Կասետային ռումբ

Կասետային ռումբ
	MGR-1 հրթիռի գլխամասը լցված է զարինով լի կոնտեյներով
Տեսակ	weapon functional class?
Ենթատեսակ	Ռումբ

Միանգամյա կասետային ռումբ կամ կասետային ռումբ (ֆր.՝ cassette «արկղիկ»), ավիացիոն ռմբակոծիչ սպառազինության տեսակ^[1], բարակ պատեր ունեցող ավիառումբի տեսքով, լիցքավորված տարբեր նշանակության կասետային մարտական տարրերով (ավիացիոն ականներով կամ փոքր ռումբերով) (հակատանկային, հակատանկային, հրկիզող և այլն) մինչև 10 կգ զանգվածով^[2]։ Մեկ կասետի մեջ կարող է տեղակայվել ավելի քան 100 ական (ռումբեր)^[2]։

Դասակարգում խմբագրել

Ավիացիոն ռումբային կասետները կարող են լինել կառավարվող և անկառավարելի, նետվող և չնետվող^[1]։

Նետվող կասետային ռումբերում դրանք նետվում են դուրս հանված կամ պոկվող լիցքով, բռնկվող (դետոնացվող) հեռակառավարվող պայթուցիչով որոշակի բարձրության վրա, թիրախից վերև, չնետվող կասետային ռումբերում կրակում են պիրոփամփուշտով^[3]։

Մարտական տարրերով հագեցած կասետները կրում են բազմաթիրախային անվանումներ^[1]։

Քննադատություն խմբագրել

Սակրավորների կողմից չպայթած ենթառազմամթերքի հավաքման պարզեցման համար ամերիկյան արտադրողները դրանք ծածկում էին (մասնավորապես, BLU-3 Pineapple ձայներիզները) վառ գունավոր ներկով։ Այնուամենայնիվ, այս միջոցը բացասական ազդեցություն է ունեցել՝ վառ ենթառազմամթերքները գրավում են երեխաների ուշադրությունը, որոնք, ցանկանալով վերցնել դրանք, մահանում կամ մարմնական վնասվածքներ են ստանում։ Չնայած պայթուցիկների և ինքնաոչնչացողների մեխանիզմների զգալի կատարելագործմանը, որոնք գործնականում ի չիք դարձրին չպայթած ենթառազմամթերքների տարածքների ականազերծումը, բազմաթիվ իրավապաշտպան կազմակերպություններ, միևնույն է, կասետային ռումբը համարում են անմարդկային զենք և փորձում հասնել դրանց արգելքին։

Միջազգային օրենսդրություն խմբագրել

Կապույտ գույնով նշված են այն երկրները, որոնք ստորագրել են Կասետային զենքի արգելման մասին կոնվենցիան, մանուշակագույն՝ վավերացրած այն

2008 թվականի մայիսի 19-30-ը Դուբլինում մի շարք երկրների կողմից հավանության է արժանացել Կասետային զինամթերքի կոնվենցիան (Convention on Cluster Munitions), որն արգելում է կասետային ռումբերի կիրառումը։ Փաստաթուղթը ստորագրվել է 2008 թվականի դեկտեմբերի 3-ին 93 պետությունների կողմից։ Այսօրվա դրությամբ այն ստորագրել են 108 պետություններ։ 2010 թվականի օգոստոսի 1-ին Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտել^[4]։

Սակայն կասետային զինամթերքի խոշորագույն արտադրողները և խոշորագույն զինանոցները՝ ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը, Չինաստանը, այդ համաձայնագիրը չեն ստորագրել։ Ստորագրումից հրաժարվել են նաև Հնդկաստանը, Բրազիլիան, Հարավային Կորեան, Պակիստանը, Իսրայելը, որոնք կասետային զինամթերքն արդյունավետ զենք են համարում^[5]։ Ավելին, ԱՄՆ-ն 2010 թվականին թարմացրել է կասետային զինամթերքի որոշ տեսակներ^[6] (ի տարբերություն կասետային ռումբերի, նոր մարտագլխիկի յուրաքանչյուր տարր չի պայթում և պարտության համար օգտագործում է միայն կինետիկ էներգիան)։

Միևնույն ժամանակ կասետային ռումբերի վրա տարածվում են ընդհանուր սահմանափակումներ, որոնք դրվում են ոչ խտրական գործողության զենքի վրա, մասնավորապես, խիտ բնակեցված շրջաններում դրանց օգտագործման արգելքը։ Սա սովորական իրավունքի նորմ է, որը պարտադիր է բոլոր պետությունների համար՝ անկախ կասետային զինամթերքի մասին կոնվենցիային նրանց մասնակցությունից^[7]։

Պատկերասրահ խմբագրել

BLU-3 Pineapple կասետային ռումբի հարվածող մասը, որն ամերիկացիների կողմից կիրառվել է վիետնամական պատերազմի ժամանակ
Մեկանգամյա կասետային ռումբեր-250 Հրկիզող ավիացիոն ռումբ2, 5 մ կտրվածքով
Կումուլյատիվ-բեկորային ենթառազմամթերք, հակատանկային ավիացիոն ռումբ-2,5КО

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Кассета бомбовая (кассета авиационная) // Военная энциклопедия (1995—2004) / Грачёв П. С.. — М.: Военное издательство, 1995. — Т. 3. — С. 507. — ISBN 5-203-00748-9
↑ ^2,0 ^2,1 Раздел «Авиационные боеприпасы» в статье «Боеприпасы» // Советская военная энциклопедия. — М.: Военное издательство МО СССР, 1976. — Т. 1. — С. 543.
↑ Военный энциклопедический словарь. — М.: Воениздат, 1986. — С. 321.
↑ Auswärtiges Amt — Newsletter — Новости из Германии от 29.07.2010
↑ Stephen Goose (2011/11/15). «The United States Aims Low on Cluster Munitions» (անգլերեն). HRW. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 30-ին.
↑ «Морская пехота США приняла на вооружение новые кассетные боеголовки». Lenta.ru. 10 января 2010. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
↑ Обычное международное гуманитарное право. Нормы.

Գրականություն խմբագրել

Гладкова Д. И., Балуса В. М., Семенцов П. А. Бомбы основного назначения // Боевая авиационная техника: авиационное вооружение / Под ред. Гладкова Д. И.. — Москва: Военное издательство, 1987. — С. 26. — 279 с. — 24 000 экз.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[we_2003-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Кассета бомбовая (кассета авиационная) // Военная энциклопедия (1995—2004) / Грачёв П. С.. — М.: Военное издательство, 1995. — Т. 3. — С. 507. — ISBN 5-203-00748-9

[swe_1980-2] 2,0 ^2,1 Раздел «Авиационные боеприпасы» в статье «Боеприпасы» // Советская военная энциклопедия. — М.: Военное издательство МО СССР, 1976. — Т. 1. — С. 543.

[3] Военный энциклопедический словарь. — М.: Воениздат, 1986. — С. 321.

[4] Auswärtiges Amt — Newsletter — Новости из Германии от 29.07.2010

[5] Stephen Goose (2011/11/15). «The United States Aims Low on Cluster Munitions» (անգլերեն). HRW. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 30-ին.

[6] «Морская пехота США приняла на вооружение новые кассетные боеголовки». Lenta.ru. 10 января 2010. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.

[7] Обычное международное гуманитарное право. Нормы.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]