Ապրակսինների տուն
Ապրակսինների տուն (ռուս.՝ Дом Апраксиных, ՌԴ ԶՈՒ Գլխավոր շտաբի հին շենք, ռուս.՝ Старое здание Генерального штаба ВС РФ), շենք Մոսկվայում։ Հասցեն՝ Զնամենկա փողոց, տուն 19-21։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | շենք և ճարտարապետական հուշարձան |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Արբաթ շրջան |
| Փողոց | Զնամենկա փողոց |
| Հիմնադրված է | 1790 |
| Իրադարձություններ | վերակառուցում, հրդեհ[1][2] և վերակառուցում |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ռուսաստանի դաշնային մշակութային ժառանգության օբյեկտ[3] |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
1790-ական թվականներին գեներալ Ստեպան Ստեպանովիչ Ապրակսինը գնել է Զնամենկա փողոցում գտնվող երկու կալվածք և փողոցի երկայնքով կառուցել է երկհարկանի երկար տուն։ Նախագծի հեղինակը ենթադրաբար ճարտարապետ Ֆ. Ի. Կամպորեզին է։ 1812 թվականին Նապոլեոնի զորքերի կողմից Մոսկվայի բռնազավթման ժամանակ շենքում գործել է ֆրանսիական բանակի համբարակային շտաբը։ Տունը հիշատակվում է գրող Ստենդալի հուշերում, որը ծառայել է շտաբում[4]։
Մոսկվայի ազատագրումից հետո ֆրանսիացիների գտնվելու հետևանքները վերացվեցին, և շենքը վերածվեց թատրոնի։ 1814-1818 թվականներին այստեղ ներկայացումներ էր տալիս Մոսկվայի կայսերական թատրոնի թատերախումբը, որից հետո այն փոխարինեց Ապրակսինի ճորտական թատրոնը։ Ներկայացումներից մեկին (1827 թվականի փետրվարի 7-ին) ներկա է եղել Ալեքսանդր Պուշկինը[5]։ 1827 թվականին Ստեպան Ստեպանովիչը մահացել է, և նրա տունն անցել է պետությանը։ Այն ձեռք է բերել Ալեքսանդրյան որբերի ինստիտուտը, որտեղ սովորում էին 1830 թվականի խոլերայի համաճարակի ժամանակ մահացած զինվորականների և պաշտոնյաների երեխաները։ Նոր գործառույթն իրականացնելու համար տունը վերակառուցվել է։ Գլխավոր ճակատի ճակտոնի ներքին դաշտը զարդարվել է երկգլխանի արծվով, կողային ճակատին տեղադրվել է քանդակագործ Իվան Վիտալիի մեծ հորինվածքը, որի կենտրոնում գտնվում էր Միներվա աստվածուհու պատկերը։ Ինստիտուտը հետագայում վերածվել է կադետական կորպուսի, իսկ ավելի ուշ՝ Ալեքսանդրյան ռազմական ուսումնարանի, որը նկարագրվում է Ալեքսանդր Կուպրինի «Յունկերներ» վեպում[4]։
1917 թվականի Հոկտեմբերյան զինված ապստամբության ընթացքում ուսումնարանի շենքը զբաղեցրել են բոլշևիկների ջոկատներին դիմադրող յունկերներն ու սպաները[4]։
Խորհրդային տարիներին տունը զբաղեցնում էր Հեղափոխական ռազմական խորհուրդը, հետո նրան փոխարինել է ԽՍՀՄ պաշտպանության ժողովրդական կոմիսարիատը, որը հետո վերակազմավորվել է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարարության։ 1944-1946 թվականներին շենքի տեսքն արմատապես փոխվել է վերակառուցման և վերնաշինվածքի արդյունքում, որի նախագիծը մշակել են ճարտարապետներ Միխայիլ Պոսոխինը և Աշոտ Մնդոյանցը։ Զանգվածեղ շենքը, որի ճակատներն ունեն ավազագույն երանգ, զարդարված է տասներկու սյուներից բաղկացած մոնումենտալ սյունաշարով, որը պսակում է ԽՍՀՄ զինանշանի, դրոշների և զինվորական ատրիբուտների պատկերով ռելիեֆը[4]։
2016 թվականի ապրիլի 3-ին շենքում հրդեհ է բռնկվել, որին շնորհվել է բարդության բարձրագույն աստիճան։ Կրակը տարածվել է շենքի բոլոր հինգ հարկերով։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Կողային ճակատը -
Սյունաշարի վերևի ռելիեֆը -
Մուտքի պորտալը -
Դեկորի տարրերը
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ http://tass.ru/en/defense/866845
- ↑ http://tass.ru/proisshestviya/3172609
- ↑ Постановление Совета Министров РСФСР № 624 от 04.12.1974
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Дом Апраксиных» (ռուսերեն). Узнай Москву. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ Васькин, Александр Анатольевич Волхонка. Знаменка. Ленивка. — М.: Центрполиграф, 2015. — С. 178. — 384 с.