Լեռնանցք (մուլտֆիլմ)
«Լեռնանցք» (ռուս.՝ «Перевал»), խորհրդային գիտաֆանտաստիկ մուլտֆիլմ, ռեժիսոր՝ Վլադիմիր Տարասով։ Կիր Բուլիչովի «Գյուղ» վեպի առաջին մասի էկրանավորումը: Ֆիլմում հնչել է Ալեքսանդր Գրադսկու «Թատրոն» երգը՝ Սաշա Չոռնիի բանաստեղծությունների հիման վրա[1]։
 ռուս.՝ Перевал | |
|---|---|
| Տեսակ | կարճամետրաժ մուլտիպլիկացիոն ֆիլմ |
| Ժանր | գիտական ֆանտաստիկա |
| Հիմնված է | Those Who Survive? |
| Ռեժիսոր | Վլադիմիր Տարասով |
| Սցենարիստ | Կիռ Բուլիչյով |
| Հնչյունավորում | Ալեքսանդր Կայդանովսկի, Ալեքսանդր Պաշուտին, Ալլա Պոկրովսկայա, Վասիլի Լիվանով և Alina Pokrovskaya? |
| Բեմադրող նկարիչ | Anatoly Fomenko? |
| Երաժշտություն | Ալեքսանդր Գրադսկի |
| Օպերատոր | Քաբուլ Ռասուլով |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ընկերություն | Սոյուզմուլտֆիլմ |
| Դիստրիբյուտոր | Սոյուզմուլտֆիլմ |
| Տևողություն | 30 րոպե |
| Թվական | 1988 |
Սյուժե
խմբագրելԳալակտիկայի ոչ մոտ հատվածում[2] անմարդաբնակ մոլորակի վրա վթարային վայրէջք է կատարել երկրի «բևեռ» գիտահետազոտական տիեզերանավը: Քանի որ վայրէջքը վթարային է եղել, նավի վրա ճառագայթման արտահոսք է տեղի ունեցել, և անձնակազմի ողջ մնացած անդամները ստիպված են եղել շտապ հեռանալ անվտանգ տարածություն: Քանի որ նրանք շտապում էին հեռանալ, ժամանակ չունեին իրենց հետ վերցնել շատ անհրաժեշտ իրեր (զենք, սնունդ և այլն):
Փրկվածները նավից անվտանգ հեռավորության վրա բնակավայր են հիմնել։ Քաղաքակրթությունից 17 տարի կտրված լինելով արդյունքում նրանք ստիպված են եղել սովորել մոլորակի վրա գոյատևելու մինչջրհեղեղյան եղանակները: Որպես զենք տեղական գիշատիչների դեմ, նրանք օգտագործում էին դանակներ, աղեղներ և նետեր, որոնք միշտ չէ, որ օգնում էին: Բայց, չնայած դրան, ավագ սերունդն անընդհատ կրտսեր սերնդին պատմում էր երկրի մասին և այն մասին, որ այնտեղ՝ լեռնանցքից այն կողմում, կա մի նավ, որում "նրանց փրկությունն է" ։ Երեք անգամ հետախուզական արշավախմբեր ուղարկվեցին նավ, որոնք տեղի բուսական և կենդանական աշխարհի պատճառով, ինչպես նաև այն պատճառով, որ լեռնանցքն ինքնին շատ կտրուկ էր, անհաջող ավարտ ունեցան:
Գլխավոր հերոսը՝ երիտասարդ Օլեգը, այս գյուղից բացի այլ բան չի հիշում, քանի որ վայրէջքի ժամանակ երեխա էր։ Նա ապրում էր մոր հետ: Անցյալի հիշողությունը ծնողների լուսանկարն է, որտեղ հայրը պատկերված է համազգեստով, իսկ մայրը սարաֆանով: Եկավ մի օր, երբ որոշում կայացվեց նոր արշավախմբով նավ ուղարկել, բայց այս անգամ երիտասարդ սերնդից, քանի որ այն աճել է այս պայմաններում և զգալիորեն ավելի դիմացկուն է: Օլեգը, իր ընկերների ՝ Դիկի և Մարիանայի հետ, գիտնական Թոմասի ղեկավարությամբ, առաջ են շարժվում Դեպի "Բևեռ"։ Նրանց հետևից կապվում է տեղական ընտելացված կենդանին, որը կոչվում է "այծ" ՝ իր արձակած ձայների պատճառով։
Ճանապարհին նրանք գտնում են նախորդ արշավախմբի հետքերը, որը գլխավորում եղել էր Ուայթկուսը ՝ Թոմասի մահացած ընկերը։ "Այծը" լքում է նրանց ՝ հասցնելով ուտել նրանց պաշարները, և Դիկը մտադիր է սպանել կենդանուն մսի համար, Բայց Մարիանան կանգնեցնում է նրան։ Օլեգը ժայռի հատակին սունկ է նկատում և փորձում է պոկել դա, բայց ընկնում է։ Թոմասը փրկում է նրան, զոհելով սեփական կյանքը։ Դիկն ուզում է վերադառնալ, բայց, այնուամենայնիվ, տղաները շարունակում են ճանապարհը։ Վերջապես նրանք անցնում են լեռնանցքը և հասնում նավ։ Մտնելով "բևեռ" ՝ եռյակը սկսում է անել այն ամենը, ինչ իրենց հրամայվաց էր։ Պարզվում է, որ նավի վրա կան վայրէջքի նավակներ, բայց վայրէջքի ժամանակ վնասվել է դրանց հոսանքի կենտրոնը, ուստի դրանք չեն կարողացել օգտագործել: Տղաները գտնում են սննդի պահեստ և իրենց կյանքում առաջին անգամ համտեսում երկրային սնունդը, չիմանալով դրանց անունները:
Այնուհետև Օլեգը գտնում է այն տնակը, որտեղ ապրում էր իր ընտանիքը և աստիճանաբար հիշում մոռացված մանկության որոշ մանրամասներ: Այնտեղ նա գտնում է իր օրորոցը, որի մեջ պառկում էր մանկության տարիներին, և հոր համազգեստը։ Օլեգը հագնում է համազգեստը և գտնում հորը պատկանող պայթուցիկը։ Այն փորձելուց հետո Օլեգը հասկանում է, որ իրենք այժմ ավելի արժանի զենք ունեն, քան դանակներն ու նետերը, և ապահովիչ օգնությամբ փրկում է "բևեռից" դուրս մնացած Դիկին և Մարիանային հսկա մողեսից։
Այնուհետև տղաները գտնում են ռադիոապառատ, և Օլեգը պատահաբար միացնում է այն: Նրանք շատ ձայներ են լսում։ Մարիանան և Դիկը Օլեգին խնդրում են պատասխանել այս ձայներին, որպեսզի պատմեն "բևեռի" մասին, բայց Օլեգը չգիտեր, թե ինչպես են օգտագործվում սարքավորումները: Այնուհետև նա որոշում է նավից բոլոր գրքերը գյուղ տեղափոխել՝ ռադիո սարքավորումները օգտագործելու համար, վերադառնալ նավ և վերջապես ազդանշան ուղարկել Երկիր։ Տղաները "բևեռից" վերցնում են անհրաժեշտ ամեն ինչ և հետ են վերադառնում։ Ճանապարհին նրանք նկատում են "այծ", որը պարզվել է, որ էգ է և հասցրել է սերունդ ունենալ։ Կենդանին և նրա ձագերը, նավից սնունդ էին ձգում և հետևում գյուղի երեխաներին։
Ստեղծողներ
խմբագրել| սցենարի հեղինակ | Կիր Բուլիչով |
| կինոռեժիսոր | Վլադիմիր Տարասով |
| բեմադրող նկարիչներ | Անատոլի Ֆոմենկո, Սվետլանա Դավիդովա, Տատյանա Զվորիկինա |
| կոմպոզիտոր | Ալեքսանդր Գրադսկի |
| կինոօպերատոր | Քաբուլ Ռասուլով |
| Ձայնային օպերատոր | Վլադիմիր Կուտուզով |
| մուլտիպլիկատոր նկարիչներ | Ալեքսեյ Բուկին, Յուրի Կուզուրին, Ալեքսանդր Մազաև, Յուրի Կուլակով, Ալեքսանդր Չեռնոմաշենցև |
| նկարիչներ | Իրինա Սոբյանինա, Տատյանա Ստրոևա |
| ռեժիսորի օգնական | Օլգա Իսակովա |
| մոնտաժող | Մարգարիտա Միխեևա |
| խմբագիր | Ելենա Նիկիտինա |
| նկարահանող խմբի տնօրեն | Լյուբով Բուտիրինա |
Դերերը հնչեցրին
խմբագրել- Ալեքսանդր Կայդանովսկի - հեղինակ
- Վասիլի Լիվանով - Բորիս "Հին"
- Ալեքսանդր Պաշուտին - Թոմաս
- Ալինա Պոկրովսկայա - Մայրիկ
- Գրիշա Սեմենիխին - Օլեգ
- Ալեքսանդր Նիկոլաև - Դիկ
- Նինա Գորենբեյն - Մարիանա
Ստեղծում
խմբագրելՄուլտֆիլմի վրա աշխատել են Գիտությունների երկու դոկտորներ՝ Կիր Բուլիչովը (պատմական) և Անատոլի Ֆոմենկոն (ֆիզիկամաթեմատիկական)։ Ուստի ռեժիսոր Տարասովն ասել է. «Գիտությունների դոկտորներն աշխատում են ինձ համար»։ Մաթեմատիկոս Անատոլի Ֆոմենկոն, որը հետագայում հայտնի դարձավ որպես «նոր ժամանակագրության» հեղինակ, հանդես է եկել որպես գրաֆիկական նկարիչ[1]։ Հետագայում Ֆոմենկոյի պատմական և ժամանակագրական տեսությունները նրան բաժանեցին Բուլիչովի հետ բարիկադների տարբեր կողմեր[3]։
Կարծիքներ
խմբագրելԿիր Բուլիչովը ֆիլմից այնքան էլ գոհ չէր[4]:
Գեղարվեստական «Ֆանտաստիկայի աշխարհ» ամսագրում Ա.Գագինսկին և Մ. Զլոբինսկայան «Լեռնանցքը» անվանել են «Բուլիչովի կինոնկարների ամենաառաջատարը» և Այս հեղինակի գրքերի հիման վրա նկարահանված Երեք լավագույն մուլտֆիլմերից մեկը («Երրորդ մոլորակի գաղտնիքը» և «Ալիսի ծննդյան օրը»):
Նատալյա Վենժերը «մեր մուլտֆիլմերը» գրքում «լեռնանցքը» անվանել է Տարասովի երեք լավագույն ֆիլմերից մեկը:
Անդրեյ Շչերբակ - Ժուկովը Ֆիլմի սյուժեն դիտարկում է որպես վայրենությունից դեպի մարդու ներսում անխորտակելի ապրող մշակույթ տանող ճանապարհ և ընդգծում է նկարչի աշխատանքի ճշգրտությունը[5]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Лужин, 2014, էջ 31
- ↑ Место действия в мультфильме не указано, приведена цитата из романа (часть первая, гл. 3)
- ↑ «Кир Булычёв о «новой хронологии»». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-19-ին. Վերցված է 2010-04-28-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Кир Булычёв Как стать фантастом // Науменко Н. А. Фантастика 2000. — АСТ. — С. 486. — ISBN 5237008909.
- ↑ Андрей Щербак-Жуков Есть «Контакт»! // Если. — 1999. — № 8.
Գրականություն
խմբագրել- Винни Лужин. Советские фантастические мультфильмы : от революции в космосе до щупалец-мутантов // Культпросвет : журнал. — 2014. — Вып. апрель—май, № 3 (4 Ապրիլի). — С. 27—34.
Աղբյուրներ
խմբագրել- Владимир Тарасов: «Анимация» — от слова «душа»Արխիվացված 2015-09-23 Wayback Machine. Беседовал Андрей Щербак-Жуков, Журнал «Если».
- Мультфильм Перевал ՅուԹյուբում
- «Мультфильмы по Киру Булычёву: Алиса, «Перевал» и другие | Кино, Классика кино». Мир фантастики и фэнтези (ռուսերեն). 2017-10-18. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-10-20-ին. Վերցված է 2021-10-16-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - Алексей Фёдоров (2020-06-30). «Тёмная сторона советской анимации — Алексей Фёдоров на DTF». DTF. Վերցված է 2023-02-24-ին.