Արմավաթուփ

Արմավաթուփ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթաթագավորություն	Viridiplantae
Ինֆրաթագավորություն	Streptophyta
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Մեխակածաղկավորներ (Caryophyllales)
Ընտանիք	Կարմրանազգիներ (Tamaricaceae)
Ցեղ	Արմավաթուփ (Myricaria) Desv.

Արմավաթուփ, մուրտ (լատ.՝ Myricaria), կարմրանազգիների ընտանիքի տերևաթափ թփերի և կիսաթփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 10, Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ արմավաթուփ աղվեսագի (M. alopecuroides)։

Ձևաբանություն

Ցողունը շագանակամոխրագույն է, բարձրությունը՝ 1, 5-2 մ։ Տերևները մանր են, նստադիր, գծանշտարաձև, ամբողջաեզր, ընձյուղի երկայնքով խիտ դասավորված։ Ծաղկաբույլը հասկ է, ծաղիկները՝ վարդագույն, կարմիր կամ սպիտակ։ Ծաղկում է ապրիլից մինչև ուշ աշուն։ Պտուղը տուփիկ է։ Դեղաբույս է. պարունակում է աղաղանյութեր (հիմնականում՝ կեղևում), վիտամին C (տերևներում)։ Բույսի կանաչ մասերի եփուկն օգտագործում են կանանց հիվանդությունների ժամանակ։ Խոնավասեր է, պահանջկոտ է հողի նկատմամբ, ցրտադիմացկուն է և լուսասեր։ Բույսի կեղևը գործածում են սև ներկ ստանալու համար։ Լայն կիրառում ունի ժողովրդական բժշկության մեջ։

Կանաչ շինարարությունում այն օգտագործում են որպես կենդանի ցանկապատ։

Տարածվածություն

Տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Եվրոպայում, Իրանում, Հնդկաստանում, Մոնղոլիայում, Ճապոնիայում, Չինաստանում, ինչպես նաև Հայաստանի գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է գետափերին, չոր գետահովիտներում։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։