Վիքիպեդիա

Դիմակայություն Օդեսայում (2013-2014)

Օդեսայում «Եվրամայդանի» հակառակորդների և կողմնակիցների միջև դիմակայություն, Ուկրաինայի ընդհանուր քաղաքական ճգնաժամի մի մաս։

Ռուսական և Օդեսայի դրոշն ուկրաինական նոր իշխանության հակառակորդների՝ 2014 թվականի մարտի 13-ի հանրահավաքի ժամանակ

Եվրամայդանի կողմնակիցները հանդես էին գալիս իշխանափոխության, ընդդիմության հետապնդումների դադարեցման[1] (այդ թվում՝ «տիտուշկաների» օգնությամբ) և եվրաինտեգրման ճանապարհին Ուկրաինայի շարժման արագացման օգտին, իսկ հակառակորդները՝ երկրում կարգուկանոնի վերականգնման, Ռուսաստանի հետ փոխհարաբերությունների զարգացման, այդ թվում՝ Մաքսային միության շրջանակներում, աջ արմատական խմբավորումների ծայրահեղականության դեմ։ 2014 թվականի հունվարի կեսերին քաղաքում լարվածության կարճատև պոռթկումը պայմանավորված էր Կիևում իրադրության սրմամբ, ցուցարարների և իրավապահ մարմինների աշխատակիցների միջև զանգվածային բախումներով, Արևմտյան Ուկրաինայում վարչական շենքերի գրավման ալիքով։ Այդ ժամանակվանից է վեր դասվում Եվրամայդանի հակառակորդների և Օդեսայի մարզային պետական վարչակազմի շենքի մոտ նրա կողմնակիցների միջև դիմակայությունը, ինչպես նաև հակամայդանական կազմակերպությունների ձևավորումը։

Դիմակայությունը սրվել է 2014 թվականի փետրվարի վերջին-մարտի սկզբին, երբ նախկին ընդդիմության իշխանության գալը հանգեցրել է երկրում քաղաքական վիճակի փոփոխության, իսկ Օդեսայի մարզի վարչակազմն ու իրավապահ մարմինները գլխավորել են նոր ղեկավարության ներկայացուցիչները։ Դրան նպաստել է Ուկրաինայի հարավ-արևելքում ընդհանուր առմամբ բողոքի շարժման զարգացումը և, մասնավորապես, Ղրիմի միացումը Ռուսաստանի Դաշնությանը։ Ուկրաինայի նոր ղեկավարության՝ նախագահ Յանուկովիչի օրոք ընդունված քաղաքական որոշումների վերստուգման առաջին քայլերը և գործողությունների ազատությունը, որոնք ստացել էին այս իրավիճակում աջ արմատական խմբավորումները, հանգեցրել են հակամայդանական ուժերի պահանջների փոփոխության․ առաջին պլան են մղվել ռուսաց լեզվի կարգավիճակի պահպանման, իշխանության ապակենտրոնացման, ռուսալեզու փոքրամասնության իրավունքների պաշտպանության, համապետական քաղաքականության մեջ Ուկրաինայի հարավ-արևելքի շահերի հաշվառման և Ռուսաստանի հետ բարիդրացիական հարաբերությունների վերականգնման պահանջները։

Մարտի կեսերից սկսած՝ Ղրիմի իրադարձությունների ֆոնին ուժեղացել է ճնշումը հակամայդանական շարժման վրա Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության կողմից։ Բողոքի շարժման առաջնորդներից Անտոն Դավիդչենկոն ձերբակալվել է Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականության դեմ ոտնձգության մեղադրանքով և ամռան վերջին կանգնել դատարանի առջև։ Ազատ արձակվելուց անմիջապես հետո Անտոն Դավիդչենկոն լքել է Ուկրաինան։ «Հայրենիք» կուսակցության քաղխորհրդի պատգամավոր Ալեքսանդր Վասիլևը Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության հարցաքննությունից հետո մարտի 22-ին ստիպված է եղել տեղափոխվել Ղրիմ՝ ձերբակալությունից խուսափելու համար[2]։ Ռոստիսլավ Բարդան, որը Օդեսայի քաղաքապետի միասնական թեկնածու է ընտրվել Կուլիկովի դաշտից, 2014 թվականի մայիսի 2-ի ողբերգական իրադարձություններից հետո համարվում էր անհետ կորած, իսկ Օդեսայի շրջանային խորհրդի պատգամավոր Վյաչեսլավ Մարկինը մահացել է հիվանդանոցում մայիսի 3-ի գիշերը[3]։

Մայիսի 2-ին լարվածությունը հասել է գագաթնակետին՝ հանգեցնելով լայնածավալ բախումների քաղաքի փողոցներում։ Արդյունքում, Ուկրաինայի ՆԳՆ-ի տվյալներով, զոհվել է մոտ 50 մարդ, նրանց մեծ մասը Արհմիությունների տանը բռնկված հրդեհի ժամանակ, որտեղ հակամայդանի մասնակիցները փորձել են թաքնվել Կուլիկովի դաշտում տեղի ունեցած բախումից հետո։

2014 թվականի երկրորդ կեսին Օդեսայի մարզում տեղի են ունեցել մի շարք դիվերսիաներ և ահաբեկչություններ, որոնք ուղղված էին արդյունաբերական-տրանսպորտային ենթակառուցվածքի օբյեկտների և ուկրաինական բանակի հետ կապված օբյեկտների, ինչպես նաև ունիտար Ուկրաինայի համար շարժման ակտիվիստների դեմ[4][5][6]

2013 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր խմբագրել

Նոյեմբերի 21-ին Ուկրաինայի կառավարությունը հայտարարել էր ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրման նախապատրաստական գործընթացը կասեցնելու մասին։

Նոյեմբերի 22-ի երեկոյան Օդեսայում պաշտոնապես հայտարարվել էր «Օդեսա․ եվրոյի փոխարժեքը» անժամկետ ակցիան։ Այս ակցիան, որը դեռ անվանել են «Օդեսայի Մայդան», ըստ դրա կազմակերպիչների, կոչված էր Ժողովրդական բողոք հայտնել կառավարության որոշման դեմ։ «Դեմալյանսի» առաջնորդ Ալեքսեյ Չերնոյը լրագրողներին բացատրել է, որ ակցիան համաձայնեցված է Օդեսայի քաղաքային խորհրդի հետ։ Դումայի հրապարակում հավաքվել է մոտ 150 մարդ։ Պուշկինի հուշարձանի մոտ դեռ առավոտյան երկու վրան է տեղադրվել՝ եվրաինտեգրման աջակցության կարգախոսներով։ Հավաքվածների առջև ելույթ են ունեցել եվրաինտեգրման ուղղության կողմնակիցները, հիմնականում ազգայնական հայացքների կողմնակիցներ՝ Օդեսայի գայդամակների առաջնորդ Սերգեյ Գուցալյուկը, «գլխավոր բողոքի» ղեկավարներից Սերգեյ Դիբրովը և Օդեսայի «Հարված» կուսակցության ղեկավար Անդրեյ Յուսովը[7][8]։

Նոյեմբերի 22-ի լույս 23-ի գիշերը Օդեսայի շրջանային վարչական դատարանը քննել Է Օդեսայի քաղխորհրդի գործկոմի հայցը քաղաքի կենտրոնական մասում զանգվածային ակցիաների արգելման մասին և մասնակիորեն բավարարել այն։ Քաղաքի իշխանությունները պահանջել են նոյեմբերի 23-ից դեկտեմբերի 9-ն ընկած ժամանակահատվածում արգելել զանգվածային ակցիաները Դումայի հրապարակում (քաղաքապետարանի շենքի մոտ), Շևչենկոյի պողոտայում (մարզխորհրդի շենքի մոտ), ճոպանուղում, 83-ում (մարզային վարչակազմի մոտ) և Կուլիկովի դաշտում։ Ասել է թե՝ քաղաքապետարանի հայցը ներառել է նաև «Եվրամայդանի» անցկացումն արգելելու պահանջը։ Դատարանը քննել է քաղաքապետարանի հայցը և նիստի ընթացքում, որի սկիզբը նշանակվել էր գիշերվա 1-ին, բավարարել է այն, սակայն միայն մասնակիորեն. դատարանը հավանություն է տվել վարչական շենքերի մոտ զանգվածային ակցիաների արգելման գաղափարին, սակայն արգելքը վերաբերում էր միայն «Հարված» Օդեսայի մարզային կազմակերպությանը[9]։

Օդեսայի «Հարված»-ի առաջնորդ Անդրեյ Յուսովը նոյեմբերի 23-ին հայտարարել էր, որ քաղաքային իշխանությունները փորձում են խանգարել նոյեմբերի 24-ին Կիևում կայանալիք բողոքի զանգվածային ակցիաների անցկացմանը։ Օդեսայից Կիև տոմսերի վաճառքը սահմանափակվել է։ Օդեսայի «ուդարովցիները», սակայն, մտադիր էին չորս-հինգ հոգանոց խմբերով մայրաքաղաք հասցնել ակտիվիստներին սեփական ավտոտրանսպորտով։

Ինչպես հայտնել են «Բատկիվշչինա» կուսակցության մամուլի ծառայությունում, նոյեմբերի 23-ին՝ ժամը 21:00-ի սահմաններում, Կոտովսկում «Բատկիվշչինա»-ի ակտիվիստներով ավտոբուսի վրա, որը ուղևորվում Էր Կիև՝ մասնակցելու Եվրամայդանին, քարեր են նետել։ Հարձակման հետևանքով տրանսպորտային միջոցը շարքից դուրս է եկել[10]։

Մինչդեռ եվրաինտեգրման անժամկետ ակցիան, որը նոյեմբերի 23-ին տեղափոխվել էր Պրիմորսկի բուլվարի Դյուկ դե Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ գտնվող հրապարակ, շարունակվել է։ Ակցիայի մասնակիցները նոր վրաններ են տեղադրել, գումար հավաքում սննդի և բենզինի համար։ Օդեսայի Եվրամայդանի կազմակերպիչ Ալեքսեյ Չերնոյի խոսքով՝ առաջին օրը վրաններում գիշերել է չորս մարդ, երկրորդ գիշերը ճամբարում մնացել են պիկետի արդեն ութ մասնակիցներ։ Նոյեմբերի 24-ի առավոտյան վրանային քաղաքի մոտ է եկել դատական կատարողը, ով մասնակիցներին հիշեցրել է, որ դատարանն արգելել է քաղաքական ակցիաների անցկացումը։ Ակցիայի կազմակերպիչները հայտարարել են, որ ոչ թե քաղաքական, այլ հասարակական ակցիա են անցկացնում։ Ալեքսեյ Չերնիի խոսքով՝ բուլվարը պարեկող ՆԳՆ աշխատակիցները հայտարարել են, որ «հանդես են գալիս օրենքի օգտին» և «Եվրամայդանի դեմ ոչ մի գործողություն չեն ձեռնարկել»։ Հանրահավաքին, տարբեր հաշվարկներով, հավաքվել է 200-500 մարդ։ Ալեքսեյ Չերնոյը հայտարարել է, որ Օդեսայի ակցիան լիովին պաշտպանում Է Կիևում կառավարության պահանջները[11]։ Ալեքսեյ Չերնոյը հայտարարել է, որ Օդեսայի «Եվրամայդանը» կտևի առնվազն մինչև նոյեմբերի 28-ը, երբ Վիլնյուսում կսկսվի Ուկրաինա-ԵՄ գագաթնաժողովը, որտեղ, ինչպես հույս ունեն բողոքի ակցիաների մասնակիցները, տեղի կունենա Ուկրաինայի և Եվրամիության միջև ասոցացման համաձայնագրի ստորագրումը[12]։

Նոյեմբերի 25-ի գիշերը Օդեսայի շրջանային վարչական դատարանը բավարարել Է Օդեսայի քաղխորհրդի գործկոմի հայցը և արգելել ցանկացած զանգվածային միջոցառումների անցկացումը մինչև 2013 թվականի դեկտեմբերի 31-ը։ Արգելքը տարածվել է Դերիբասովի, Պուշկինի, Ռուշելևսկի և Մարազլիևսկի փողոցների, Գորսադի, Սոբորկայի, Դումայի, թատերական և Եկատերինբուրգի հրապարակի, Պրիմորսկի բուլվարի, Պոտեմկինի սանդուղքի և մի շարք այլ վայրերի վրա, մասնավորապես, Օդեսայի մարզային վարչակազմի, շրջանային վարչությունների, ՆԳՆ մարզային և քաղաքային վարչությունների շենքերի և այլն։ Արգելքը վերաբերում էր ցանկացած կազմակերպության և առանձին քաղաքացիների. արգելվում է հանրահավաքներ կազմակերպել, վրաններ տեղադրել, ձայնային սարքավորումներ տեղադրել, քարոզչական գրականություն բաժանել և այլն[13]։

Նոյեմբերի 25-ի առավոտյան ժամը 05:30-ի սահմաններում սկսվել է «Եվրամայդանի» ուժային ցրման գործողությունը Դյուկ Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ։ Հրապարակ են ժամանել ոստիկանության մոտ հարյուր աշխատակիցներ, որոնք շրջափակել են վրանային քաղաքը։ Դրանից հետո կոմունալ ծառայությունների աշխատակիցները սկսել են վրանների ապամոնտաժումը։ «Եվրամայդանի» բնակիչները փորձել են դիմադրություն ցույց տալ, որը խիստ ճնշվել է ոստիկանության աշխատակիցների կողմից։ Մի քանի մարդ (այդ թվում՝ Ալեքսեյ Չերնոյը) ձերբակալվել և տեղափոխվել են ոստիկանության բաժին։ Նրանց նկատմամբ վարչական արձանագրություններ են կազմվել վարչական իրավախախտումների մասին Ուկրաինայի Օրենսգրքի 173 (մանր խուլիգանություն) և 185 (չարամտորեն չենթարկվելը Վարչական իրավախախտումների մասին Ուկրաինայի օրենսգրքի օրինական կարգադրությանը կամ միլիցիայի աշխատողի պահանջին) հոդվածներով։ «Եվրամայդանի» կազմակերպիչները, սակայն, արդեն կոչ են արել կողմնակիցներին նոյեմբերի 25-ի երեկոյան հավաքվել Պրիմորսկի բուլվարում[14][15][16][17]։

Նոյեմբերի 25-ի երեկոյան շուրջ 150 ակտիվիստներ հավաքվել էին Դյուկ Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ, որպեսզի շարունակեն բողոքի ակցիաները՝ ի պաշտպանություն ԵՄ-ի հետ համաձայնագրի ստորագրման։ Ակցիան իրավաբանորեն ձևակերպվել է ոչ թե որպես հանրահավաք, այլ որպես հանդիպում «զմինի ճակատի» քաղխորհրդի պատգամավոր Ալեքսանդր Օստապենկոյի հետ։ Առավել յուրատեսակ է դարձել ակտիվիստներից մեկի ելույթը «Ազատություն» ռադիոկայանում, որը կոչ է արել ակցիայի մասնակիցներին անցնել ավելի արմատական միջոցների և իսկական պայքար սկսել «իսկական հերոսներ Ստեփան Բանդերեի, Ռոման Շուխևիչի և Մաքսիմ Չայկայի» նման[18]։

Նոյեմբերի 26-ին Օդեսայի Պրիմորսկի շրջանային դատարանը Ալեքսեյ Չերնիին դատապարտել է 5-օրյա կալանքի՝ Օդեսայի «Եվրամայդան» վրանային քաղաքը ցրելու ժամանակ խուլիգանության և ոստիկանության աշխատակիցներին դիմադրելու մեղադրանքով[19]։ Նոյեմբերի 27-ին դատարանը պատժաչափ է սահմանել Օդեսայի «Եվրամայդանի» ևս երկու մասնակիցների համար։ «Դեմալյանսի» ակտիվիստ Վյաչեսլավ Շկրիբլյակին երեք օր վարչական կալանքի են ենթարկել ոստիկանության աշխատակիցներին չարամտորեն չենթարկվելու համար։ «Եվրոմայդանի» ևս մեկ մասնակից՝ Վիտալի Ուստիմենկոն տուգանվել է 119 գրիվեն՝ մանր խուլիգանության համար[20]։

Նոյեմբերի 26-ին և 27-ին Դյուկ Ռիշելիեի արձանի մոտ հանրահավաքները անցկացվել են ընդամենը մի քանի տասնյակ մարդու մասնակցությամբ[21][22]։

Նոյեմբերի 28-ին, ի պաշտպանություն ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագրի ստորագրման, գլխավոր շենքի դիմաց հայտարարված հանրահավաքի։ Մեչնիկովան ընդհանուր առմամբ դուրս էին եկել մոտ մեկ տասնյակ ուսանողների, որոնցից շատերը «Եվրամայդանի» մասնակիցներ էին[23]։ Մինչդեռ հայտնի է դարձել, որ Օդեսայի մարզի բյուջետային կազմակերպությունների աշխատողներին՝ յուրաքանչյուր գյուղական և ավանային խորհրդից 20-ական մարդ, աշխատանքից ազատվելու սպառնալիքի տակ ուղարկում են Կիև «Կակամայդանի», որը նոյեմբերի 29-ին կազմակերպում էր Տարածաշրջանների կուսակցությունը[24]։ «Դեմալյանսի» առաջնորդ Ալեքսեյ Չերնոյը հայտարարել է, որ Օդեսայի «Եվրամայդանի» 30-ից մինչև 50 մասնակիցներ ևս մեկնել են Կիև՝ զանգվածային ակցիաներին մասնակցելու համար[25]։

Նոյեմբերի 29-ին, ելույթ ունենալով «Արևելյան գործընկերության» Վիլնյուսի գագաթնաժողովում, Ուկրաինայի նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը հայտարարել էր, որ Ուկրաինան հավատարիմ է եվրաինտեգրման գաղափարներին և մտադիր է մոտ ապագայում ստորագրել ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը, սակայն մինչ այդ Եվրամիության ղեկավարներից և նրա հետ կապված կազմակերպություններից ակնկալում է «վճռական քայլեր Ուկրաինային ֆինանսատնտեսական օգնության ծրագրի մշակման և իրականացման հարցում՝ օգտագործելով ինչպես ինստիտուտների, այնպես էլ ԵՄ անդամ պետությունների առկա բոլոր մեխանիզմներն ու ռեսուրսները»։ Ամփոփելով՝ Յանուկովիչը հույս է հայտնել, որ Ուկրաինան կկարողանա ԵՄ-ի հետ ասոցացման համաձայնագիր ստորագրել արդեն «Արևելյան գործընկերության» հաջորդ գագաթնաժողովում[26]։ Նոյեմբերի 30-ի վաղ առավոտյան «Բերկուտի» ստորաբաժանումները ցրել են Կիևի Անկախության մայդանի վրանային քաղաքը՝ դաժան ծեծի ենթարկելով այնտեղ գտնվող բողոքի ակցիայի մասնակիցներին։ Ավելի քան երեսուն մարդ է ձերբակալվել։ Բժշկական օգնության համար դիմել է 35 մարդ, նրանցից 7-ը հոսպիտալացվել են։

Նոյեմբերի 30-ին Օդեսայում մարզային ՆԳ վարչության շենքի մոտ տեղի է ունեցել բողոքի ցույց՝ ընդդեմ «Եվրամայդանի» ցրման։ Ցուցարարները պաշտպանել են Կիևում ընդդիմության կողմից նախագահի և ներքին գործերի նախարարի հրաժարականի պահանջը[27]։

Դեկտեմբերի 2-ին Կիևում Եվրամայդանի կողմնակիցների կողմից վարչական շենքերի գրավումից հետո Օդեսայի քաղխորհուրդը դիմել է նախագահ Յանուկովիչին՝ երկրում կարգուկանոն հաստատելու կոչով[28]։ Նման դիմում նախագահին հղվել է նաև 2014 թվականի հունվարի 24-ին՝ Կիևի կենտրոնում իրադրության հերթական սրումից հետո[29]։

Դեկտեմբերի 14-ին մինչև մեկուկես հազար օդեսացիներ դուրս են եկել «հանուն այլընտրանքի երթի» ընդդեմ Եվրամայդանի, հանուն Ուկրաինայի դաշնայնացման և ԵվրԱզԷՍ-ի Մաքսային միությանն անդամակցելու։ Ակցիային մասնակցում էին «Հայրենիք» կուսակցության, «Երիտասարդական միասնության», «Վիտրենկոյի բլոկի», ՀՊՄՀ-ի, վետերանների կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ[30]։

Դեկտեմբերի 16-ին Օդեսայի Սոբորնայա հրապարակում հանրահավաք է տեղի ունեցել ընդդեմ Եվրամայդանի և ի պաշտպանություն Մաքսային միության[31][32]։

2014 թվական խմբագրել

Հունվար խմբագրել

2014 թվականի հունվարի 18-ին «Հայրենիք» կուսակցության, «Երիտասարդական միասնություն» և «Դոզոր» հասարակական կազմակերպությունների ակտիվիստները Բոգդան Խմելնիցկու հուշարձանի մոտ անցկացրեցին «բարեկամության օր Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև» ակցիան՝ նվիրված Պերեյասլավայի ռադայի 360-ամյակին[33]։

Հունվարի 19-ին Կիևի Գրուշևսկի փողոցում փողոցային բախումներ են տեղի ունեցել «հունվարի 16-ի օրենքների» դեմ բողոքողների և իրավապահ մարմինների աշխատակիցների միջև[34]։ Օդեսայի, Զապորոժիեի և Դնեպրոպետրովսկի «Բերկուտի» մարտիկները իշխանության և ցուցարարների միջև դիմակայության ընթացքում ապահովել են պաշտպանության առաջին գիծը[35]։

Հունվարի 21-ին "Երիտասարդական Միասնություն" հասարակական կազմակերպության առաջնորդ Անտոն Դավիդչենկոն և Ուկրաինայի կոմունիստական կուսակցության Օդեսայի քաղկոմի նախկին ղեկավար, «Դիմադրություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար Ռոստիսլավ Բարդան կոչ են արել կլոր սեղանի շտապ կազմակերպել[36], որի հետևում ընդդիմադիր Մայդանի և իշխանության ներկայացուցիչները կարող էին խաղաղ կարգավորել հասունացած խնդիրները, այլապես, եթե Կիևում շարունակվեն փողոցային մարտերը ոստիկանության հետ, դա մոտ ժամանակներս կարող է հանգեցնել Ուկրաինայում լայնածավալ քաղաքացիական պատերազմի[37]։ Միևնույն ժամանակ հայտնի է դարձել, որ Օդեսայի «Չեռնոմորեցի» առնվազն մի քանի տասնյակ ֆուտբոլային «ուլտրասներ» մեկնել են Կիև՝ մասնակցելու Եվրամայդանի զանգվածային բախումներին[38]։

Հունվարի 23-ին ընդդիմության երեկոյան հանրահավաքը Դյուկ Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ հավաքել է ոչ ավելի, քան հարյուր մարդ։ Հավաքվածների առջև ելույթներով հանդես են եկել տեղի ընդդիմության առաջնորդները, որոնք կոչ են արել Օդեսայի գործող իշխանության հակառակորդներին շարունակել պայքարը[39][40]։

Հունվարի 24-ին, Ուկրաինայի արևմուտքում մի շարք մարզպետարանների շենքերի գրավման ֆոնին[41], Օդեսայում խիստ տագնապալի իրավիճակ է ստեղծվել, որը անցկացվել է փողոցային բախումներով։ Առաջին տեղեկատվությունն այն մասին էր, որ Օդեսայի մարզային վարչակազմի և Օդեսայի քաղխորհրդի շենքի գրավման փորձը կարող էր իրականացվել ցերեկը, չի հաստատվել, բայց միևնույն ժամանակ հաղորդագրություն էր ստացվել, որ Օդեսա են ժամանել այլ տարածաշրջանների ծայրահեղականների հետ տասնյակ ավտոբուսներ, որոնք, ըստ լուրերի, պետք է կազմեին վարչակազմի շենքի երեկոյան գրոհի հիմնական հարվածային ջոկատը[42]։

Անկարգությունների հնարավորությունը թույլ են տվել նաև Օդեսայի Եվրամայդանի ակտիվիստները։ Մասնավորապես, նրանց ներկայացուցիչներից մեկը՝ Ալեն Բալաբան, սոցիալական ցանցի իր էջում գրել էր, որ իշխանությունները մտադիր են սադրանք կազմակերպել՝ հարյուրավոր հատուկ վարձված մարզիկների օգնությամբ գրոհել, որպեսզի դա օգտագործեն որպես ակտիվիստների դեմ բռնաճնշումների պատրվակ։ Իր հերթին Եվրամայդանի հակառակորդները իրենց ընկերներին կոչ են արել երեկոյան գալ Դյուկ Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ, որպեսզի անհրաժեշտության դեպքում խանգարեն քաղաքապետարանի շենքը գրավելու փորձերը[43]։ Օդեսայի Եվրամայդանի ակտիվիստների հերթական հանդիպումը Դյուկ Ռիշելյեի հուշարձանի մոտ, սակայն, չնայած մտավախություններին, անցել է առանց ծայրահեղականության և սադրանքների, չնայած իրադրությունը բավական լարված էր։ Հուշարձանի մոտ հավաքվել է մոտ երկու-երեք հարյուր մարդ։ Կազմակերպիչներն անմիջապես հայտարարել են, որ չեն պատրաստվում որևէ գործողություն ձեռնարկել վարչական շենքեր գրավելու ուղղությամբ, և որ նրանց բոլոր գործողությունները կմնան խաղաղ բողոքի շրջանակներում։ Մյուս կողմից, ակտիվիստներն իրենք լրջորեն վախենում էին հարձակումներից և սադրանքներից, որոնց սպասման տակ անցել էր գրեթե ողջ հանրահավաքը[44]։

Հունվարի 25-ի առավոտյան ցուցարարները գրավել են հարևան Վիննիցայի մարզի մարզային պետական վարչակազմի շենքը։ Շենքի գրավման գործողությանը մասնակցել է շուրջ հազար մարդ, իսկ բռնազավթումը ղեկավարել են երիտասարդ ծայրահեղականները, որոնք, ինչպես պնդում էին ԶԼՄ-ների հաղորդագրություններում, տեղաբնակ չեն եղել։ Ցուցարարները ներխուժել են շենք և պաշարման մեջ վերցրել դահլիճը, որտեղ այդ ժամանակ ընթանում էր Վիննիցի շրջանային խորհրդի նիստը։ Վիննիցայի շրջանային խորհրդի պատգամավորներին արգելափակել են շենքում՝ պահանջելով վայր դնել լիազորությունները[45]։

Հունվարի 26-ին, օրվա երեք ժամերին Օդեսայի վարչակազմի շենքի մոտ հավաքվել էին Եվրամայդանի մոտ 2000 ագրեսիվ տրամադրված կողմնակիցներ, հավանաբար, շենքը գրոհելու մտադրությամբ։ Նրանց առջև մի քանի տասնյակ մետր հեռավորության վրա կառուցվել է մարզային վարչակազմի պաշտպանների մոտ հինգ հարյուրը։ Լրագրողների գնահատմամբ՝ ցուցարարների թվում բացակայում էին Օդեսայի ընդդիմության կամ Եվրամայդանի առաջնորդները.հիմնական շարժիչ ուժը «ուլտրասն» էր և գործող իշխանության ագրեսիվ տրամադրված հակառակորդները։ Դիմակներով  երիտասարդները կենտրոնական մուտքի դիմաց ձևավորել են հարվածային խումբ, մոտավորապես 200-300 հոգուց բաղկացած։ Նրանց և շենքի պաշտպանների միջև կանգնած էր ոստիկանության աշխատակիցների սակավաթիվ շղթա։ Լարված իրավիճակը պահպանվել է որոշ ժամանակ․ հնարավոր է՝ ցուցարարները սպասում էին ամրացումների։ Աստիճանաբար, սակայն, հավաքվածների չափավոր մասը (հիմնականում կանայք և տարեցները) լքել են հրապարակը։ Պաշտպանների թիվը, ընդհակառակը, փոքր-ինչ ավելացել է, և կողմերի ուժերը հավասարվել են։ Մեկ ժամ անց ցուցարարները հանել են պաշարումը, սակայն որոշ ժամանակ անց վերադարձել են ավելի մեծ քանակությամբ։ Այս անգամ «խաղաղ» ցուցարարներ նրանց մեջ չեն եղել։ Ի վերջո հավաքվածները աստիճանաբար կրկին ցրվել են[46][47][48][49]։

Ինչպես նշված է «Վեստեյ»-ի լրագրողական հետաքննության մեջ, Օդեսայի գլխավոր շենքի մոտ հավաքված երկու հազար մարդկանց հիմնական մասը կազմում էին «կողմնակի զևակներ և արմատապես տրամադրված ուսանողներ»։ Գլխավոր շարժիչ ուժը կազմել են շուրջ 300 եկվոր մարտիկներ, որոնց աջակցել են Օդեսայի Մայդանի ինքնապաշտպանության և քաղաքային «Աջ սեկտորի» ոչ մեծ թվով անդամներ։ Այդ իրադարձությունների մասնակիցներից մեկի կարծիքով՝ գրոհը տեղի չի ունեցել, քանի որ շենք չեն եկել քաղաքային Եվրամայդանի առաջնորդները։ Մի քանի ժամ շենքի առջև կանգնելով՝ զանգվածն ինքնըստինքյան ցրվել է, իսկ Կիևից և Վինիցայից եկածները շուտով լքել են քաղաքը[40][50]։

Հունվարի 27-ին Անտոն Դավիդչենկոն հայտարարեց Ժողովրդական ինքնապաշտպանության ջոկատների՝ «ժողովրդական դրուժինների» ստեղծման մասին, որոնք, նրա մտահղացմամբ, կարող էին դիմակայել ուժ հավաքող աջ արմատական խմբավորումներին։ Նրա խոսքով՝ ջոկատները պլանավորվում էր ձևավորել երիտասարդ օդեսացիներից, հիմնականում մարզիկներից, որպեսզի պահպանեն քաղաքում կարգուկանոնը։ «Օդեսացիները մի կողմ էին մնում իրադարձություններին և չէին համարձակվում ակտիվ մասնակցություն ունենալ դրանց, բայց մենք հասկացանք, որ դա հղի է լուրջ հետևանքներով, երբ ազգայնականները սկսեցին զավթել ադմինիստրացիան»,- ասել է նա[40][51][52][53]։

Շուտով, սակայն, անվտանգության ընկերությունների աշխատակիցներին փոխարինել են երիտասարդ կամավորները, ուկրաինական ազգայնականության գաղափարական հակառակորդները։ Հաջորդ շաբաթների ընթացքում ձևավորվել են երկու դրուժինաներ։ Առաջին, ավելի չափավոր, որը ստացել է «Ժողովրդական դրուժինա» անվանումը և ստեղծվել է հակամայդանական մի քանի քաղաքային հասարակական կազմակերպությունների՝ «Երիտասարդական միասնության», «Դոզորա» և «Դիմադրության» հիման վրա, գլխավորել են եղբայրներ Անտոն և Արտյոմ Դավիդչենկոն, ինչպես նաև կոմունիստ Ռոստիսլավ Բարդան։ «Ժողովրդական դրուժինային» զուգահեռ գարնան սկզբին հայտնվել է ևս մեկ՝ ավելի արմատական մարտական ջոկատ՝ «Օդեսայի դրուժինան», որը գլխավորել Է Օդեսայի «Սլավոնական միասնություն» կազմակերպության առաջնորդ Դմիտրի Օդինովը[40]։

Հունվարի 28-ի դրությամբ, ըստ ԶԼՄ-ների տեղեկատվության, քաղաքում մնացել են Ուկրաինայի արևմտյան տարածաշրջաններից ավելի քան հարյուր ակտիվիստներ, որոնց օգնության են հասել Օդեսա ոչ մեծ խմբեր հիմնականում երիտասարդներ (մինչև 25 տարեկան)։ Ոչ քաղաքամերձ ակտիվիստների նպատակներն ու խնդիրներն այնքան էլ հասկանալի չէին. հնարավոր է՝ ուժերի կուտակումներ էին տեղի ունենում վարչական շենքերի գրոհման նոր փորձի համար։ Մինչդեռ Օդեսայում ուժեղացել է վարչական շենքերի պաշտպանությունը. շրջվարչակազմի շենքի հետևի մուտքը բարիկադավորվել է բետոնե բլոկներով, ներսում մշտական հերթապահություն է կազմակերպվել շուրջ երկու հարյուր երիտասարդների, որոնք զինված են փայտե փայտերով և պղպեղի բալոններով, ինչպես նաև միլիցիայի զգալի ուժերի կողմից։ Քաղաքապետարանի շենքում նաև ոստիկանական ուժեղացված ջոկատներ են մտցվել հատուկ հետաքննությամբ։ Ծայրահեղականներին պատրաստ էին հակազդել նաև «Ժողովրդական դրուժինայի» անդամները. ինքնապաշտպանության ջոկատներում արդեն գրանցվել է ավելի քան հազար մարդ, որոնք հայտարարել են անկարգությունների սպառնալիքի դեպքում վարչական շենքերի պաշտպանությանն առաջադրվելու պատրաստակամության մասին[54]։

Հունվարի 28-ին Օդեսայի մարզային վարչակազմի ղեկավար Նիկոլայ Սկորիկը մարզային և քաղաքային կազմակերպությունների և քաղաքական կուսակցությունների խմբակցությունների ղեկավարների հետ դիմել է Օդեսայի մարզի բոլոր բնակիչներին՝ կոչ անելով չենթարկվել սադրանքներին և օգնել քաղաքում և մարզում պահպանել իրավիճակը իրավական և սահմանադրական շրջանակներում։ Դիմումը ստորագրել են Ռեգիոնների կուսակցության մարզային կազմակերպության առաջնորդ և մարզի նահանգապետ Նիկոլայ Սկորիկը և Օդեսայի մարզային խորհրդում Ռեգիոնների կուսակցության խմբակցության ղեկավար Վիկտոր Վոլկովը, «Հայրենիք» կուսակցության մարզային խմբակցության ղեկավար Կոնստանտին Գրինչենկոն, Ժողովրդական կուսակցության խմբակցության ղեկավար Նիկոլայ Միրոշնիկովը, «Հարված» կուսակցության մարզային կազմակերպության նախագահ Անդրեյ Յուսովը, «Բատկիվշչինա» խմբակցության նախագահ Սերգեյ Վեսելովը, Կանաչների կուսակցության մարզային կազմակերպության նախագահ Յուրի Կրուկը։ Փաստաթուղթը չի ստորագրել միայն «Ազատություն» կուսակցության մարզային կառույցի ղեկավար Անդրեյ Մալյասը[55][56]։

Հունվարի 29-ին Օդեսայի կայազորի զորամասերում անցկացվել են զինծառայողների ընդհանուր ժողովներ, որոնցում անձնակազմի անունից դիմում է կազմվել Ուկրաինայի նախագահին։ Դրանում նշվում էր, որ դիմակայության հետագա էսկալացիան սպառնում է պետության ամբողջականությանը, ուստի անհրաժեշտ է օգտագործել բոլոր հնարավորությունները արյունահեղություն թույլ չտալու համար, «դադարեցնել ծայրահեղականությունը, հակաիրավական գործողությունները և թույլ չտալ քաղաքացիական պատերազմի հրահրում և պետության ամբողջականության ոչնչացում»[57]։

Հունվարի 30-ին «Երիտասարդական Միասնություն» և «Դիմադրություն» հասարակական կազմակերպությունների առաջնորդներ Անտոն Դավիդչենկոն և Ռոստիսլավ Բարդան, ինչպես նաև «Հայրենիք» կուսակցության պատգամավոր Օլեգ երաժշտությունը հանդես են եկել «Ազատություն» կուսակցության և մի շարք աջ արմատական կազմակերպությունների՝ մասնավորապես «Աջ սեկտոր», «Ստեփան Բանդերայի անվան Տրիզուբը», «Եղբայրություն», «Ուկրաինայի հայրենասերը» արգելելու նախաձեռնությամբ, քանի որ, դիմումի հեղինակների խոսքով, այդ կազմակերպությունների գործունեությունն ուղղակիորեն ուղղված էր «հասարակության մեջ պառակտում մտցնելուն և քաղաքացիական պատերազմի սադրանքներին»։ Անտոն Դավիդչենկոն առաջարկել է դիմել Օդեսայի քաղաքային խորհրդին, ինչպես նաև մարզային խորհրդին՝ պահանջելով բացահայտ արտահայտել իր դիրքորոշումը Կիևում և Ուկրաինայի մի շարք արևմտյան շրջաններում տեղի ունեցող զանգվածային ակցիաների և վարչական շենքերի գրավման վերաբերյալ։ Ռոստիսլավ Բարդան հայտնել է, որ Օդեսայում ստեղծված Ժողովրդական դրուժինայի ջոկատները շարունակում են վերահսկել քաղաքի իրադրությունը և, առաջին հերթին, հետևել Ուկրաինայի արևմտյան շրջաններից ժամանող աջ արմատական կազմակերպությունների ակտիվիստներին[58]։

Հունվարի 31-ին Օդեսայի մարզային վարչակազմի շենքից դուրս են բերվել «ժողովրդական աշխարհազորի» մարտիկները, որոնք վերջին օրերի ընթացքում հսկում էին շենքը։ Այդ որոշումն ընդունվել է գրոհի վտանգի նվազեցման և գերատեսչությանը աշխատանքի բնականոն ռեժիմ ապահովելու անհրաժեշտության կապակցությամբ[59]։

Օդեսայի հետազոտության կենտրոնը հրապարակել է հարցման արդյունքները, որն անցկացվել է Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների նկատմամբ քաղաքի բնակիչների վերաբերմունքն ուսումնասիրելու նպատակով։ Պարզվել է, որ Եվրամայդանը պաշտպանում է օդեսացիների 11 %-ը, իշխանությունը՝ 18 %-ը, 71 %-ը կողմ չէ կողմերից ոչ մեկին։ Հարցվածների 72 %-ը կտրականապես դեմ է հանդես եկել վարչական շենքերի գրոհման փորձերին, 6 %-ը պաշտպանել է նման գործողությունները, 22 %-ը անտարբերություն է հայտնել[60]։

Փետրվար խմբագրել

Փետրվարի 1-ին Եվրամայդանի կողմնակիցները Օդեսայում բողոքի ակցիա են անցկացրել "Ավտոմայդան"՝ մինչև 20 մեքենա՝ ուկրաինական դրոշներով, կարմիր-սև դրոշներով և Եվրամիության խորհրդանշաններով, կենտրոնական փողոցներով անցել են պետավտոտեսչության մեքենաների ուղեկցությամբ[61]։

Փետրվարի 2-ին Մայր Տաճարում տեղի է ունեցել «Սա մեր պատերազմը չէ» կարգախոսով ընթացող Եվրամայդանի հակառակորդների հանրահավաքի մասնակիցների և այսպես կոչված «խաղաղ երթի» մասնակիցների բախումը, որի մասնակիցների ճնշող մեծամասնությունն իրենց դեմքերը քողարկում էր դիմակների տակ։ Եվրամայդանի հակառակորդներին հաջողվել է հետ կանգնել, սակայն ակցիան ձախողվել է։ Հանրահավաքի մասնակիցների խոսքով՝ իրենք ցանկանում էին հանդես գալ ինչպես Մայդանում անիմաստ բռնության դեմ, այնպես էլ գործող իշխանության դեմ, որն ի վիճակի չէ կարգուկանոն հաստատել երկրում[62]։

Փետրվարի 6-ին «Դիմադրություն» հասարակական կազմակերպության ակտիվիստները հիշատակի մոմեր են վառել և ծաղիկներ դրել Օդեսայի Ալեքսանդրովսկի պողոտայում զոհված ոստիկանների հուշարձանին՝ ի հիշատակ Մայդանում զոհված ոստիկանների[63]։

Փետրվարի 8-ին մի քանի հազար քաղաքացիներ Օդեսայի կարմիր դրոշների և դրոշների ներքո երթով անցել են ապրիլի 10-ի հրապարակից դեպի Օդեսայի մարզային վարչակազմի շենք։ Ակցիայի կազմակերպիչն էր «Երիտասարդական միասնություն» հասարակական կազմակերպությունը։ Երթի մասնակիցները կոչ են արել թույլ չտալ քաղաքացիական պատերազմի ծավալում և պատրաստակամություն են հայտնել պաշտպանել Օդեսան աջ արմատական գաղափարախոսությունների և ծայրահեղականության տարածումից։ Երթի մասնակիցները վանկարկում էին. «Օդեսա․ խաղաղ քաղաք!», «Օդեսան չենք հանձնի» և «Ֆաշիզմը չի անցնի»[64][65]։

Փետրվարի 8-ին Օդեսայում ներկայացվել է ուկրաինական նոր հասարակական կազմակերպության՝ սլավոնական հակաֆաշիստական ճակատի մանիֆեստը։ Նոր կազմակերպության մեջ են մտել Ղրիմի և Ուկրաինայի հարավ-արևելքի տարբեր հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, որոնք միավորված են մեկ նպատակով՝ թույլ չտալ Եվրամայդանի զարգացման բռնի սցենար, որը փորձում են իրականացնել արմատական ուղղության կազմակերպություններ[66]։

Փետրվարի 9-ին ձերբակալված ժողովրդական պատգամավոր Իգոր Մարկովին Կիևի ժամանակավոր կալանքի մեկուսարանից տեղափոխել են Օդեսա, որտեղ փետրվարի 10-ին Պրիմորսկի դատարանը պետք է սկսեր նրա գործի քննությունը։

Նույն օրը մի քանի հարյուր մարդ մասնակցել է Օդեսայի Եվրամայդանի ավանդական կիրակնօրյա երթին։ Ցուցարարները Ուկրաինայի, ՈՒՀԱ-ի և Եվրամիության դրոշներ էին կրում, ինչպես նաև վանկարկում էին «Օդեսա, վեր կաց» ավանդական կարգախոսները։ Շարասյան կենտրոնում ընթանում էր մի քանի տասնյակ երիտասարդներից բաղկացած խումբը՝ «Աջ սեկտոր Օդեսա» վահանակով[67]։

Փետրվարի 15-16-ը Օդեսայում անցկացվել է «Եվրամայդանով» երկրորդ համաժողովը (առաջինը կայացել է հունվարի 11-12-ը Խարկովում), որին մասնակցել են բողոքի ակցիաների ակտիվիստներն ամբողջ Ուկրաինայից։ Միջոցառման համար վարձակալվել է Ստուսի փողոցում գտնվող Օդեսայի մշակութային կենտրոնի շենքը։ Համաժողովը պաշտոնապես նախատեսված էր փորձի փոխանակման համար, սակայն Օդեսայի մի շարք հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ հայտարարել են, որ համաժողովի պատրվակով ակտիվիստները կարող են ծայրահեղական գործողություններ ձեռնարկել, մասնավորապես, վարչական շենքեր գրավելու փորձեր։ Դրան Եվրամայդանի հակառակորդները պատրաստվում էին դիմակայել, այդ թվում՝ ուժային մեթոդներով։ Մինչդեռ փետրվարի 16-ին՝ ժամը 12:00-ին, նշանակվել է Օդեսայի Եվրամայդանի ավանդական հավաքը՝ եկվոր ակտիվիստների մասնակցությամբ։ Հանրահավաքից հետո Պրիմորսկի բուլվարում Եվրամայդանի կողմնակիցները երկու ժապավենից Ուկրաինայի մեծ դրոշ են բացել և երթ են սկսել «տարածաշրջանների երթ» խորհրդանշական անվանումով[68][69]։

Փետրվարի 18-ին Կիևում Մայդանից դեպի Գերագույն ռադայի շենք ցուցարարների «խաղաղ հարձակման» ժամանակ ցուցարարների և իրավապահ մարմինների միջև բախումները բռնկվել են նոր ուժով և հանգեցրել զանգվածային արյունահեղության[70]։

Օդեսայի «Ավտոմայդանի» առաջնորդ Վյաչեսլավ Բերեզուցկին կոչ է արել բոլոր ցանկացողներին օգնության մեկնել Եվրամայդանին[71][72]։

Մինչդեռ Եվրամայդանի կողմնակիցները փորձել են թույլ չտալ Օդեսայի «Բերկուտի» մուտքը Կիև, նրանց դեմ գործել է «Երիտասարդական միասնություն» կազմակերպության ժողովրդական դրուժինան։ Մի փոքր բախումից հետո հակամարտող կողմերը բաժանվեցին։ Շրջափակումը, սակայն, չի խանգարել «Բերկուտ» հատուկ ստորաբաժանման մարտիկներին տեղափոխող երկու ավտոբուսներին դուրս գալ Օդեսայից[73][74][75][76][77]։ Ինչպես հաղորդել Է Օդեսայի Timer ինտերնետ-հրատարակությունը, փետրվարի 18-ի լույս 19-ի գիշերը Օդեսայում Գագարինի պողոտայում Շևչենկոյի պողոտայի և ֆրանսիական բուլվարի միջև տարբեր տարողունակության 16 ավտոբուսներից բաղկացած շարասյուն է ձևավորվել[78][79][80][81]։

Փետրվարի 19-ի երեկոյան Եվրամայդանի կողմնակիցներն իրենց ավանդական հանրահավաքն են անցկացրել Դյուկի արձանի մոտ, որին մասնակցել է մի քանի հարյուր մարդ։ Հանրահավաքից հետո հավաքվածները երթով քայլել են քաղաքով[82]։

Փետրվարի 19-ի ուշ երեկոյան շուրջ հարյուր քաղաքացիական անձինք, ինչպես նաև ոստիկանության մոտավորապես նույնքան աշխատակիցներ և ներքին զորքերի մարտիկներ ամբողջ հանդերձանքով տեղավորվել են Օդեսայի մարզային վարչակազմի շենքի գլխավոր մուտքի մոտ։ Շենքի հետևի մուտքը կրկին արգելափակվել է բետոնե բլոկներով։ ՈՒժեղացվել է քաղաքի այլ վարչական շենքերի՝ ՈՒԱԾ-ի վարչության, ՆԳՆ-ի, դատախազության քաղաքային և մարզային վարչությունների պահպանությունը[83]։

Այս օրերին մի քանի հարձակում է տեղի ունեցել քաղաքական կուսակցությունների գրասենյակների վրա. փետրվարի 19-ի գիշերը անհայտ անձինք կոտրել են պատուհանները և փորձել այրել այն տարածքը, որտեղ գտնվում է Օդեսայի «Բատկիվշչինա» կուսակցության ներկայացուցիչների գրասենյակը, Իզմայիլ քաղաքում հրկիզել են Ռեգիոնների կուսակցության գրասենյակը, փետրվարի լույս 20-ի գիշերը անհայտ անձինք հրկիզող խառնուրդով շշեր են նետել «Բատկիվշչինա» կուսակցության գրասենյակը Օդեսայի Պրեոբրաժենսկի փողոցում[84]։

Անհաջողությամբ ավարտվեց Օդեսայի իշխանությունների՝ «Հակամայդանի» համար մի քանի ավտոբուսներ Կիև ուղարկելու փորձը. Ումանի շրջանում Եվրամայդանի կողմնակիցները կանգնեցրել են շարասյունը և այրել ավտոբուսներից մեկը։ Ուղևորների հիմնական զանգվածը կազմել են Օդեսայի կոմունալ ծառայությունների աշխատակիցները, որոնք մոբիլիզացվել են Օդեսայի Ռեգիոնների կուսակցության կազմակերպության ցուցումով։ Նրանցից ոմանք ծեծի են ենթարկվել[85]։

Փետրվարի 20-ին Օդեսայում խուճապային տրամադրություններ էին տիրում։ Քաղաքում լուրեր են տարածվել, թե իբր երեկոյան Օդեսայի քաղաքապետարանի շենքի գրոհի (կամ գրոհի բեմադրության), ինչպես նաև քաղաքի փողոցներում հնարավոր սադրանքների՝ անցորդների վրա ծայրահեղականների խմբերի հարձակումների և վանդալիզմի ակտերի մասին։ Թե քաղաքապետարանի շենքում, թե հարակից որոշ սրճարաններում ու խանութներում նախընտրել են նախազգուշական միջոցներ ձեռնարկել՝ խփելով այն պատուհանները, որոնք կարող էին տուժել անկարգությունների ընթացքում։

Փետրվարի 21-ի առավոտյան ներքին գործերի Օդեսայի մարզային վարչության շենքում փշալար է հայտնվել[86]։ Օդեսայի բոլոր խանութներից «Ուկրզոլոտո»-ն զանգեր է ստացել գլխավոր վարչությունից՝ պահանջելով պատրաստել ապրանքը Կիև ուղարկելու համար[87]։ Քաղաքում լուրեր են տարածվել բանկային համակարգի մոտալուտ կոլապսի մասին։ Մասնավորապես, տեղեկատվություն է տարածվել բանկային հաշիվներից կանխիկ միջոցների տրամադրման պատրաստվող դադարեցման մասին։ Այդ պատճառով փետրվարի 20-ին Օդեսայի բանկոմատների մոտ կարելի էր տեսնել մեծ կուտակումներ, որոնք ցանկանում էին հանել փողերը[88]։ Մի շարք Օդեսայի զենքի խանութները դադարեցրել են գործողությունները Կիևում տիրող իրավիճակի և Օդեսայում հնարավոր անկարգությունների պատճառով[89][90][91][92][93][94]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Активисты Евромайдана сообщают о преследованиях со стороны властей | DW | 17.12.2013» (ռուսերեն). DW.COM. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 4-ին.
  2. ↑ «Депутат горсовета скрывается от политических преследований в Крыму. Таймер, 22.03.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  3. ↑ «Вячеслав Маркин умер в больнице, Ростислав Барда пропал без вести. Таймер, 03.05.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  4. ↑ Террор вне АТО. Хроника взрывов и диверсий в Харькове и Одессе
  5. ↑ Одесса и Харьков: способны ли спецслужбы предотвращать взрывы?
  6. ↑ Взрывы в Одессе и Харькове направлены на обострение ситуации в Украине — МВД
  7. ↑ ««Евромайдан» в Одессе: 150 человек и две палатки. Таймер, 22.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  8. ↑ «Националисты решили пожить на Думской, пока Украина не вернётся на еврокурс • Таймер». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  9. ↑ «Таймер, 23.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  10. ↑ «Таймер, 23.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  11. ↑ «Таймер, 24.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  12. ↑ «Часть Приморского бульвара переименовали в Европейскую площадь. Таймер, 24.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  13. ↑ «Больше трёх не собираться: любые акции в Одессе под запретом до конца года. Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  14. ↑ «Официально: милиция разогнала «евроинтеграторов» без рукоприкладства. Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  15. ↑ «Милиция: лидер одесского «евромайдана» избил себя автозаком. Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  16. ↑ «Милиция разогнала одесский «Евромайдан». Активисты задержаны. Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  17. ↑ ««РОДИНА» осудила разгон одесского «Евромайдана». Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  18. ↑ «В Одессе пытаются воссоздать разогнанный «Евромайдан». Таймер, 25.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  19. ↑ «Лидера «евроодесситов» отправили за решётку. Таймер, 26.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  20. ↑ «Приморский суд арестовал и оштрафовал ещё двух участников одесского «евромайдана». Таймер, 27.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  21. ↑ ««Евромайдан» в Одессе постепенно хиреет. Таймер, 26.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  22. ↑ ««Евромайдан»: белые розы, чаепитие и «Тум-балалайка». Таймер, 28.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  23. ↑ «Таймер, 28.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  24. ↑ «Одесских бюджетников под угрозой увольнения везут в Киев на «антимайдан». Таймер, 28.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  25. ↑ «Одесские «евромайдановцы» едут покорять Киев. Таймер, 29.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
  26. ↑ «Янукович не стал подписывать соглашение об ассоциации. Таймер, 29.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  27. ↑ «Одесса: под МВД начался митинг против разгона майдана в Киеве. Таймер, 30.11.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  28. ↑ «Одесский горсовет с третьей попытки призвал Януковича навести порядок в стране. Таймер, 02.12.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  29. ↑ «С первого раза: Одесский горсовет принял обращение к Януковичу. Таймер, 24.01.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  30. ↑ «В Одессе прошел митинг за вступление Украины в Таможенный союз. Таймер, 14.12.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  31. ↑ «Прошел митинг против Евромайдана». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 2-ին.
  32. ↑ «Сторонники Таможенного союза и федерализации прошли маршем по Одессе. Таймер, 16.12.2013». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  33. ↑ «Одесситы отпраздновали годовщину Переяславской Рады». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  34. ↑ «Крещенский «Евромайдан»: массовые беспорядки и столкновения с правоохранителями». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  35. ↑ «Противостояние на Грушевского: одесский «Беркут» — в первых рядах». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  36. ↑ Ростислав Барда — один из лидеров антимайдановского лагеря на Куликовом Поле. 1 мая был избран единым кандидатом в мэры Одессы от Куликова Поля; после трагических событий 2 мая 2014 года числится пропавшим без вести (Вячеслав Маркин умер в больнице, Ростислав Барда пропал без вести. Таймер, 03.05.2014 Արխիվացված 2015-06-29 Wayback Machine).
  37. ↑ «Одесские общественники выступили против нагнетания конфликта в столице». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  38. ↑ «Беспорядки на Грушевского: фанаты «Черноморца» выехали в Киев». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  39. ↑ «Одесса: акция оппозиции обошлась без беспорядков». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 «Одесса в огне: реконструкция». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  41. ↑ «На западе Украины протестующие захватывают государственные администрации». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  42. ↑ «В здании Одесской облгосадминистрации готовятся отражать штурм». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  43. ↑ «Вечером в Одессе ожидаются беспорядки». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  44. ↑ «Одесский «Евромайдан»: тревожно, но без стычек». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  45. ↑ «Беспорядки приблизились к границам Одесской области». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  46. ↑ «Около 2000 протестующих осадили Одесскую ОГА». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  47. ↑ «Осада ОГА: протестующие отступают». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  48. ↑ «Паника: одесситов испугали слухами о штурме мэрии». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  49. ↑ ««Евромайдан» не планирует штурм Одесской ОГА: недостаточно сил». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  50. ↑ «Одесская мэрия опубликовала официальное обращение к горожанам в связи с беспорядками». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  51. ↑ «В Одессе формируются отряды самообороны». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  52. ↑ «Одесситы могут записаться в отряды самообороны по телефону». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  53. ↑ «Одесситы сформировали «Народную дружину»». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 27-ին.
  54. ↑ «Одесса: угроза беспорядков сохраняется». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  55. ↑ ««Регионалы» и оппозиция официально попросили одесситов сохранять порядок». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  56. ↑ «Одесская «Свобода» не хочет отказываться от беспорядков». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  57. ↑ «Одесские военные просят Януковича не допустить, чтобы вместо дипломатов «говорило» оружие». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  58. ↑ «Одесские общественники потребовали запретить «Свободу» и другие неонацистские организации». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  59. ↑ ««Добровольцы» больше не охраняют ОГА». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  60. ↑ «Соцопрос: 70 % одесситов не поддерживают ни власть, ни «Евромайдан»». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  61. ↑ «В Одессе проходит акция «Автомайдан». Таймер, 01.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  62. ↑ «Участники «Марша мирных» напали на противников «Евромайдана». Таймер, 02.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  63. ↑ «В Одессе почтили память погибших в Киеве милиционеров. Таймер, 06.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  64. ↑ «Януковича заставят услышать одесситов. Таймер, 08.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  65. ↑ «Несколько тысяч одесситов вышли на «Марш за Одессу». Таймер, 08.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  66. ↑ «Одесситов приглашают вступить в Славянский антифашистский фронт. Таймер, 08.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  67. ↑ «Одесский «Евромайдан» прогулялся по городу. Таймер, 09.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  68. ↑ «На выходных в Одессе возможны беспорядки. Таймер, 14.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  69. ↑ «Противостояние у Дюка и шествие «евромайданщиков». Таймер, 16.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  70. ↑ «Уличные бои в Киеве: десятки погибших, раненых и покалеченных. Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  71. ↑ «Одесские «автомайданщики» срочно выезжают в Киев для участия в беспорядках. Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  72. ↑ «Скорик призвал к введению ЧП и силовому разгону киевского «Евромайдана». Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  73. ↑ «Одесситы собираются блокировать «Беркут» и не дать бойцам выехать в Киев. Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  74. ↑ «В переулке Разумовского «евромайдановцы» подрались с «дружинниками». Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  75. ↑ «Возле части «Беркута» в Одессе начались столкновения. Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  76. ↑ «В Одессе блокируют выезд "Беркута" в Киев». Вести.UA. 2014 թ․ փետրվարի 18. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 3-ին.
  77. ↑ «Блокада не помогла: бойцы «Беркута» из Одессы уехали в Киев. Таймер, 19.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  78. ↑ «На проспекте Гагарина формируется автоколонна спортсменов для отправки на Киев. Таймер, 18.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  79. ↑ В Одессе «титушки» с битами кричали «Бить по головам и по камерам», избивая людей
  80. ↑ «Скорик извинился перед избитыми журналистами. Таймер, 19.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  81. ↑ «Прокурор Одесской области пообещал наказать напавших на журналистов «титушек». Таймер, 24.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 29-ին.
  82. ↑ ««Евромайдан» у Дюка пока проходит мирно. Таймер, 19.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 30-ին.
  83. ↑ «В ОГА снова опасаются штурма. Здание взяли под охрану гражданские с арматурой. Таймер, 19.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 30-ին.
  84. ↑ «В Одессе сожгли офис партии «Батькивщина». Таймер, 20.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 30-ին.
  85. ↑ «Боевики сожгли автобус с одесскими коммунальщиками на Киевской трассе. Таймер, 20.02.2014». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 30-ին.
  86. ↑ Вечером в Одессе ожидаются провокации. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  87. ↑ «Укрзолото» вывозит весь товар из Одессы. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  88. ↑ Паника в Одессе: возле банкоматов — очереди. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  89. ↑ В Одессе закрываются оружейные магазины. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  90. ↑ Город охватила паника: одесситы сообщают о перестрелках, в магазинах очереди. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  91. ↑ Одесса: на заправках выстраиваются очереди. Таймер, 20.02.2014(չաշխատող հղում)
  92. ↑ «Смотрящий» за Одесской областью покинул страну. Таймер, 21.02.2014(չաշխատող հղում)
  93. ↑ Таинственный Иван Иванович: штрихи к портрету «смотрящего» за Одесской областью. Таймер, 21.02.2014(չաշխատող հղում)
  94. ↑ Миндоходов: водка Аврамова и Иванющенко стоила бюджету три с половиной миллиарда. Таймер, 23.06.2014(չաշխատող հղում)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դիմակայություն_Օդեսայում_(2013-2014)&oldid=9524132» էջից