Ասխաթանի խաչքար (Մայր Աթոռ)
Ասխաթանի խաչքար, գտնվում է Հայաստանի Արմավիրի մարզի Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնում գտնվող Մայր Աթոռի արևելյան կողմում՝ Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի և Գրիգոր Լուսավորչի դարպասի հարևանությամբ՝ քանդակազարդ երեսով դեպի հարավ, ձախից ութերորդը։
 | |
|---|---|
_11.jpg) Ասխաթանի խաչքար | |
| Երկիր | Հայաստան |
| Տարածաշրջան | Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնում գտնվող Մայր Աթոռի արևելյան կողմում՝ Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի և Գրիգոր Լուսավորչի դարպասի հարևանությամբ՝ քանդակազարդ երեսով դեպի հարավ, ձախից ութերորդը։ |
| Սկզբնական տեղադրություն | Կոտայքի մարզի Գեղարդ գյուղից 12կմ հյուսիսարևելյան ուղղության վրա գտնվող՝ Գողթ գետի աջ ափին, Գեղարդի վանքում։ |
| Ներկա տեղադրություն | Վաղարշապատ քաղաքի կենտրոնում գտնվող Մայր Աթոռի արևելյան կողմում՝ Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի և Գրիգոր Լուսավորչի դարպասի հարևանությամբ՝ քանդակազարդ երեսով դեպի հարավ, ձախից ութերորդը։ |
| Ներկա վիճակ | կանգուն |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Պատմաճարտարապետական հուշարձան |
| Նվիրված | Խաչքարը նվիրված է Ասխաթանին։ |
| Խաչագործ | Խաչքագործն անհայտ է։ |
| Պատվիրող | Խաչքարի պատվիրատուներն են Յեսմկանն ու Պապերը։ |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական ճարտարապետություն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1216 թվական |
| Զարդաքանդակի նկարագրություն | Խաչքարը քանդակներ չունի։ |
| Նյութ | տուֆ |
| Արձանագրություն | Խաչքարը ունի արձանագրություններ։ |
 Khatchkars in Etchmiadzin Վիքիպահեստում | |
Տեղադրություն խմբագրել
Մայր Աթոռի հյուսիսային պարսպապատի մոտ կանգնեցված խաչքարերից ձախից չորրորդն է։ Նախկինում գտնվում էր Կոտայքի մարզի Գեղարդ գյուղից 12կմ հյուսիսարևելյան ուղղության վրա գտնվող՝ Գողթ գետի աջ ափին, Գեղարդի վանքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Մայր աթոռում կրկնօրինակն է։ Քիվը հարդարված է երեք խաչաքանդակներով, իսկ կենտրոնում՝ Քրիստոսի խաչելությունը, պատկերված Գողգոթայի բլուրը ներկայացնող քանդակազարդ պատվանդանին։
Վիմական արձանագրություն խմբագրել
Խաչքարի աջ կողմում առկա է 9 տող վիմական արձանագրություն[1][2].
- [Ա]ՍԽԱԹ
- [Ա]ՆԱ Ե
- ԽԱՉՍ
- ՅԵՍԱՄ
- ԿԱՆՆ
- ԵՒ ՊԱՊ
- ԵՐՈՅՆ
- ՈԿԵ. (1216) Թ[ՎԻՆ]
- ՅԻՇ[ԵՑԷՔ]
Համաձայն արձանագրության՝ Յեսմկանն ու Պապերը խաչքարը կանգնեցրել են Ասխաթանի հոգու փրկության համար։ Խաչքարը կանգնեցվել է 1216 թվականին։
Այլ տեղեկատվություն խմբագրել
- Խաչքարի բնօրինակը գտնվում է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանում[1]
- Ասխաթանն ու Յեսմկանը հիշվում են նաև Գեղարդավանքի մեկ այլ վիմագրում` փորագրված եկեղեցու աջավանդատան դռան վերնամասում[3]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Արսեն Հարությունյան, Վաղարշապատ. վանքերը և վիմական արձանագրությունները, Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնի հրատարակչություն, 2016 թվական, էջ 101
- ↑ Ս. Սաղումյան, Վիմագիր մասունքներ, էջ 108-109։
- ↑ Գարեգին արք. Յովսէփեան, Խաղբակեանք կամ Պռոշեանք հայոց պատմութեան մէջ, հատոր Գ., Նիւ Եորք, 1942/3, էջ 42, Յաւելուած Ա. 69: