Անծերի մեքսիկական
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Անծերի մեքսիկական | |
.jpg) Անծերի մեքսիկական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Աստղածաղկավորներ (Asterales) |
| Ընտանիք | Աստղածաղկազգիներ (Asteraceae) |
| Ցեղ | Անծերի (Ageratum) |
| Տեսակ | Անծերի մեքսիկական (A. houstonianum) |
| Միջազգային անվանում | |
| Ageratum houstonianum | |
Անծերի մեքսիկական (լատին․՝ Ageratum mexicanum)։ Պատկանում է աստղածաղկազգիների ընտանիքին։
Բնութագիր խմբագրել
Բազմամյա բույս է, բայց օգտագործվում է որպես միամյա։ Տարածվել է Մեքսիկայից։ Սորտերի գերակշռող մասը ցածրաճ է, ունենում է 12-60 սմ բարձրության։ Ծաղկման պրոցեսը տևում է բավականին երկար հունիսից մինչև ուշ աշուն, ընդ որում թուփը համատարած կերպով ծածկվում է փիրուզագույն կամ երկնագույն առատ ծաղիկներով, որոնք լրիվ ծածկում են բույսի տերևները և մյուս օրգանները։ Կան որոշ տեսակներ որոնց ծաղիկները լրիվ սպիտակ են (սնեժինկա)։ Մեր հանրապետությունում վայրի վիճակում չի հանդիպում. մշակության մեջ է մտցվել 1930֊ական թվականներից հետո։ Բազմանում է սերմերով և ցողունային կտրոնների միջոցով։ Սերմերը ցանում են մարտի սկզբին` ջերմատանը,այնուհետև երկու անգամ վերատնկում արկղերի ու թաղարների մեջ։ Դաշտ են տեղափախում այն ժամանակ, երբ լրիվ անցել է ուշ գարնանային ցրտահարությունների վտանգը (Արարատյան դաշտի պայմաններում մայիսի 13֊ից հետո)։ Կտրոնավորման համար առանձնացրած բույսերը պետք է պահել զով ջերմատներում։ Կտրոնները վերցնում են աստիճանաբար` հունվարից սկսած։ Կտրոններից աճած բույսերը ապրիլին տնկում են ջերմատներում, որոնք արդեն մայիսին տալիս են անհրաժեշտ քանակությամբ կտրոններ։ Դրանք արմատակալեցնում են կիսատաք ջերմոցներում և հունիսին տեղափոխում դաշտ ու տնկում մեկը մյուսից 15֊30 սմ հեռավորության վրա։ Անծերին ջերմասեր և լուսասեր բույս է, պահանջկոտ է հողի նկատմամբ, չափավոր խոնավասեր է, հեշտությամբ է խուզվում, ձևավորվում, որի շնորհիվ կարելի է օգտագործել որպես եզրաշերտ։
Բազմացում խմբագրել
Մեր հանրապետությունում մշակության մեջ է մտցվել 30-ական թվականներից հետո, սակայն վայրի վիճակում չի հանդիպում։ Բազմանում է սերմերով և ցողունային կտրոնների միջոցով։ Սերմերը ցանում են ջերմատանը մարտի սկզբին, որից հետո նոր երկու անգամ վերատնկում արկղերի մեջ։ Տեղապոխում են դաշտ այն ժամանակ, երբ լրիվ անցել է ուշ գարնանային ցրտահարությունների վտանգը (Արարատյան դաշտի պայմաններում` մայիսից հետո)։ Կտրոնավորման համար առանձնացված բույսերը պետք է պահել զով ջերմատներում։ Կտրոնները վերցնում են աստիճանաբար` հունվարից սկսած։ Կտրոններից աճած երիտասարդ բույսերը ապրիլին տնկում են ջերմատներում, որոնք արդեն մայիսին տալիս են անհրաժեշտ քանակությամբ կտրոններ։ Արմատակալեցնում են կիսատաք ջերմոցներում և հունիսին տեղափոխում են դաշտ՝ տնկում մեկը մյուսից 15-30 սմ հեռավորության վրա։ Անծերին բավականին ջերմասեր և լուսասեր բույս է, բավականին պահանջկոտ է հողի նկատմամբ, սակայն չափավոր խոնավասեր է։ Հեշտությամբ է խուզվում, ձևավորվում և հենց այդ հատկանիշի շնորհիվ կարելի է օգտագործել որպես եզրաշերտ։
Գրականություն խմբագրել
- Լ.Վ. Հարությունյան «Քո շրջապատի ծաղիկները»
- Однолетние цветочные растения / сост. В. В. Вакуленко, Т. М. Алейникова. М.: Изд-во минсельхоза РСФСР. 1961. С. 5—13.
- Головкин Б. Н. и др. Декоративные растения СССР. М.: Мысль, 1986. С. 263—264.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անծերի մեքսիկական» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անծերի մեքսիկական» հոդվածին։ |