Երեք թագավորությունների պատերազմ

Երեք թագավորությունների պատերազմ, հաճախ հայտնի որպես Բրիտանական քաղաքացիական պատերազմներ, մի շարք հակամարտություններ, որոնք տեղի են ունեցել Անգլիայի, Իռլանդիայի և Շոտլանդիայի թագավորություններում 1639-ից 1651 թվականներին։ Անգլիայի քաղաքացիական պատերազմը նույնպես այս հակամարտությունների շարքին էր պատկանում, ինչի արդյունքում 1649 թվականին Անգլիայի խորհրդարանի կողմից գահընկեց արվեց միապետ Չարլզ I Ստյուարտը։

Երեք թագավորությունների պատերազմ
Թվական	1639—1651
Վայր	Անգլիա, Շոտլանդիա և Իռլանդիա
Արդյունք	Անգլիայի խորհրդարանական բանակի հաղթանակ բոլոր թեկնածուների նկատմամբ Չարլզ I Ստյուարտի գահընկեցություն Չարլզ II Ստյուարտի վտարում Իռլանդացիների պարտություն Շոտլանդացիների պարտություն Անգլիայի հանրապետության հիմնադրում
Հակառակորդներ
Անգլիացի, շոտլանդացի և իռլանդացի ռոյալիստներ	Շոտլանդացի կովենանտներ
Հրամանատարներ
Կողմերի ուժեր
Ռազմական կորուստներ

Պատմաբանները այս հակամարտությունների մեջ հաճախ ներառում են 1650-ականներին հաջորդած ապստամբությունները և հակամարտությունները, որոնք շարունակվեցին մինչև 1660 թվականը Ստյուարտների վերականգնումը և որոշ դեպքերում ներառվում է Թոմաս Վենների ապստամբությունը հաջորդ տարի։ Պատերազմները արդյունք էին կրոնական և քաղաքացիական խնդիրների։ Կրոնական խնդիրներից էր, որ միապետն ինքն էր որոշում կրոնական դավանանքի հարցերը, իսկ քաղաքացիները ցանկանում էին ազատ հավատքի իրավունք։ Քաղաքական խնդիրներից էր միապետի իշխանության մի մասի փոխանցումը խորհրդարանին։

Պատերազմներում կային նաև ազգամիջյան հակամարտությունների տարրեր, քանի որ Իռլանդիան և Շոտլանդիան պայքարում էին Անգլիայի վերահսկողության դեմ Երեք թագավորությունների ներսում։ Խորհրդարանական Անգլիայի հաղթանակը (Օլիվեր Կրոմվելի և նրա բանակի գլխավորությամբ), թագավորի վտարումը օգնեց հիմք դնել ապագա Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի, քանի որ սահմանադրական միապետության իշխանությունը փոխանցվեց խորհրդարանին։

Այս պատերազմները ներառում են 1639-1640 Եպիսկոպոսյան պատերազմները, 1641 թվականի Իռլանդիայի ապստամբությունը, 1642–1649 թվականներին Իռլանդիայի համադաշնությունը, 1644-45 թվականների Շոտլանդիայի քաղաքացիական պատերազմը, Իռլեանդիայի Կրոմվելյան նվաճումը 1649 թվականին (ընդհանուր Տասնմեկամյա պատերազմ կամ Իռլանդական համադաշնային պատերազմներ) և Առաջին, Երկրորդ ու Երրորդ Անգլիայի քաղաքացիական պատերազմները համապատախանաբար 1642–1646, 1648–1649 և 1650–1651 թվականներին։

Ծանոթագրություններ

• Atkinson, Charles Francis (1911), «Great Rebellion» , in Chisholm, Hugh (ed.), Encyclopædia Britannica (անգլերեն), vol. 12 (11th ed.), Cambridge University Press, էջեր 403–421 {{cite encyclopedia}}: Invalid |ref=harv (օգնություն)
• Carlton, Charles (1994) [1992], Going to the wars: the experience of the British civil wars, 1638–1651, Routledge, ISBN 0-415-10391-6
• Burnet, Gilbert (1753). Bishop Burnet's History of His Own Time: From the Restoration of Charles II to the Treaty of Peace at Utrecht, in the Reign of Queen Anne. London: A. Millar.
• Կրոմվել, Օլիվեր (1939). Abbott, Wilbur Cortez; Crane, Catherine D. (eds.). The writings and speeches of Oliver Cromwell. Clarendon Press. ISBN 978-0-19-821771-8.
• Gentles, Ian (2007), «The English Revolution and the Wars in the Three Kingdoms, 1638–1652», in Scott, H. M.; Collins, B. W. (eds.), Modern Wars in Perspective, Harlow, UK: Pearson Longman
• Gardiner, Samuel Rawson, ed. (1906). «The Charge against the King». The Constitutional Documents of the Puritan Revolution 1625-1660. Oxford: Clarendon.
• Gaunt, Peter (1997), The British Wars 1637–1651, UK: Routledge, ISBN 0-415-12966-4. An 88-page pamphlet.
• Henning, Basil Duke, ed. (1983). «MONCK, George (1608-70), of Potheridge, Merton, Devon.». The History of Parliament: the House of Commons 1660-1690. Boydell and Brewer. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 19-ին – via History of Parliament Online.
• Jane, Lionel Cecil (1905), The coming of Parliament; England from 1350 to 1660, New York: G.P. Putnam's Sons etc, էջեր 376–377 {{citation}}: Invalid |ref=harv (օգնություն)
• Raymond, Joad (2005), The invention of the newspaper: English newsbooks, 1641–1649, Oxford University Press, էջ 281, ISBN 9780199282340
• Royle, Trevor (2004). Civil War: The War of the Three Kingdoms, 1638-1660. Little, Brown. ISBN 978-0-316-86125-0.
• Royle, Trevor (2005). Civil War: The Wars of the Three Kingdoms, 1638-1660. Abacus. ISBN 978-0-349-11564-1.
• Worden, Blair (1986), Stuart England (illustrated ed.), Phaidon
•  Տեքստ՝ Երեք թագավորությունների պատերազմ Վիքիդարանում