Լունա 3
Լունա-3, կամ Ե-2A համար 1 (ռուս.՝ Луна 3), Սովետական Միության տիեզերքի հետազոտության ծրագրի շրջանակներում իրականացվող Լունա ծրագրի երրորդ հաջողված առաքելությունը։ Արձակվել է 1959 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Բայկոնուր տիեզերակայանից։ Առաջին առաքելությունն էր, երբ տիեզերական սարքը լուսանկարեց Լուսնի հակադարձ կողմը։ Չնայած լուսանկարների վատ որակին դրանք առաջինն էին Լուսնի հակադարձ կողմի Երկրի մակերևույթից անտեսանլի լինելու պարագայում։ Այս լուսանկարները տարածվեցին ամբողջ աշխարհով և համապատասխան մշակումից հետո ստեղծվեց «Լուսնի հակադարձ կողմի ատլասը»։
.JPG) | |
| Կազմակերպություն |  ՓԿԲ-1 |
|---|---|
| Այլ нանվանումներ | Ե-2A համար 1 |
| COSPAR ID | [1] 1959-008A[1] |
| NSSDCA ID | 1959-008A |
| SCN | 00021 |
| Ուղեծրի տեսակ | circumlunar trajectory? |
| Պտույտի ժամկետ | 15 օր |
| Գործարկման ամսաթիվ | 1959 հոկտեմբերի 4 |
| Գործարկման վայր | Բայկոնուր |
| Գործարկման հրթիռ | Լունա |
| Ուղեծրից դուրս գալու ժամկետ | ապրիլի 29, 1960 |
| Զանգված | 278,5 կգ |
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
Լուսնի հակադարձ կողմի լուսանկարումը թույլ տվեց Սովետական Միությանը ամրագրել Լուսնի մակերևույթի առանձնահատկությունների անվանումներ, այնպիսին ինչես՝ Ցիոլկովսկի, Ջորդանո Բրունո, Մենդելեև, Սկլոդովսկայա խառնարանները, Երազանքի ծովը և Մոսկվայի ծովը[2]. Հերթական անգամ ԽՍՀՄ տիեզերական ծրագիրը ապացուցեց իր հաղթանակը Տիեզերական մրցավազքում[3]։
1957 թվականին հայտնի ֆրանսիացի գինեգործ Անրի Մերը սովետական հյուպատոսի հետ հազար շիշ ֆրանսիական շամպայնի խաղադրույք կապեց, որ սովետական արբանյակը չեն կարողանա «տեսնել» Լուսնի մոթ կողմը։ Երբ Լուսնի հակադարձ կողմի լուսանկարները հրապարակվեցին աշխարհի մամուլում, Անրի Մերը ընդունեց իր պարտությունը և ուղարկեց հազար շիշ շոմպայն ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա[4][5]։
-
«Լունա-3» կայանի կատարած Լուսնի հակադարձ կողմի առաջին լուսանկարը -
ԽՍՀՄ 1959 թվականի փոստային դրոշմանիշ «Լունա-3» կայանի պատկերով -
ԽՍՀՄ 1984 թվականի փոստային դրոշմանիշ նվիրված տիեզերական հեռուստատեսության 25-ամյակին «Լունա-3»-ի պատկերով -
Ղազախստանի փոստային դրոշմանիշ «Լունա-3» կայանի պատկերով
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Luna փ Launch and Trajectory Information». NASA Space Science Data Coordinated Archive. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին.
- ↑ «Ж. Ф. Родионова. Карты Луны». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 6-ին.
- ↑ Черток, Борис Евсеевич. Ракеты и люди. Часть II. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 8-ին.
{{cite book}}: Unknown parameter|part=ignored (օգնություն) - ↑ Vladislav Shevchenko, Zhanna Rodionova, Gregory Michael (2016). Lunar and Planetary Cartography in Russia. Springer. էջ 12. doi:10.1007/978-3-319-21039-1. ISBN 978-3-319-21038-4.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ «Луна и шампанское». Наука и жизнь (ռուսերեն) (1): 107. 2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 13-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Богатов Г. Б. (1961). Как было получено изображение обратной стороны Луны. Массовая радиобиблиотека. М—Л: Госэнергоиздат. էջ 64.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Zarya – Luna 3 chronology Արխիվացված 2021-01-23 Wayback Machine
- Soviet Moon photographs
- Flight of Luna 3
- Luna 3 Image Catalogue at NSSDC
- Processed images from the Luna 3 mission
- Berger, Eric (2019 թ․ հոկտեմբերի 4). «All hail Luna 3, rightful king of 1950s space missions». Ars Technica (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.