Բերրի

Բերրի, քաղաք (գյուղաքաղաք, ավան, գյուղ) Արևմտյան Հայաստանում, Խարբերդի վիլայեթի Չարսանջակի գավառակում։ Գտնվում էր Խարբերդ քաղաքից 38 կմ հյուսիս-արևելք, Արևելյան Եփրատի վտակ Փերի (Բերրի) գետի ձախ ափին, Բերրիի դաշտում։ Հանդիսացել է Չարսանջակի գավառակի կենտրոն։

Քաղաք
Բերրի
Վարչական տարածք	Թուրքիա
Վիլայեթ	Խարբերդի վիլայեթԽարբերդի վիլայեթ
Գավառակ	Չարսանջակի գավառակ
Այլ անվանումներ	Բերի, Բերին, Պերի, Պերրի, Փերի, Փերին
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Կրոնական կազմ	Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Բերրի (Թուրքիա)

Անվան ստուգաբանություն

Բնակավայրի անվանումը ծագել է «բերրի» բառից։ Բերրի դաշտը եղել է խիստ բարեբեր և այն շրջապատված է եղել այգիներով ու բանջարանոցներով։ Թուրքերեն բնակավայրի անվանումը հնչում է Փերի։

Պատմություն

Քաղաքի հայ բնակչությունը տեղահանվել է 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։

Բնակչություն

XIX դարի վերջին 500 տուն բնակիչ, որից 350-ը՝ հայկական, իսկ XX դարի սկզբին ուներ 800 տուն բնակիչ, որից 700-ը՝ հայկական։

Տնտեսություն

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործությունն էր, մասնավորապես խաղողի և թթենու մշակությամբ։ Զբաղվում էին նաև երկրագործությամբ, ոսկերչությամբ և կտավագործությամբ։

Օգտակար հանածոներ

Քաղաքի մոտակայքում եղել է հանքային աղբյուր, որի ջուրը բնակիչներն օգտագործել են աղի փոխարեն։

Ճարտարապետություն

Քաղաքի տները հիմնականում երկհարկանի էին։

Պատմամշակութային կառույցներ

Քաղաքը նախկինում ունեցել է Կարմիր վանք, Ս. Լույս վանք և Ս. Գևորգ եկեղեցիներ։ XX դարի սկզբին ուներ երկու եկեղեցի, որոնցից մեկը լուսավորչական էր և կոչվում է Ս. Աստվածածին (կամ Փերիո Ս. Աստվածածին ուխտ)։

Կրթություն

Քաղաքն ուներ 3 վարժարան։ 1900-ական թվականներին գործում էր արական վարժարան՝ 120 աշակերտով և իգական վարժարան՝ 60 աշակերտով։ Քաղաքի կրթական գործի հիմքը դրվել էր 1879 թվականից։ 1879-1915 թվականները կրթության մասին հոգ էր տանում ԱՄՆ-ում հիմնած «Բերրի» ուսումնական ընկերությունը։

Գրչություն

Բերրին եղել է գրչության կենտրոն։

Վարչական բաժանում

Քաղաքը բաժանված էր վեց թաղերի, որից թուրքական էր միայն Շուկայի թաղը (մոտ 100 ընտանիք)։

Թաղերը հետևյալն են.

• Կալերի թաղ
• Շուկայի թաղ
• Եկեղեցու թաղ
• Կարմիր աղբյուրի թաղ
• Խորշակի թաղ
• Տոն աղբյուրի թաղ

Տես նաև

• Խարբերդի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 426)։