Բրիտանական անտարկտիկական տարածք
Բրիտանական անտարկտիկական տարածք (անգլ. British Antarctic Territory) - Անտարկտիկայի հատվածը (1709 մլն քմ), գտնվում է 20° և 80° արևմտյան երկայնության միջև և 60° հարավային լայնության վրա, որի վրա էլ ձևավորվում է Մեծ Բրիտանիան, Մեծ Բրիտանիայի արտերկրյա տարածքը։
Բրիտանական անտարկտիկական տարածք | |
---|---|
Տեսակ | Բրիտանական անդրծովյան տարածքներ և Տարածքային պահանջներ Անտարկտիկայում |
Մայրցամաք | Անտարկտիդա |
Երկիր | Միացյալ Թագավորություն |
Վարչատարածք | Անտարկտիկայի համաձայնագրի տարածք |
Ամենաբարձր կետ | Հույսի լեռ[1] |
Մակերես | 1 709 400 կմ² |
Ձևավորում | մարտի 3, 1962 |
Մեծ Բրիտանիան մշտական ներկայություն է պահպանում Հարավային Ատլանտյան Օվկիանոսի ամենահեռավոր հատվածում 1833 թվականից ի վեր, երբ վերականգնել է իր ինքնիշխանությունը Ֆոլկլենդյան կղզիների նկատմամբ։ 1908 թվականին Մեծ Բրիտանիան ընդլայնեց իր տարածքային պահանջները՝ պնդելով իր տարածքային ինքնիշխանությունը Հարավային Ջեորջիայի, Հարավային Օրքնի կղզիների, Հարավային Շոտլանդական կղզիների, Հարավային Սանդվիչյան կղզիների հետ, որոնք տեղակայված են Հարավային Ատլանտիկայում և Անտարկտիկայի մայրցամաքում 50° հարավային լայնությունից հարավ և սփռված 20° և 80° արևմտյան երկայնության միջև։ Այս բոլոր տարածքները, որոնք հայտնի են որպես Ֆոլկլենդյան կղզիներից կախված տարածքներ, կառավարվում էր Ֆոլկլենդյան կղզիների նահանգապետի կողմից Պորտ Սթենլիից։
1917 թվականին տարածքային պահանջները պարզաբանվեցին և տարածվեցին, նաև նշված հատվածին պատկանող ամբողջ տարածքի վրա, մինչև Հարավային բևեռ (այսինքն՝ ամբողջ ժամանակակից Անտարկտիկայի Բրիտանական տարածք), մասնավորապես. «բոլոր կղզիները և ցանկացած տարածքներ, որոնք գտնվում են 20° և 50° արևմտյան երկայնության և 50° հարավային լայնության միջև, և բոլոր կղզիները և ցանկացած տարածքներ 50° և 80° արևմտյան երկայնության և 58° լայնության միջև հարավից»։ Ներկայումս տարածքն ընդգրկում է Հարավային Շոթլանդական կղզիները, Հարավային Օրքնի կղզիները, Անտարկտիկական թերակղզին, Ուեդել ծովի ափը, ինչպես նաև Անտարկտիկայի տարածքները, որոնք գտնվում են Հարավային բևեռից դեպի հարավ։
Համաձայն Անտարկտիկայի պայմանագիրը, որը կնքվել է 1959 թվականի դեկտեմբերի 1-ին և ուժի մեջ է մտել 1961 թվականի հունիսի 23-ին, 60° լայնությունից հարավ գտնվող տարածքների պահանջները անորոշ ժամանակով սառեցվում են։ Մասնավորապես, արգելվում է դրանց ընդլայնումը, տարածաշրջանի ռազմականացումը և օգտակար հանածոների արդյունահանումը, չնայած, որ գիտական հետազոտություններին աշխարհի ոչ մի երկրում խոչընդոտներ չկան։
Ստորագրված պայմանագրի հիման վրա Մեծ Բրիտանիան պահպանեց այդ տարածքի նկատմամբ իրավունքները։ Միևնույն ժամանակ, Բրիտանական Անտարկտիկայի պահանջվող տարածքի մի մասը համընկնում է Արգենտինայի և Չիլիի տարածքային պահանջների հետ։
Անտարկտիկայի թերակղզին հարակից կղզիներով`մարդկանց համար առավել բարենպաստ տեղ է կլիմայական առումով Անտարկտիկայում, հետևաբար, Անտարկտիկայի գիտական կայանների բնակչությունն ամռանը կարող է հասնել շուրջ 3000 մարդու, մինչդեռ նրանց մեծ մասը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի չէ։ Ձմռանը բնակչությունը նվազում է՝ հասնելով 500-700 գործարանի աշխատողների։ Մշտական բնակիչներ չկան, ինչպես ամբողջ Անտարկտիկայում։ Զբոսաշրջությունը տարածված է միայն ամռանը։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրելԱրտաքին հղումներ
խմբագրել- [1](չաշխատող հղում)(անգլ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բրիտանական անտարկտիկական տարածք» հոդվածին։ |