Աիդա Գյումրեցի (ծննդյան անուն ազգանունը՝ Աիդա Թադևոսի Գևորգյան, Պոդկոլզինա Աիդա Ֆադեևնա, 1916, Ղոշավանք, Կարսի գավառ, Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն - 2001[1]), հայ գրող։ Գրել է «Տղամարդկային համբերություն» գիրքը։

Աիդա Գյումրեցի
Ծննդյան անունԱիդա Թադևոսի Գևորգյան
Ծնվել է1916
ԾննդավայրՂոշավանք, Կարսի գավառ, Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է2001
Մասնագիտությունգրող
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԱշխատավայրԲանվոր
Աիդա Գյումրեցի Վիքիքաղվածքում
Աիդա Գյումրեցի Վիքիդարանում

Կենսագրություն

խմբագրել

Աիդա Գևորգյանը ծնվել է 1916 թվականին Կարսի մարզի Կարսի գավառի Ղոշավանք գյուղում, Թադևոս վարժապետի ընտանիքում։ Դեռ մեկ տարեկան չկար, երբ կորցրել է մորը և մեծացել է հորաքրոջ մոտ՝ Զարիշատ գյուղում։ Երբ թուրքերը արշավել են Կարս, հորաքրոջ ընտանիքը փախել է Ալեքսանդրապոլ։ Աիդան սովորել է Ալեքսանդրոպոլի դպրոցներից մեկում։ 1926 թվականի երկրաշարժից հետո ավագ քույրը՝ Լիզան, նրան տարել է Թբիլիսի, իսկ մի քանի տարի անց՝ Մոսկվա, որտեղ ստացել է բարձրագույն կրթություն։ 1933 թվականին հանդիպել է իր ապագա ամուսնուն՝ գիտությունների թեկնածու, Պատրիս Լումումբայի համալսարանի դասախոս Ալեքսանդր Պոդկոլզինին, որի մասին գրում է.

  Ես և նա, ինչպես հոգին հոգու հետ, ապրեցինք 41 տարի, մեծացրինք երկու զավակների։  

Մինչև Մոսկվայում հաստատվելը, ամուսինները դժվարին ուղի են անցել Սիբիրից մինչև Կենտրոնական Ռուսիայի խորքերը։ Մոսկվայում Աիդա Գևորգյանը եղել է «Բանվոր» թերթի սեփական թղթակիցը[2]։

Ստեղծագործություններ

խմբագրել

Աիդա Գյումրեցու ստեղծագործությունների թեման հեղափոխությունն է, ինտերնացիոնալիզմը, հերոսները՝ երիտասարդները, հասարակական մեծ փոփոխությունների՝ 20-րդ դարի տարբեր ազգության մարդիկ, որոնք իրենց կյանքը նվիրաբերում են ժողովրդի երջանկությանը։ Գյումրեցու «Ալ կակաչներ գորշ ժայռերին» վեպը հրատարակվել է 1984 թվականին։ «Մոլոդայա գվարդիան» գիրքը հրատարակել է ռուսերեն։ Գյուրեցու այս և նախորդ գրքերը նվիրված են ռուսական հեղափոխության անհայտ զինվորներին, որոնց կյանքի գնով է ստեղծվել առաջին սոցիալիստական պետությունը։ Գյուրեցու «Մարտյան առավոտ» պատմվածքը լույս է տեսել ռուսերեն՝ «Պոդվիգ» ամսագրում, լատվերեն՝ «Զվյագզնե» ամսաթերթում և հայերեն՝ «Բանվորում»։

  • Մինասի տան գաղտնիքը։ Երևան։ Հայաստան, 1972[3]։
  • Հեռավոր աստղի լույսը։ Երևան։ Սովետական գրող, 1978[4]։
  • Ստվերներն անհետանում են։ Վիպակ։ Երևան։ Սովետական գրող, 1981[5]։
  • Ալ կակաչներ գորշ ժայռերին։ Երևան, «Հայաստան»։ 1988, 367 էջ[6]։
  • Տղամարդկային համբերություն։ Արևիկ, 1990, 437 էջ[7][8]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Կոհա առցանց քարտարան › Հեղինակավորի որոնում › Գյումրեցի Աիդա, (Պոդկոզինա Աիդա Ֆադեևնա), 1916-2001 (Personal Name)». armunicat.nla.am. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 2-ին.
  2. Ալ կակաչներ գորշ ժայռերին։ Երևան, «Հայաստան»։ 1988, 367 էջ։
  3. Գյումրեցի Աիդա; Սարգսյան, Դ Դ (1972). Ավագյան, Էդուարդ Սամվելի (ed.). Մինասի տան գաղտնիքը։ Վեպ. Երևան: Հայաստան.
  4. Գյումրեցի Աիդա; Գասպարյան, Անուշավան Վարդանի (1978). Ավագյան, Էդուարդ Սամվելի (ed.). Հեռավոր աստղի լույսը։ Վեպ. Երևան: Սովետական գրող.
  5. Գյումրեցի, Աիդա; Սաֆյան, Սպարտակ Գևորգի (1981). Ավագյան, Էդուարդ Սամվելի (ed.). Ստվերներն անհետանում են։ Վիպակ. Երևան: Սովետական գրող.
  6. Գյումրեցի Աիդա; Ավագյան, Էդուարդ Սամվելի; Մանդակունի, Վաղինակ Քրիստափորի (1988). Գրիգորյան, Շ. Ա.; Սարգսյան, Ա. Ս. (eds.). Ալ կակաչներ գորշ ժայռերին։ Վեպ. Երևան: Հայաստան. ISBN 9785540000802.
  7. Գյումրեցի, Աիդա (1990). Տղամարդկային համբերություն։ Վեպ. Արևիկ. ISBN 9785807703118.
  8. Գյումրեցի, Աիդա; Ավագյան, Էդուարդ Սամվելի; Հակոբյան, Խորեն Զավենի (1990). Օհանյան, Գ. Ս. (ed.). Տղամարդկային համբերություն։ Վեպ. Translated by Գրիգորյան, Շ. Երևան: Արևիկ. ISBN 9785807703118.(չաշխատող հղում)
 Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աիդա Գյումրեցի» հոդվածին։
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աիդա Գյումրեցի» հոդվածին։