Վիքիպեդիա

Կլին (քաղաք)

քաղաք Մոսկվայի մարզում

Կլին (ռուս.՝ Клин), քաղաք Մոսկվայի մարզում, Կլինի շրջանի վարչական կենտրոն։ Զինվորական քաջարիության բնակավայր[2]։

Կլին
Տեսակքաղաք
Երկիր Ռուսաստան[1]
ՎարչատարածքKlin urban settlement?[1]
ԲԾՄ160 մետր
Մակերես17 կմ²
Առաջին հիշատակում1317
Քարտեզ
Քարտեզ

Քաղաքը նշանավոր է որպես ռուսական մշակույթի և գիտության ականավոր գործիչների կեցության վայր։ Տարբեր տարիների ընթացքում Կլինում են ապրել Պյոտր Չայկովսկին, Արկադի Գայդարը, Դմիտրի Մենդելեևը, Ալեքսանդր Ռադիշչևը, Միխայիլ Պրիշվինը, Ապոլինարի Վասնեցովը, Կլիմենտ Տիմիրյազևը, Ալեքսանդր Ալյաբևը, Եվգենի Լեոնովը և այլք[3]։

Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիր

խմբագրել

Աշխարհագրական դիրք

խմբագրել

Գտնվում է Սեստրա գետի ափին, ՄՕԱՃ-ից 68 կմ հեռավորության վրա (Կրեմլից՝ 86 կմ, Լենինգրադյան կայարանից՝ 82 կմ, Մոսկովյան կայարանից՝ 566 կմ)։

Կլիմա

խմբագրել

Հուլիսի միջին ջերմաստիճանը կազմում է 18,6 °С, հունվարի միջին ջերմաստիճանը՝ −7,1 °С։

Պատմություն

խմբագրել

Կլինը Ռուսաստանի հնագույն քաղաքներից է։ Առաջին հիշատակումը վերաբերում է 1317 թվականին Նիկոնյան տարեգրության մեջ։

Բերդ-քաղաքը՝ տեղակայված բարձր բլրի վրա, կարևոր ռազմավարական կետ էր Մոսկվայից Մեծ Նովգորոդ տանող ջրային և ցամաքային ուղու վրա։

12-13-րդ դարերում Կլինի շրջանը մտնում էր Վլադիմիր-Սուզդալյան, իսկ 13-րդ դարի կեսերում՝ Տվերի իշխանության մեջ։ Գտնվելով Տվերի իշխանության կազմի մեջ՝ բազմիցս ենթարկվել է ռուս իշխանների և մոնղոլ-թաթարների հարձակումներին։ Սաստիկ ավերվել է 1409 թվականին մոնղոլ Եդիգեյի կողմից։

1485 թվականին Կլինը մտավ Մոսկվայի իշխանության մեջ։

 
զինանշան, 1781

1781 թվականին՝ Եկատերինա II-ի գահակալման ժամանակ, Կլինը ստացավ Մոսկվայի նահանգի գավառական քաղաքի կարգավիճակ, նաև ձեռք բերեց սեփական զինանշան՝ նամակատար՝ նստած ձիու վրա և եղջերափող փչելիս։

1917 թվականի հոկտեմբերին հաստատվեց Սովետական իշխանությունը։

Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակաշրջանում Կլինը վերապրեց երեքշաբաթյա գերմանական օկուպացիան (1941 թվականի նոյեմբերի 23-ից մինչև դեկտեմբերի 15)։ Քաղաքում ավերվեցին 258 բնակելի տներ, գյուղում այրվեցին 2305-ը։ Անօթևան դարձան 17312 բնակիչ։ Ֆաշիստներից Կլինի ազատագրումից հետո քաղաքացիները ձեռնամուխ եղան վերականգնելու բնակավայրերը[3]։

Բնակչություն

խմբագրել
Բնակչության թիվը
1856[4] 1859[4] 1897[4] 1913[4] 1926[4] 1931[4] 1939[5] 1959[6] 1962[4] 1967[4] 1970[7] 1972
3900 4000 4700 7400 8700 13 100 27 691 53 322 60 000 69 000 80 875 84 000
1973[4] 1976[4] 1979[8] 1982[9] 1986[4] 1987[10] 1989[11] 1992[4] 1996[4] 1998[4] 2000[4] 2001[4]
85 000 88 000 91 487 93 000 95 000 95 000 94 908 95 100 92 800 90 500 89 100 87 900
2002[12] 2003[4] 2005[4] 2006[4] 2007[4] 2008[4] 2009[13] 2010[14] 2011[4] 2012[15] 2013[16] 2014[17]
83 178 83 200 82 900 82 400 81 900 81 500 80 906 80 585 80 600 80 128 79 924 79 461
2015[18] 2016[19] 2017[20] 2018[21] 2019[22] 2020[23] 2021[24] 2023[25]
79 249 79 075 79 056 79 168 79 387 79 715 88 511 88 525

Տեսարժան վայրեր

խմբագրել

Արդյունաբերություն

խմբագրել

Սեփական արտադրության ապրանքների արտահանման ծավալը 2009 թվականի ընթացքում 29,3 միլիարդ ռուբլի է։

Քույր քաղաքներ

խմբագրել

Դրամագիտություն

խմբագրել

2019 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Ռուսաստանի Կենտրոնական բանկը շրջանառության մեջ դրեց «Ռուսաստանի հին քաղաքներ» շարքի[26] 10 ռուբլի անվանական արժեքով մետաղադրամ՝ «ք․ Կլին, Մոսկվայի մարզ»։

Հայերը Կլինում

խմբագրել

2016 թվականի հունվարի 31-ին Կլինում բացվեց «Արևամանուկ» հայկական դպրոցը՝ առաջին հայկական դպրոցը քաղաքում[27]։ Աշակերտների թիվը մոտ 200 է (2023թ․): Հայերեն գրել-կարդալուց բացի երեխաները ուսումնասիրում են հայոց պատմություն և աշխարհագրություն, ծանոթանում են ժողովրդական երգարվեստին, տոնում ազգային և Հայ Առաքելական Եկեղեցու տոները։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 ОКТМО. 179/2016. Центральный ФО
  2. ↑ «"Населенными пунктами воинской доблести" стали 6 муниципалитетов МО». РИА Новости (ռուսերեն). 20160505T2055. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «История г.о. Клин и не только…». Информация, культура, развлечения (infoce-klin.ru) (ռուսերեն). 2019 թ․ հուլիսի 22. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 «Народная энциклопедия "Мой город". Клин (Московская область)». www.mojgorod.ru. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  5. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам». www.demoscope.ru. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  6. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу». www.demoscope.ru. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  7. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу». www.demoscope.ru. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  8. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу».
  9. ↑ «Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  10. ↑ «Народное хозяйство СССР за 70 лет: Юбилейный стат. ежегодник / Госкомстат СССР. — М:Финансы и статистика, 1987. — 766 с.». alcdata.narod.ru. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  11. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу».
  12. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  13. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года».
  14. ↑ «Перепись населения 2010. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений».
  15. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года».
  16. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  17. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года».
  18. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года».
  19. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года».
  20. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года».
  21. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года».
  22. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года».
  23. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года».
  24. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более».
  25. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  26. ↑ «Банк России выпускает в обращение памятные монеты из драгоценного и недрагоценного металлов». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  27. ↑ «Եթե Մեկը Կարողանար Աչքերով Տեսնել Այն Ինչ Կատարվում Է Նրանց Հոգում – Gateway Armenia» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կլին_(քաղաք)&oldid=9483977» էջից