Աբդալա Համդուկ
Աբդալլա Համդուկ (արաբ․՝ عبدالله حمدوك, հունվարի 1, 1956[1], Al-Dibaibat, Kordofan, Republic of the Sudan), Սուդանի պետական և քաղաքական գործիչ, Սուդանի 15-րդ վարչապետ։
| Աբդալա Համդուկ | |
_(cropped).jpg)
| |
| Կրթություն՝ | Մանչեսթերի համալսարան և Խարթումի համալսարան |
|---|---|
| Մասնագիտություն՝ | տնտեսագետ, պաշտոնյա և քաղաքական գործիչ |
| Դավանանք | սուննի իսլամ |
| Ծննդյան օր | հունվարի 1, 1956[1] (68 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Al-Dibaibat, Kordofan, Republic of the Sudan |
| Քաղաքացիություն |  Սուդան
|
Կենսագրություն խմբագրել
Մինչ կառավարության նախագահի պաշտոնում նշանակվելը Համդուկը ծառայել է բազմաթիվ ազգային և միջազգային վարչական պաշտոններում[2]։ 2011 թվականի նոյեմբերից մինչև 2018 թվականի հոկտեմբեր նա եղել է ՄԱԿ-ի Աֆրիկայի տնտեսական հանձնաժողովի (UNECA) գործադիր քարտուղարի տեղակալ։ UNECA-ի աշխատակիցները Համդուկին բնութագրել են որպես «փայլուն և կարգապահ մտքի դիվանագետ և համեստ մարդ»[3]։
Վարչապետ խմբագրել
2019 թվականի օգոստոսին Համդուկը հայտարարվել էր Սուդանի վարչապետի պաշտոնի հավանական թեկնածու՝ Սուդանի ժողրդավարությանն անցնելու համար[4][5]։
Սուդանի սուվերեն խորհուրդը Համդուկին վարչապետ է նշանակել օգոստոսի 20-ին, ինչպես պահանջում է սահմանադրական հռչակագրի նախագիծը։ Հետագայում նա երդվեց օգոստոսի 21-ին[6]։ 2019 թվականի օգոստոսի սահմանադրական հռչակագրի նախագծի 19-րդ հոդվածի համաձայն, անցումային շրջանում վարչապետ լինելով, Համդուկին արգելված է (անցումային շրջանի մյուս ավագ առաջնորդների հետ միասին) մասնակցել Սուդանի 2022 թվականի համընդհանուր ընտրություններին, որոնք նշանակված են անցումային շրջանի ավարտից հետո[7]։
Համդուկը որպես վարչապետ ստեղծել է կառավարություն։ 2019 թվականի հոկտեմբերի 4-ին նա հեռացրել է Սուդանի պետական համալսարանների ղեկավար կազմին՝ 28 կանցլերների և 35 փոխկանցլերների և նշանակելով 34 փոխկանցլերին։ Նպատակն էր փոխարինել ալ-Բաշիրի կառավարությունը ներկայացնող ղեկավար պաշտոններում գտնվող մարդկանց[8]։
2021 թվականի փետրվարի 7-ին Համդուկը լուծարեց անցումային կառավարությունը։ Սուդանի վարչապետը նախարարներին տեղեկացրել է նոր կառավարության ձևավորմանը անցնելու նպատակով իրենց լիազորությունների դադարեցման մասին[9]։
Մահափորձ խմբագրել
2020 թվականի մարտի 9-ին Համդուկի վրա մահափորձ է կատարվել երկրի մայրաքաղաք Խարթումում։ Առնվազն 3 ավտոմեքենա վնասվել է, սակայն մարդկային զոհերից հաջողվել է խուսափել, բացառությամբ անվտանգության ծառայության մեկ աշխատակցի, որը «հեշտությամբ վիրավորվել է»[10]։
2021 թվականի հոկտեմբերին Աբդալահ Համդուկը հայտարարել էր, որ չի լուծարի կառավարությունը, որպեսզի այլ կերպ ձևավորվի։Սուվերեն անցումային խորհրդի նախագահ գեներալ Աբդել Ֆաթահ Աբդելռահման ալ-Բուրհանն այդ խնդրանքը պաշտոնապես ձևակերպել է հանդիպման ժամանակ։
Հայացքներ խմբագրել
Գյուղատնտեսություն խմբագրել
Համդուկը պնդում էր, որ բնական գյուղատնտեսությունից անցում է կատարվում Աֆրիկայում «ավելի դինամիկ, առևտրային կողմնորոշված» գյուղատնտեսությանը, 2014 թվականին հայտարարելով, որ Աֆրիկան ընդունակ է իրեն ապահովել սննդամթերքով, սակայն 300 միլիոն աֆրիկացիներ սովամահ է լինում։ Նկատի ունենալով, որ համաշխարհային տաքացման ազդեցության 5-րդ գնահատման զեկույցը (մինչև 5) Ցելսիուսի 2 աստիճանով բարձր է մինչինդուստրիալ մակարդակից, Համդուկը նշել է, որ նման հետևանքները, ինչպիսիք են տեղումների քանակի նվազումը, կարող է խանգարել Աֆրիկայում կրճատել ծայրահեղ աղքատությունը։ Սովի դեմ պայքարելու համար Համդուկն առաջարկել է ենթակառուցվածքի բարելավումներ (ինչպիսիք են վերամշակման, պահպանման և տեղափոխման ավելցուկային արտադրանքի շուկաներում), «կլիմայական տեղեկատվության» օգտագործումը, ջրային ռեսուրսների բարելավված կառավարումը, և գյուղատնտեսության ավելի սերտ ինտեգրումը ազգային արդյունաբերության և հետազոտական հաստատությունների հետ։
Կանանց իրավունքներ խմբագրել
Որպես վարչապետ Համդուկը դեր է ունեցել 2019 թվականի օգոստոսի վերջին թեկնածուների ցանկից նախարար ընտրելու գործում, որոնք նրան առաջարկել են ազատության և փոփոխության ուժերը, բացի ներքին գործերի և պաշտպանության նախարարներից, որոնք պետք է ընտրվեին զինվորականների կողմից։ Ինքնիշխանության խորհուրդ։ Համդուկը հետաձգել է այն որոշման ընդունումը, թե որ թեկնածուներին ընտրել՝ հայտարարելով, որ իր առարկությունների պատճառներից մեկն այն էր, որ ցուցակում շատ քիչ կանայք են եղել։ Նա հայտարարել է, որ «հաշվի կառնի կանանց արդար ներկայացուցչությունը»։ Չորս կանայք նախարար են դարձել Համդուկի կառավարությունում։ Ասամ Աբդալահը որպես արտաքին գործերի նախարար, Լինա Ալ-Շեյխ որպես սոցիալական զարգացման և աշխատանքի նախարար, Վալաա Էսսամ ալ-Բուշին՝ որպես երիտասարդության և սպորտի նախարար և Ինտիսար էլ-Զեյն Սուգարյուն՝ որպես բարձրագույն կրթության նախարար։
2019 թվականի նոյեմբերին Սուդանի կառավարությունը չեղարկել է բոլոր այն օրենքները[11], որոնք սահմանափակում են կանանց ազատությունը հագուստի, տեղաշարժերի, ասոցիացիաների, աշխատանքի և ուսման մեջ։ Համդուկը գովել է կանանց սոցցանցերում հրապարակված հաղորդագրության մեջ՝ հայտարարելով, որ օրենքները «շահագործման, նվաստացման, խախտումների, քաղաքացիների իրավունքների նկատմամբ ագրեսիայի գործիք են»։ 2020 թվականին Համդուկն օրենք է ընդունել, որն արգելում է կանանց սեռական օրգանների հաշմանդամային վիրահատությունները։ Այդ փոփոխությունն ուղղում է Սուդանի քրեական օրենսգրքի 141-րդ հոդվածին։ Այս ակտը սահմանվում է որպես «կանանց սեռական օրգանները» հեռացնելու կամ վնասելու միջոցով, կտրելով, խեղելով կամ ձևափոխելով իրենց բնական մասը, որը հանգեցնում է իրենց գործառույթների ամբողջական կամ մասնակի կորստի։
Տապալում խմբագրել
2021 թվականի հոկտեմբերի 25-ի գիշերը Համդուկը ձերբակալվել է զինվորականների կողմից[12]։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 26-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ գեներալ Աբդել Ֆաթահ ալ-Բուրհանը հայտարարել է, որ վարչապետ Համդուկն իր տանը գտնվում է որպես հյուր, «որպեսզի պաշտպանի նրան քաղաքական ուժերի կողմից իր վրա դրված սահմանափակումներից»։ Ավելի ուշ նույն օրը հաղորդվել էր, որ Համդուկը տուն է վերադարձել[13]։
Անձնական կյանք խմբագրել
Համդուկն ամուսնացել է գործընկեր՝ տնտեսագետ Մունե Աբդալեի հետ 1993 թվականին Մանչեսթերի հարավում։ Նրանք ունեն 2 չափահաս որդի՝ մեկը 2019 թվականից սովորում է Էքսետերի համալսարանում, իսկ մյուսը՝ 2010 թվականի վերջին ավարտել է ԱՄՆ-ի համալսարանը[14]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://www.aljazeera.com/news/2019/08/abdalla-hamdok-sudan-prime-minister-190821104935717.html
- ↑ Abdalla Hamdok
- ↑ «ECA staff bid adieu to Abdalla Hamdok — «a brilliant, true Pan-Africanist»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 29-ին.
- ↑ Sudan opposition says to nominate members for transitional council
- ↑ «FFC pick Hamdok as prime minister». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
- ↑ Abdalla Hamdok: Who is Sudan’s new prime minister?
- ↑ Sudan: Draft Constitutional Charter for the 2019 Transitional Period
- ↑ «Hamdok sacks Sudan's university chancellors and vice-chancellors». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ «Абдалла Хамдук увольняет министров - роспуск правительства». Suna-sd.net (սինդհի). Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 7-ին.
- ↑ Sudan Prime Minister Abdalla Hamdok survives harrowing assassination attempt
- ↑ Burke, Jason; Zeinab Mohammad Salih (2019 թ․ նոյեմբերի 29). «Sudan dissolves ex-ruling party and repeals law targeting women». The Guardian. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
- ↑ «Sudan security forces arrest PM Hamdok, civilian leaders». www.aljazeera.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ «СМИ: премьер-министр Судана Хамдук вернулся домой». ТАСС (ռուսերեն). 2021 թ․ հոկտեմբերի 26. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Halle-Richards, Sophie (2019 թ․ սեպտեմբերի 1). «The new prime minister of Sudan lived, studied and married in Manchester». men. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.