Բունիաթ Սեբաստացի (անհայտ[1], Սեբաստիա[1] - անհայտ[1]), XVII դարի հայ բժիշկ։

Բունիաթ Սեբաստացի
Ծնվել էանհայտ[1]
ԾննդավայրՍեբաստիա[1]
Մահացել էանհայտ[1]
Մասնագիտությունբժիշկ

Ծնվել է Սեբաստիայում։ Հիմնականում ապրել ու ստեղծագործել է Սամսուն քաղաքում։ 1626 թվականին Մարզվանում խմբագրել է Ամիրդովլաթ Ամասիացու «Օգուտ բժշկության» աշխատությունը՝ կատարելով արժեքավոր լրացումներ։ Օգտվելով հայ և արաբ բժիշկների գործերից (Մխիթար Հերացի, Ամիրդովլաթ Ամասիացի, Գրիգորիս Բժշկապետ)[2][3]՝ 1630 թվականին Սամսուն քաղաքում գրել է «Գիրք բժշկութեան տոմարի» աշխատությունը՝ բաղկացած 50 գլխից։ Գրքում նկարագրել է ստամոքսի, աղիքների, լյարդի, երիկամների, սեռական օրգանների, աչքի, ականջի, քթի հիվանդությունների, թուլամտության, լուծանքի և թերլուծանքի, ջերմերի, ուռուցքների ախտանշանագիտությունը, բուժման եղանակները, հիվանդի խնամքն ու սննդակարգը։ Մի քանի գլուխներ նվիրված են դեղամիջոցներին և նրանց բաղադրությանը։ XIX գլխում զիպահ (կոկորդի լորձաթաղանթի խոցոտումով և այտուցով ընթացող հիվանդություն) կոչվող հիվանդության սուր տեսակի դեպքում առաջարկել է վիրաբուժական փոքր միջամտություն։

Գտնում էր, որ սովորելու համար չկա ավելի լավ առարկա քան գիտությունը, քանի որ բժշկի աշխատանքը կապված է Աստծո «մեծագույն ստեղծագործության»` մարդու, առողջության հետ[4]

Ձեռագրեր խմբագրել

Բունիաթ Սեբաստացու աշխատությունը պահպանվել է ձեռագիր չորս ընդօրինակություններով՝

  1. Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում (ձեռ․ N 1023)
  2. Վրաստանի ԳԱ ձեռագրերի ինստիտում (ձեռ․ N 52)
  3. Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության մատենադարանում (ձեռ․ N 1285)
  4. Վիեննայի Մխիթարյան միաբանության մատենադարանում (ձեռ․ N 830)։

Գրականություն խմբագրել

  • Оганесян Л․ А․, История медицины в Армении, т․ 3, Е․, 1946, с․ 117–23․
  • Буниат Себастаци «Книга о медицине» = «Գիրք բժշկութեան» / Сост. Д. М. Карапетян. — Ер.: изд-во АН АрмССР, 1987. — 192 с. — 5000 экз.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. А. О. Гаспарян. Применение меда и воска в рецептах врачей Буниата Себастаци и Асара Себастаци Արխիվացված 2013-12-03 Wayback Machine — Биологический журнал Армении, № 43 — 1990 — стр. 963—966
  3. Д. М. Карапетян Труд Буниата Себастаци «Книга о медицине» — Вестник общественных наук АН АрмССР, № 8 — 1975 — стр. 94—105
  4. Bishop Bagrat (Vazgen) Galstanyan The Health Care System in Armenia (The Historical, Social, and Theological Perspective: Past, Present, and Prospects) — Concordia University, Montreal — 2012
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 609