ֆիլմերի և երգիծական ստեղծագործությունների համար[5]։

Կրիշան Չանդար
کرشن چندر
Ծնվել էնոյեմբերի 19, 1913 թվական կամ նոյեմբերի 23, 1914 թվական
ԾննդավայրՊակիստան Պակիստան, Վազիրաբադ, Փենջաբ (նահանգ)
Վախճանվել էՄարտի 8, 1977 թվական
Վախճանի վայրՄումբայ, Հնդկաստան[1]
Մասնագիտությունգրող, դրամատուրգ
Լեզուուրդու, հինդի
Քաղաքացիություն Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստան
ԿրթությունՖորմանի քրիստոնեական քոլեջ
Գրական ուղղություններProgressive Writers' Movement?
ԱմուսինSalma Siddiqui?

Ծնվել է Բրիտանական Հնդկաստանի Գուջրանվալա նահանգի Վազիրաբադ քաղաքում (այժմ՝ Պակիստան)[6]։ Նա իր մանկությունն անց է կացրել Քաշմիրի Փենչ քաղաքում, որտեղ հայրը բժիշկ էր աշխատում տեղական մահարայում։ 1930-ականների առաջին կեսին նա սովորում է Լահորի Ֆարման քրիստոնեական քոլեջում, որն ավարտել է 1934 թ.-ին։ Քոլեջում նա տեղական ամսագրի անգլերեն բաժնի խմբագիրն էր և հետաքրքրվեց անգլիական գրականությամբ[7]։ 1932-ին նույն ամսագրի ուրդու բաժնի խմբագիրն իր մեջ հրապարակեց Կրիշանի առաջին պատմվածքը՝ «Սադհու»[8]։

Նրա պատմությունների թեման սովորաբար եղել է Հնդկաստանի քաղաքային աղքատների և գյուղացիների կյանքը և քննադատությունը հնդկական կաստայի համակարգի մասին, չնայած նա գրել է այլ թեմաների, այդ թվում՝ Հնդկական պատմության վերաբերյալ[9]։ Բրիտանական Հնդկաստանի միության և Պակիստանի բաժանումից հետո այս թեման, որին նա կտրուկ բացասական էր մոտենում, արտացոլվեց նաև նրա ստեղծագործություններում[10]։ Չանդարի գրքերը հրատարակվում են Հնդկաստանում 16 տեղական լեզուներով, շատ աշխատանքներ թարգմանվել են օտար լեզուներով՝ ներառյալ անգլերեն և ռուսերեն[11]։ ԽՍՀՄ-ում նրա գրքերից ամենահայտնիներն էին «Էշի արկածները» երգիծական վեպը և փիլիսոփայական հեքիաթը «Հակադարձած ծառը»։

Կրիշան Չանդարը մահացավ Բոմբեյում 1977մարտի 8-ին՝ սրտի զանգվածային ինֆարկտից՝ շարունակելով աշխատել մինչև կյանքի վերջին օրը։ Իր մասում կոչվում է Պունչ քաղաքում գտնվող այգի, որի կենտրոնում նրա համար հուշարձան է տեղադրված։

Պատկերասրահ խմբագրել


Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Freebase տվյալների վերբեռնումGoogle.
  2. Butt, Miriam (2017 թ․ օգոստոսի 10). «Hindi/Urdu and Related Languages». Oxford Handbooks Online. doi:10.1093/oxfordhb/9780198739371.013.33.
  3. 3,0 3,1 3,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. Ishtiaq, Ahmed (2014-05). Solution Manual for Quantum Mechanics. WORLD SCIENTIFIC. ISBN 978-981-4541-88-6.
  5. Karim, Rezaul; Khan, Md Nazrul Islam; Akhtaruzzaman, Md (2015 թ․ օգոստոսի 28). «Exclusive Breast Feeding in a Bangladesh National Nutrition Program Area: The Case in Bhanga Upazila». Bangladesh Journal of Nutrition: 53–59. doi:10.3329/bjnut.v18i0.24786. ISSN 2408-8390.
  6. Malik, J. (2008 թ․ հունվարի 1). Islam in South Asia. BRILL. ISBN 978-90-04-16859-6.
  7. «Communications—Organizational». Public Relations Review. 3 (2): 15–17. 1977-06. doi:10.1016/s0363-8111(77)80051-9. ISSN 0363-8111.
  8. Malik Ram Zia Fatehabadi - Shakhs Aur Shair. — Delhi: Ilmi Majlis, 1977. — С. 116—117.
  9. «Table 2: IMDB results». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 13-ին.
  10. H., R. T.; Lebos, F.G. (1936). «Chander-Nagor». Books Abroad. 10 (2): 193. doi:10.2307/40077392. ISSN 0006-7431.
  11. Volya, Elena (2016). «BIBLIOGRAPHY. BIOGRAPHY. METHOD. A TRIAD OF SCIENTIFIC RESEARCH». RSUH/RGGU Bulletin. Series Psychology. Pedagogics. Education (2): 39–44. doi:10.28995/2073-6398-2016-2-39-44. ISSN 2073-6398.

Գրականություն խմբագրել

  • Глебов Н., Сухочев А. Литература урду. — М.: Наука, 1967. — С. 162—165. — 230 с.
  • Каюмова Р. К характеристике этапов творческого пути Кришана Чандара // Краткие сообщения Института народов Азии АН СССР : сборник. — М.: Издательство восточной литературы, 1965. — В. 80.
  • Чандар Кришан / А. С. Сухочев // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.