Լճի ծերունի (անգլ.՝ Old Man of the Lake), 9 մ (30 ոտնաչափ) բարձրությամբ կոճղ, ամենայն հավանականությամբ, տսուգա ծառի, որն ուղղահայաց օրորվում է Օրեգոնի խառնարանային լճում առնվազն 1896 թվականից։

Լճի ծերունի
Քարտեզ
Քարտեզ
Տեսակուշագրավ ծառ
Երկիր ԱՄՆ
ՔաղաքԿրեյտեր
 Old Man of the Lake Վիքիպահեստում
Լճի ծերունին, 2013 թվական

Կոճղը ջրագծի շրջանում ունի մոտ 2 ոտնաչափ (61 սմ) տրամագիծ և բարձրանում է ջրից մոտ 4 ոտնաչափ (1,2 մ) բարձրության վրա։ Դրա մակերեսը սպիտակել է ֆոտոդեգրադացիայի պատճառով։ Լողացող փայտի բաց ծայրը պառակտված է և մաշված, բայց բավականաչափ լայն և լողացող, որպեսզի կարողանա դիմակայել մարդու ծանրությանը[1]։

Ֆոնտինալիսը՝ մամուռը, որը առկա է խառնարանային լճի ջրերում 394 ոտնաչափ (120 մ) խորության վրա, նույնպես աճում է այստեղ և հանդիպում է ջրի մակերեսին մոտ[2]։

Պատմություն խմբագրել

 
Լճի ծերունի, էսքիզ, 1938 թվական

Ջոզեֆ Ս. Դիլլերը հրատարակեց խառնարանային լճի առաջին երկրաբանությունը 1902 թվականին, նույն թվականին, երբ տարածքը դարձավ ազգային պարկ: Իր աշխատության մեջ Դիլլերը հակիրճ նկարագրում է մի մեծ կոճղ, որը նա գտել էր լճում վեց տարի առաջ, որը թվագրված էր իր 1896 թվականի զեկույցում[1][3]։ Կոճղի նախնական ռադիոածխածնային թվագրումը ցույց է տվել, որ ծառն ինքնին առնվազն 450 տարեկան է[4]։

Դիլլերը պարզել էր, որ կոճղը կարող էր շարժվել՝ կապելով այն մետաղալարով և քաշելով այն կարճ հեռավորության վրա։ Հինգ տարի անց Դիլլերը նկատեց ծերունուն 1/4 մղոն (400 մ) հեռավորության վրա այն վայրից, որը նա նշել էր ավելի վաղ[1]։ Կոճղի ամենավաղ հայտնի լուսանկարը վերաբերում է այս ժամանակաշրջանին[5]։

Վաշինգտոնից ստացված հարցման արդյունքում «ծերունու» գտնվելու վայրը գրանցելու նախագիծն իրականացվել է 1938 թվականի հուլիսի 1-ից սեպտեմբերի 30-ն ընկած ժամանակահատվածում[6]։ Այս դիտարկումները ցույց տվեցին, որ այն շարժվում է զարմանալի արագությամբ և բավականին հեռու։ 1938 թվականին դիտարկման ժամանակահատվածում «ծերունին» քայլել է առնվազն 62,1 մղոն (99,9 կմ)։ Ամենամեծ տեղաշարժերը տեղի են ունեցել ուժեղ քամու և ալիքների առկայության օրերին[6]։

Քանի որ այն կարող է լինել լճի գրեթե ցանկացած վայրում, նավապետները սովորաբար միմյանց հայտնում էին դրա գտնվելու վայրի մասին ՝ ընդհանուր անվտանգության համար, չնայած այսօր Կրեյտեր լճում մասնավոր նավագնացությունն արգելված է[1]։

1988 թվականին լճում տեղի ունեցան ստորջրյա ուսումնասիրություններ, և գիտնականները որոշեցին կապել «ծերունուն» Վիզարդ կղզու արևելյան ծայրում՝ չեզոքացնելու նավիգացիոն վտանգը, մինչև նրանց հետազոտական աշխատանքներն ավարտվեն։ Կոճղը ամրացնելուց հետո եղանակը պարզից փոխվեց փոթորիկի։ Օգոստոսին ձյուն տեղալուց հետո նրանք արձակեցին «ծերունուն»։ Դրանից անմիջապես հետո եղանակը պարզվեց, ինչը նպաստեց սնահավատության տարածմանը[1][7]։

2012 թվականի հունվարի դրությամբ զբոսաշրջային նավակները պարբերաբար նավարկում են «ծերունուն» կողքով իրենց ճանապարհորդությունների ընթացքում՝ տեսնելու Կրեյտեր լճի շրջակայքում գտնվող տեսարժան վայրերը[8]։ Լճի ջրի թափանցիկության պատճառով ծառի բնի ամբողջ ընկղմված մասը նույնպես տեսանելի է ջրագծի տակ[5]։

Գրականություն խմբագրել

  • "The geology and petrography of Crater Lake National Park" by Joseph Silas Diller and Horace Bushnell Patton. [U.S. Geological Survey Professional Paper No. 3. Series B, Descriptive geology, 22. Series D, Petrography and mineralogy, 21.]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Salinas, J. «The Old Man of the Lake». Nature Notes from Crater Lake National Park, vol. XXVII (1996). Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 5-ին.
  2. Fairbanks, C.W. «The Crater Lake Community». Nature Notes from Crater Lake National Park, vol. XIX (1953). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 5-ին.
  3. «On the Trail The Old man of Crater Lake» (Video). CBS News. 2016 թ․ հոկտեմբերի 9. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  4. Grange, Kevin (Fall 2011). «The Old Man of the Lake». National Parks Conservation Association. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 20-ին.
  5. 5,0 5,1 Dash, Mike. «The Old Man of the Lake». A Blast From the Past. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 10-ին.
  6. 6,0 6,1 Kartchnerand, W.E.; Doerr, J.E. Jr. «Wind Currents In Crater Lake As Revealed By The Old Man Of The Lake». Nature Notes from Crater Lake National Park, vol. XI, Issue 3 (1938). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 5-ին.
  7. CBS News (staff) (2016 թ․ հոկտեմբերի 9). «On The Trail: The Old Man of Crater Lake». www.cbsnews.com. CBS Interactive Inc. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.
  8. Clendenin, Schellene (2002 թ․ ապրիլի 19). «A Visit to Crater Lake». The Daily Barometer. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 18-ին.