Էդուարդ Օրդյան

Էդուարդ Օրդյան Համբարձումի (նոյեմբերի 30, 1938, գյուղ Այգեձոր (ՀԽՍՀ Շամշադինի շրջանում)], հայ խորհրդային տնտեսագետ։ Տնտեսագիտական գիտության դոկտոր (1981), պրոֆեսոր (1984)։ ԽՄԿԿ անդամ 1967 թվականից։

Էդուարդ Օրդյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 30, 1938(1938-11-30) (85 տարեկան)
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան (1961)
Գիտական աստիճան	տնտեսագիտության դոկտոր (1981) և պրոֆեսոր (1984)
Մասնագիտություն	տնտեսագետ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Անդամություն	ԽՄԿԿ

Կրթություն

Այգեձորի միջնակարգ դպրոցն ավարտել է 1956 թվականին։ Նույն թվականին ընդունվել և 1961 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է ԵՊՀ տնտեսագիտական ֆակուլտետը։ 1961-1963 թվականներին աշխատել է ՀԽՍՀ թեթև արդյունաբերության համակարգում։ 1964-1967 թվականներին սովորել է ՀԽՍՀ ԳԱ տնտեսագիտության ինստիտուտի ասպիրանտուրայում և 1967 թվականին պաշտպանելով ատենախոսություն՝ ստացել է տնտեսագիտության թեկնածուի գիտական աստիճան։ Նույն ինստիտուտում որպես ավագ գիտաշխատող աշխատել է մինչև 1970 թվականը, ապա տեղափոխվել է ԽՍՀՄ պետպլանին առընթեր պլանավորման և նորմատիվների ԳՀԻ հայկական մասնաճյուղ, որտեղ 1970-1989 թվականներին վարել է սեկտորի և բաժնի վարիչի պաշտոններ։

1989-1995 թվականներին եղել է ՀԽՍՀ պետպլանի տնտեսագիտության և պլանավորման ԳՀԻ գիտության գծով փոխտնօրեն, կառավարման դպրոցի փոխտնօրեն՝ գիտաուսումնական աշխատանքների գծով, իսկ 2002-2006 թվականներին՝ ՀՀ կառավարման ակադեմիայի պրոռեկտոր։

Եղել է տնտեսագիտության և կառավարման ինստիտուտի գիտակրթական բլոկի ղեկավարն։ 1994-2003 թվականներին եղել է ՀՀ Աժ փորձագետ։

Օրդյանի գիտահետազոտական գործունեության մեջ կարելի է առանձնացնել երկու շրջան։ Առաջին շրջանի (1963-1988 թթ.) նրա հետազոտական գործունեության թեմատիկան աշխատանքի և արտադրանքի որակի կառավարման հարցերն էին։ Իր հետազոտությունների արդյունքում նա 1980 թվականին պաշտպանեց դոկտորական ատենախոսություն և ստացավ տնտեսագիտության դոկտորի գիտական աստիճան, իսկ 1984 թվականին նրան շնորհվեց պրոֆեսորի կոչում։ Այդ հիմնահարցերի գծով նա հրատարակել է շուրջ 120 գիտական աշխատություն, այդ թվում 9 գիրք։ Դա արդեն ուղղություն էր։ Ուշագրավ են հատկապես «Արտադրանքի որակը և նրա բարելավման հիմնական գործոնները» և «Արտադրանքի որակի կառավարման պրոբլեմները» մենագրությունները։ Գրանցում նա անդրադառնում է արտադրանքի որակ կատեգորիայի տնտեսա-

Գիտական աշխատություններ

Էդուարդ Օրդյանի գիտահետազոտական գործունեության մեջ կարելի է առանձնացնել երկու շրջան։ Առաջին շրջանի (1963-1988) նրա հետազոտական գործունեության թեմատիկան աշխատանքի և արտադրանքի որակի կառավարման հարցերն էին։ Իր հետազոտությունների արդյունքում նա 1980 թվականին պաշտպանեց դոկտորական ատենախոսություն և ստացավ տնտեսագիտության դոկտորի գիտական աստիճան, իսկ 1984 թվականին նրան շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում։ Այդ հիմնահարցերի գծով նա հրատարակել է շուրջ 120 գիտական աշխատություն, այդ թվում 9 գիրք։ Ուշագրավ են հատկապես «Արտադրանքի որակը և նրա բարելավման հիմնական գործոնները» և «Արտադրանքի որակի կառավարման պրոբլեմները» մենագրությունները։ Դրանցում նա անդրադառնում է արտադրանքի որակ կատեգորիայի տնտեսագիտական բովանդակությանը, վերլուծության է ենթարկում որակի բարելավման արտադրատեխնիկական ու տնտեսական գործոնները, որակի կառավարման էությունը, ֆունկցիաներն ու մեթոդները։ Իր բնույթով առանձնանում է նրա «Уnрaвлeнue качеством продукции: вопросы организации: региональный аспект» աշխատությունը, որտեղ հետազոտվում են նոր և համեմատաբար քիչ մշակված արդյունաբերական արտադրանքի որակի կառավարման և կազմակերպական հարցերը միութենական հանրապետությունում, արտադրանքի որակի կառավարման հանրապետական համակարգի ձևավորման հիմունքները և նրա իրականացման մեխանիզմները։

Նրա գիտական ղեկավարությամբ և անմիջական մասնակցությամբ մշակվել են 4 տասնյակից ավելի նորմատիվային-մեթոդական փաստաթղթեր և 18 գիտական զեկուցագրեր, որոնք օգտագործման համար ընդունվել են ԽՍՀՄ-ի պետպլանի, ԽՍՀՄ-ի պետստանդարտի և ՀԽՍՀ-ի պետպլանի կողմից։ Մշակված նորմատիվային-մեթոդական փաստաթղթերն իրենց արտացոլումն են գտել «Республиканская система ynрaвлeнuя качеством продукции в Армянской ССР» երկհատորյակում, որն իր տեսակի մեջ եզակի էր ԽՍՀՄ-ում։

Օրդյանն իր գիտական գործունեության երկրորդ շրջանում (1989 թվականից) հիմնականում զբաղվել է պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման հիմնահարցերով։ Այդ ուղղությամբ նա հրատարակել է շուրջ 100 գիտական աշխատանք, այդ թվում նրա ղեկավարությամբ և հեղինակությամբ՝ 20 գրքեր և ուսումնական ձեռնարկներ։ Հատկապես նրա հրատարակած «Պետական կառավարման համակարգը Հայաստանում» և «Տեղական ինքնակառավարման հիմունքները» ուսումնական ձեռնարկն առաջին փորձերն էին այդ բնագավառում։

Օրդյանի անմիջական մասնակցությամբ ու գիտական ղեկավարությամբ պատրաստվել են նաև համայնքային ծառայության մի շարք նորմատիվային փաստաթղթեր և ուսումնամեթոդական նյութեր, որոնք տեղ են գտել «Համայնքային ծառայություն»՝ իրավական ակտերի ժողովածուի մեջ և «Համայնքային ծառայության հիմունքներ» ուսումնական ձեռնարկում։

Իր կատարած ուսումնասիրությունների արդյունքներով բազմիցս հանդես է եկել միջազգային գիտաժողովներում։ Նա դասաանգել է ԵՊՀ-ում, ապա ՀՏՊՀ-ում, այնուհետև ՀՀ կառավարման դպրոցում և ակադեմիայում։

Եղել է օրենսդիր և գործադիր մարմիններում՝ գործող հանձնաժողովների անդամ, ՀՀ նախագահին առընթեր «Տեղական ինքնակառավարման հարցերի» հանձնաժողովի և ՀՀ կառավարության պետական կառավարման բարեփոխումների ենթահանձնաժողովի անդամ։

Մրցանակներ

Օրդյանն արժանացել է ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ-ի երկու արծաթե մեդալի (1981 և 1983), ՀԽՍՀ ԳՏԸ հանրապետական խորհրդի սահմանած «Թողարկվող արտադրանքի որակի և արդյունավետության բարձրացման լավագույն աշխատանքների համար» առաջին մրցանակի (1984): Օրդյանին 1976 թվականին շնորհվել է «Սովետական Հայաստան» թերթի «Ոսկե գրիչ» մրցանակը։

Երկեր

• Արտադրանքի որակը և նրա բարելավման հիմնական գործոնները, Ե., 1968:
• Արտադրանքի որակի կառավարման պրոբլեմները, Ե., 1977:
• Республиканская система управления качеством продукции в Армянской ССР, Ер., 1985.
• Պետական կառավարման համակարգը Հայաստանում, Ե., 1998:
• Տեղական ինքնակառավարման հիմունքներ, Ե., 2000:
• Նոր զարգացումներ, Ե., 2000:
• Ուսումնամեթոդական նյութեր, Ե., 2000:
• Թեսթեր ու խնդիրներ, Ե., 2000:
• Կառավարչական հմտություններ, Ե., 2000:
• Աղքատության նվազեցման հիմնախնդիրները ՀՀ համայնքներում, Ե., 2001:
• Համայնքային ծառայություն, Ե., 2007:
• Ապակենտրոնացում, հայեցակարգային հիմնադրույթներ, Ե., 2007:
• Համայնքային ծառայության հիմունքներ, Ե., 2009: