Արթնացումներ (գիրք)
Արթնացումներ, Օլիվեր Սաքսի գիտահանրամատչելի գիրքը, հրատարակվել է 1973 թվականին։ Այն պատմում է 1920-ականներին լեթարգիական էնցեֆալիտի համաճարակի զոհ դարձած մարդկանց կյանքի պատմությունները[1]։ Սաքսը խոսում է 1960-ականների վերջին Նյու Յորքի Բրոնքս քաղաքում գտնվող Բեթ Աբրահամի հիվանդանոցում (այժմ ՝ Բեթ Աբրահամի վերականգնողական և բուժքույրական խնամքի կենտրոն) հիվանդներին օգնելու իր ջանքերի մասին[2]։ Բուժման ընթացքում օգտագործվել է նոր լեվոդոպա դեղամիջոցը, որի արդյունքում հիվանդների ախտանիշների վրա նկատված զգալի ազդեցությունները հիմնականում ժամանակավոր են։
1982 թվականին Սաքսը գրել է.
|
Ես շատ ավելի լավատես եմ դարձել, քան […], երբ գրում էի «Արթնացումներ»-ը, քանի որ եղել են զգալի թվով հիվանդներ, ովքեր լևոդոպայի ընդունման առաջին տարիների շրջադարձերից հետո իրենց չափազանց լավ են զգացել և շարունակում են զգալ։ Նման հիվանդները երկար արթնացումներ են ապրել և վայելում են կյանքի հնարավորությունները, որոնք անհնար էին, աներևակայելի մինչև լեվոդոպայի հայտնվելը
[3]: |
|
Գրքի 1976 թվականի հրատարակությունը նվիրված է Սաքսի մտերիմ ընկեր բանաստեղծ Վ. Հ. Օդենի հիշատակին և պարունակում է հատված Օդենի 1969 թվականի «Բուժման արվեստը» բանաստեղծությունից.
|
|
'Բուժում', |
|
1973 թվականին իր մահից առաջ Օդենը գրել է."Ես կարդացել եմ այս գիրքը և այն համարում եմ գլուխգործոց"[4]: 1974 թվականին գիրքն արժանացել է Հոթորնդենի մրցանակի[5][6]։
Ժողովրդական մշակույթում խմբագրել
Գրքի հիման վրա ստեղծվել են պիես, երկու ֆիլմ, բալետ և օպերա։
- 1974. Դանկան Դալլասի կողմից նկարահանված "Արթնացումներ" վավերագրական ֆիլմը Յորքշիրի հեռուստատեսության համար որպես բրիտանական "Բացահայտում" հեռուստածրագրի առաջին դրվագ և փորձնական թողարկում[7]։ Վավերագրական ֆիլմը կարմիր ժապավեն է ստացել 1978 թվականի ամերիկյան կինոփառատոնում և առաջին մրցանակը 1978 թվականի վերականգնողական կինոյի միջազգային փառատոնում։
- 1982 .Հարոլդ Պինտերի "Ալյասկայի նման մի բան" պիեսը, որը բեմադրվել է Պինտերի "այլ վայրեր" պիեսների շրջանակներում[8]։
- 1990 . Օսկարի առաջադրված " Արթնացումներ " ֆիլմը, գլխավոր դերերում ՝ Ռոբերտ Դե Նիրոն և Ռոբին Ուիլյամսը։
- 201 . " Արթնացումներ " բալետը, որը գրել է Թոբիաս պիկերը Ռամբերտի պարային ընկերության համար, պրեմիերան կայացել է Մեծ Բրիտանիայի Սոլֆորդ քաղաքում[9]։
- 2022 ." Արթնացումներ " օպերայի պրեմիերան, գրվել է նաև Փիքերի կողմից Սենթ Լուիսի օպերային թատրոնի Պատվերով, Փիքերի ամուսին Արիեի լիբրետոյի վրա ՝ Լև Սթոլմանի կողմից, տեղի է ունեցել 2022 թվականի հունիսի 11-ին[10][11][12][13]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ MacCarthy, Fiona (1985 թ․ դեկտեմբերի 5), «Travels round a couch», The Times
- ↑ «Beth Abraham - Centers Health Care Nursing and Rehabilitation». Beth Abraham - Centers Health Care Nursing and Rehabilitation (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
- ↑ Sacks, Oliver (1999 թ․ հոկտեմբերի 5), Awakenings, Knopf Doubleday Publishing, ISBN 0375704051
- ↑ Sacks, O. (1976), Awakenings, Harmondsworth: Pelican Books, back cover blurb
- ↑ «Hawthornden Prize - Book awards - LibraryThing». www.librarything.com. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ «Hawthornden Prize». web.mnstate.edu. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ Halliwell, Martin Romantic Science and the Experience of Self: Transatlantic Crosscurrents from William James to Oliver Sacks, Routledge, 1999 Footnote 23
- ↑ Pinter, Harold (1984). Other Places: Four Plays. New York: Dramatists Play Service. ISBN 978-0-8222-0866-2.
- ↑ «Rambert Dance Company: The Making of Awakenings». The Ballet Bag. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
- ↑ Chuck Lavazzi (2022 թ․ հունիսի 10). «Perchance to dream: Opera Theatre's Awakenings puts a human face on a mysterious pandemic». KDHX. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 18-ին.
- ↑ Joshua Barone (2022 թ․ մայիսի 25). «An Oliver Sacks Book Becomes an Opera, With Help From Friends». The New York Times. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 18-ին.
- ↑ Cohn, Fred. «Re-Awakenings». Opera News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ Fenske, Sarah. «Awakenings Opera Premiering In St. Louis Came From Couple's Mutual Inspiration». St. Louis Public Radio (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 1-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Other Places – Listed in "Plays" section of haroldpinter.org. Includes photograph of playbill, production details, and retyped performance review by Alan Jenkins, originally published in The Times Literary Supplement entitled "The Withering of Love", reproduced with permission.