Արշակ (Խոսրով Դ-ի որդի)
Արշակ, Արշակունիների տոհմի իշխան, ապրել է չորրորդ դարի երկրորդ կեսին և հինգերորդ դարի առաջին կեսին։
| Արշակ |
|---|
Ըստ ժամանակակից ծագումնաբանությունների՝ Արշակը Խոսրով Դ-ի և Զրվանդուխտի որդին էր, Տիգրան եղբայրը[1]։ Արշակի հայրը՝ Խոսրով Դ թագավորը, եղել է Արշակունիների արքայատոհմի թագավոր, ով առաջին հայ միապետն էր, որ ծառայել է որպես Արևելյան Հայաստանի պատվիրատու թագավոր Սասանյանների օրոք, կառավարել է 387 թվականից մինչև 389 թվականը[2]։ Մայրը՝ Զրվանդուխտը,Սասանյանների արքայատոհմի արքայադուստր էր, Շապուհ III-ի քույրը, կառավարել է 383-388 թվականներին[2]։
Արշակն անվանվել է ի պատիվ իր հանգուցյալ ազգականի՝ Արշակ Գ-ի, ով հռոմեացիներին ծառայած Հայաստանի վերջին թագավորն էր։ Նա կոչվել է նաև իր պարթև, պոնտացի և հայ նախնիների պատվին, ովքեր կառավարել են որպես թագավոր և կրել այդ անունը։ Արշակի ծննդյան թիվը հայտնի չէ, ծնվել է իր հոր թագավորության օրոք, մեծացել Արևելյան Հայաստանում։ Հայտնի չէ՝ նա ընդունել է քրիստոնեությունը թե զրադաշտականությունը։
389 թվականին Սասանյանների տոհմի թագավոր Բահրամ IV-ը գահընկեց է արել Խոսրով Դ-ին և բանտարկել Տիզբոնում[3]։ Խոսրով Դ-ն չէր արդարացնում Բահրամ IV-ի հույսերը, Խոսրովին համարում էր չափազանց համարձակ և ինքնավստահ, քանի որ Խոսրովը առանց Սասանյանների թագավորների հետ խորհրդակցելու կայացնում էր տարբեր որոշումներ։ 389 թվականին, որպես պատվիրատու թագավոր Բահրամ IV-ը Խոսրով Դ-ի փոխարեն նշանակել է իր եղբորը՝ Վռամշապուհին[4]։ Այս ամենից հետո, Զրվանդուխտի,Արշակի և Տիգրանի մասին ոչինչ հայտնի չէ։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Toumanoff, Manual genealogy and chronology for the Christian Caucasus (Armenia, Georgia, Albania), p.76
- ↑ 2,0 2,1 Faustus of Byzantium, History of the Armenians, Book VI, Chapter 1
- ↑ Kurkjian, A History of Armenia, p.108
- ↑ Hovannisian, The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume I: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century, p.85
Աղբյուրներ
խմբագրել- Faustus of Byzantium, History of the Armenians, 5th century
- C. Toumanoff, Manual genealogy and chronology for the Christian Caucasus (Armenia, Georgia, Albania), ED. Aquila, Rome, 1976
- R.G. Hovannisian, The Armenian People from Ancient to Modern Times, Volume 1: The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century, Palgrave Macmillan, 2004
- V.M. Kurkjian, A History of Armenia, Indo-European Publishing, 2008