Վիքիպեդիա

Էդվին Առլինգտոն Ռոբինսոն

Էդվին Առլինգտոն Ռոբինսոն (անգլ.՝ Edwin Arlington Robinson, դեկտեմբերի 22, 1869(1869-12-22)[1][2][3][…], Մեն, ԱՄՆ - ապրիլի 6, 1935(1935-04-06)[2][3][4], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), քսաներորդ դարի ամերիկացի բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր, Պուլիտցերյան մրցանակի եռակի դափնեկիր։ Չորս անգամ առաջադրվել է Նոբելյան մրցանակով պարգևատրման։

Էդվին Առլինգտոն Ռոբինսոն
Ծնվել էդեկտեմբերի 22, 1869(1869-12-22)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄեն, ԱՄՆ
Վախճանվել էապրիլի 6, 1935(1935-04-06)[2][3][4] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրՆյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
ԳերեզմանOak Grove Cemetery[5]
Մասնագիտությունբանաստեղծ և գրող
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՀարվարդի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներThe torrent and The night before? և The Town Down the River?
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա
Պարգևներ
Изображение автографа
 Edwin Arlington Robinson Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Էդվինը դժվարին մանկություն է ունեցել։ Պատանեկան տարիքից գրել է բանաստեղծություններ և պատմվածքներ, որոնցում արտահայտել է իր ափսոսանքն ու ցավը «անցյալ դարձած ամերիկյան երազանքի» առնչությամբ[7]։ Նրա ավագ եղբայրը՝ Դենը, բժիշկ էր, որն իր նյարդային հիվանդության ինքնաբուժմամբ զբաղվելով՝ լաունդանում դեղամիջոցից կախվածություն էր ձեռք բերել[8]։ Միջնեկ եղբայրը՝ Հերմանը, ամուսնացել էր մի աղջկա հետ, ում սիրահարված էր Էդվինը[9]։ Ի դեպ, այդ աղջիկը դարձել էր Էդվինի բանաստեղծական մուսան և ոգեշնչում, ոգևորում էր նրան[8][9]։ Դժվար չէ պատկերացնել, թե այդ ամուսնությունը ինչ ծանր հարված էր Էդվինի սրտին։ Եղբոր հարսանիքի օրը՝ 1890 թվականի փետրվարի 12-ին, նա փակվել է իր սենյակում և գրել “Cortège” բանաստեղծությունը՝ գանգատվելով իր դառը բախտից[10]։ Հերման Ռոբինսոնը նյութական ծանր վիճակի մեջ է ընկել, դարձել արբեմոլ և 1909 թվականին աղքատության մեջ մահացել թոքախտից[11]։ Այդ առիթով է Էդվինը գրել "Richard Cory" բանաստեղծությունը[12][13]։

Քսանմեկ տարեկանում Էդվինն ընդունվել է Հարվարդի համալսարան, որտեղ ուսումնասիրել է անգլերեն, ֆրանսերեն, անգլոսաքսոնյան լեզուներ, խորացել է Վիլյամ Շեքսպիրի ստեղծագործությունների ուսումնասիրման մեջ։ Հարվարդում ուսանելու արդեն իսկ երկրորդ շաբաթվա ընթացքում իրականացրել է իր երազանքներից մեկը. համալսարանի «The Harvard Advocate» գրական ամսագրում լույս է ընծայել "Ballad of a ship" բանաստեղծությունը, որ նրա առաջին տպագիր գործն էր։ Ընդսմին՝ ամսագրի խմբագիրն այնքան էր տպավորված, որ ուսանող բանաստեղծին հրավիրել է հանդիպման։

Հոր մահից հետո ընտանիքը պահելու հոգսն ընկել է Էդվինի ուսերին։ Սկզբնական շրջանում նա միջոցներ է հայթայթել գյուղատնտեսական աշխատանքներ կատարելով։ Իր Հերման եղբոր մահից հետո երկու անգամ ամուսնության առաջարկություն է արել հանգուցյալի այրուն ու իր առաջին նվիրական սիրուն՝ Էմմային, բայց մերժում է ստացել։ Էդվինը լքել է հայրենի Գարդինիրն ու մեկնել Նյու Յորք, որտեղ նոր ծանոթություններ է հաստատել, մտերմացել մի շարք գրողների, նկարիչների, դերասանների, մտավորականների հետ։ 1896 թվականին նա հրատարակել է իր առաջին գիրքը՝ ընդամենը հինգ հարյուր օրինակ տպաքանակով (տպագրության համար վճարել է հարյուր դոլար)։ Երկրորդ ժողովածուն՝ «Children of the Night»-ը ավելի մեծ տպաքանակով է լույս ընծայվել, ջերմորեն ընդունվել ընթերցողների կողմից։ Երիտասարդ բանաստեղծի երկրպագուների մեջ էր նաև ԱՄՆ-ի այն ժամանակվա նախագահ Թեոդոր Ռուզվելտի որդին՝ Քերմիթը, ով Էդվին Ռոբինսոնին ներկայացրել է հորը։ Վերջինս նրան աշխատանքի է տեղավորել Նյու Յորքի մաքսատանը։

Գրականության ասպարեզում Ռոբինսոնը նորանոր հաջողություններ է ձեռք բերել, լայն ճանաչման ու հեղինակավոր գրական մրցանակների արժանացել։ Ընդ որում՝ 1920-ական թվականներին երեք անգամ արժանացել է Պուլիտցերյան մրցանակի, չորս անգամ էլ ներկայացվել է Նոբելյան մրցանակով պարգևատրման։ Նրա ստեղծագործությունները համեմատել են Թոմաս Հարդիի ու Ռոբերտ Ֆրոսթի գործերի հետ[14][15]։ Կյանքի վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Էդվին Ռոբինսոնը հայտնվել է աչքի ընկնող մի քանի կանանց ուշադրության կենտրոնում[16], ռոմանտիկ հարաբերություններ հաստատել նկարչուհի Էլիզաբեթ Սփարհոուք-Ջոնսի հետ[17][18]։ Նա այդպես էլ չի ամուսնացել[16]։ Մահացել է քաղցկեղից, 1935 թվականի ապրիլի 6-ին, Նյու Յորքի Քորնել հիվանդանոցում[19]։ Անվանի գրողի մահից հետո Էլիզաբեթը հիշողությամբ վրձնել է նրա դիմանկարներից մի քանիսը[20]։

Երկերի ընտրանի խմբագրել

Պոեզիա խմբագրել

  • The Torren and The Night Before (1896),
  • Luke Havergal (1897)
  • The Children of the Night (1897)
  • Richard Cory (1897)
  • Captain Craig and Other Poems (1902)
  • The Town Down the River (1910)
  • Miniver Cheevy (1910)
  • The Man Against the Sky (1916)
  • Ben Trovato (1920)
  • The Three Taverns (1920)
  • Avon’s Harvest (1921)
  • Collected Poems (1921)
  • Haunted House (1921)
  • Roman Bartholomew (1923)
  • The Man Who Died Twice (1924)
  • Dionysus in Doubt (1925)
  • Fortunatus (1928)
  • Sonnets, 1889—1917 (1928)
  • Cavender’s House (1929)
  • Modred (1929)
  • The Glory of the Nightingales (1930)
  • Matthias at the Door (1931)
  • Selected Poems (1931)
  • Talifer (1933)
  • Amaranth (1934)
  • King Jasper (1935)
  • Collected Poems (1937)

Թատերգություններ խմբագրել

  • Van Zorn (1914)
  • The Porcupine (1915)

Նամականի խմբագրել

  • Selected Letters (1940)
  • Untriangulated Stars։ Letters to Harry de Forest Smith 1890—1905 (1947)
  • Edwin Arlington Robinson’s Letters to Edith Brower (1968)

Մրցանակներ խմբագրել

Էդվին Առլինգտոն Ռոբինսոնը երեք անգամ Պուլիտցերյան մրցանակի է արժանացել իր բանաստեղծական լավագույն ստեղծագործությունների համար։

  • 1922 թ. — «Collected Poems» բանաստեղծական ժողովածուի համար
  • 1925 թ. — «The Man Who Died Twice»
  • 1928 թ. — «Tristram» պոեմի համար

Գրականություն խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Robinson, Edwin Arlington // The Enciclopædia Britannica: New Volumes — 12 — London, NYC: 1922.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.pulitzer.org/prize-winners-by-category/224
  7. ↑ http://www.pbs.org/wnet/ihas/poet/robinson.html%7Ctítulo = I Hear America Singing|editorial = PBS|fecha = |fechaacceso = 2 de marzo de 2014}}
  8. ↑ 8,0 8,1 apellido = Tracy|nombre = D.H.|título = Aspects of Robinson|url = http://www.cprw.com/Tracy/robinson.htm%7Ceditorial(չաշխատող հղում) = Contemporary Poetry Review|fechaacceso = 8 de diciembre de 2012}}
  9. ↑ 9,0 9,1 apellido = Peschel|nombre = Bill|título = Edwin Arlington Robinson's Life and Career|url = http://www.english.illinois.edu/maps/poets/m_r/robinson/life.htm%7Cobra(չաշխատող հղում) = Modern American Poetry|editorial = University of Illinois at Urbana-Champaign|fechaacceso = 8 de diciembre de 2012}}
  10. ↑ Smith|nombre = Danny D.|título = Biography of Edwin Arlington Robinson|url = http://www.earobinson.com/pages/HisLife.html%7Cobra(չաշխատող հղում) = A Virtual Tour of Robinson's Gardiner, Maine|editorial = Gardiner Public Library|fechaacceso = 8 de diciembre de 2012}}
  11. ↑ http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=35292759%7Ctítulo(չաշխատող հղում) = Herman Edward Robinson (1869-1903) at Find a Grave|editorial = Findagrave.com|fecha = 28 de marzo de 2009|fechaacceso = 2 de marzo de 2014}}
  12. ↑ http://www.earobinson.com/pages/sites/site24.html
  13. ↑ earobinson.com
  14. ↑ "Search: arlington, edwin, robinson," The Pulitzer Prizes, Pulitzer.org, Web, Apr. 22, 2011.
  15. ↑ Schmidt, Michael, Lives of the Poets Weidenfeld & Nicolson 1998 ISBN 978-1781857014
  16. ↑ 16,0 16,1 «East Tennessee State University». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 18-ին.
  17. ↑ Ruth Gurin Bowman|url = http://www.aaa.si.edu/collections/interviews/oral-history-interview-elizabeth-sparhawkjones-12378%7Ctítulo(չաշխատող հղում) = Oral history interview with Elizabeth Sparhawk-Jones, 1964 Apr. 26|editorial = Archives of American Art, Smithsonian Institution|fecha = 26 de abril de 1964|fechaacceso = 28 de marzo de 2015}}
  18. ↑ Barbara Lehman Smith|url = http://www.mdarrive.com/pdf/MDA0611BC.pdf%7Ctítulo(չաշխատող հղում) = Search for Elizabeth Sparhawk-Jones|editorial = MD Arrive|fecha = junio de 2011|página = 34-36|fechaacceso = 28 de marzo de 2015|urlarchivo = https://web.archive.org/web/20150208152201/http://www.mdarrive.com/pdf/MDA0611BC.pdf%7Cfechaarchivo = 8 de febrero de 2015}}
  19. ↑ http://www.earobinson.com/pages/HisLife.html%7Ctítulo(չաշխատող հղում) = Edwin Arlington Robinson | A Brief Biography|editorial = Earobinson.com|fecha = 6 de abril de 1935|fechaacceso = 2 de marzo de 2014}}
  20. ↑ D. H. Tracy (2008). "Review: Aspects of Robinson, Part 2". Contemporary Poetry Review. Consultado el 29 de marzo de 2015.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդվին Առլինգտոն Ռոբինսոն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էդվին_Առլինգտոն_Ռոբինսոն&oldid=9746525» էջից