Եգիպտական (Կուզմինյան) դարպասներ (ռուս.՝ Египетские ворота), կառուցվել են 1827-1830 թվականներին նախկին Բոլշոյե Կուզմինո սլաբոդայի կողմից Ցարսկոյե Սելոյի մուտքի մոտ (այստեղից էլ բնօրինակ անվանումը) Ադամ Ադամովիչ Մենելասի նախագծով նոր եգիպտական ոճով։ Տեղակայված է Դվորցովայա փողոցի, Օկտյաբրսկի բուլվարի և Պետերբուրգյան խճուղու հանգույցում։

Եգիպտական դարպասներ
Տեսակդարբասներ
Երկիր Ռուսաստան
ՏեղագրությունՊուշկին
Ժառանգության կարգավիճակՌուսաստանի դաշնային մշակութային ժառանգության օբյեկտ
Քարտեզ
Քարտեզ

Նկարագրություն խմբագրել

 
Արդարության աստվածուհի Մաատի պատկերը դարպասի վրա

Դարպասները համարվում են սյունազարդ մուտք Սանկտ Պետերբուրգի կողմից քաղաք մտնելիս։ Դեկորատիվ հարդարանքի մեջ օգտագործվել են Հին Եգիպտոսի արվեստին բնորոշ ձևերն ու մոտիվները, ժամանակաշրջանի եգիպտամոլությանը համահունչ[1]։

Դարպասների հիմքում գտնվում են քարե պահականոցները, որոնք դեպի վեր նեղանում են։ Վերին մասում գտնվում են կորացված թուջե քիվերը, որոնք նկարազարդված են արևային սկավառակներով, սրբազան բզեզներով և օձերի գլուխներով։

Արտաքին կողմից պատերը երեսապատված են թուջե սալիկներով, որոնց վրա դրվագված են ուռուցիկ նկարազարդումներ եգիպտական բանահյուսության 30 տարբեր տեսարաններից։ Այդ նկարազարդումների ուրվագծերը իրականացվել են Ա. Ա. Մենելասի ղեկավարությամբ և պատրաստվել նկարիչ Վ. Դոդոնովի կողմից բնական չափերով, իսկ ձուլման նպատակով դրանց կավե մոդելները պատրաստել է Վասիլի Իվանովիչ Դեմուտ-Մալինովսկին։ Նա համարվում է նաև դարպասների եզրերի յոթ դրվագապատկերների հեղինակը, որոնք տեղադրված են վեց հորիզոնական շարքերով։

Դարպասի արևմտյան և արևելյան կողմի պատերը պատված են թուջե հերմաներով, որոնք պատրաստվել են Վ. Ի. Դեմուտ-Մալինովսկու մոդելով։ Դարպասների ներսում տեղադրված երկկողմանի հերմերը ծառայում են որպես հենասյուներ ճաղաշարի համար, որոնք ավարտվում են ծաղիկների տեսքով լոտոսի ցողուններով։ Դարպասի թուջե դետալները պատրաստվել են Ալեքսանդրովսկի թուջաձուլական գործարանում 1930 թվականին[2][3]։

Հայրենական մեծ պատերազմի նախօրեին դարպասները վերանորոգվեցին, սակայն մարտական գործողությունների ընթացքում դրանք զգալի վնասներ կրեցին։ Վերջին վերանորոգումը իրականացվել է 1980-ական թվականներին։ Այդ ժամանակ էլ երթևեկելի մասը տեղափոխվեց դարպասների շրջակայք։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Андреев А. К. Адам Менелас // Проблемы синтеза искусств и архитектуры. Сборник научных трудов / ред. И. И. Фомин. —Л., 1977. — В. 7. — С. 38—59.
  2. Ходасевич Г. Д. Метафизика Египетских ворот // Петербург — место встречи с Европой. Материалы IX Царскосельской научной конференции. — СПб.: ГМЗ "Царское Село", 2003. — С. 360.
  3. Власов В. Г. . Египетские мотивы // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. III, 2005. — С. 562

Արտաքին հղումներ խմբագրել