Ֆին (այգի)
Ֆին (այգի) (պարս.՝ باغ فین Bagh-e Fin), պարսկական այգի Իրանի Քաշան քաղաքում։ Այն իր մեջ ներառում է Ամիր Կաբիրի լոգարանը, որտեղ էլ մահացել է։ Ամիր Կաբիրին ուղարկել էր Նասերեդին շահը 1852 թվականին։ Վերանորոգումն ավարտվել է 1590 թվականին։ Ֆին այգին Պարսկաստանի ամենահին պահպանված այգիներից է[5]։
Ֆին | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Պարսկական այգիներ և մշակութային արժեք |
| Երկիր |  Իրան[1][2] |
| Տեղագրություն | Քաշան[2] |
| Վայր | Քաշան[1][3] |
| Կազմված է | Fin Hammam? |
| Պատվիրող | Աբբաս I[3][4], Սեֆի I[3][4] և Ֆաթհ Ալի շահ[3][4] |
| Մակերես | 7,6 հեկտար, 173,4 հեկտար |
 | |
 | |
Պատմությունը խմբագրել
Այգու ներկայիս տեսքը պահպանվել է դեռևս Սեֆյանների շրջանից։ Այգին հաճախ մի տեղից մյուսն է տեղափոխվել, սակայն ոչ մի նկար չի պահպանվել այդ վայրերից[6]։
Այգու ներկայիս տեսքը կառուցվել է Աբասի (1571-1629) օրոք, Ֆին գյուղի մոտ՝ Քաշանից մի քանի կիլոմետր հարավ-արևելք[7]։
Այգին հետագա զարգացում է ստացել Սեֆյան տոհմի ժամանակ, ընդհուպ մինչև պարսկական Աբբաս II (1633-1666)։ Այն բարձր է ճանաչվել Ֆաթհ Ալի Շահ քաջարի օրոք և զգալիորեն ընդլայնվել[6]։
Այգին հետագայում եղել է վատ վիչակում մինչև 1935 թվականը՝ Իրանի ազգային ժառանգության ցուցակում ներառվելը։ 2007 թվականի սեպտեմբերի 8-ին ֆին այգին ներառվեց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի նախնական ցուցակում[6]։
2012 թվականի հուլիսի 18-ին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն այգին հայտարարեց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ։
Կառուցվածքը խմբագրել
Այգին զբաղեցնում է 2,3 հեկտար՝ չորս կլոր աշտարակներով շրջապատված գլխավոր բակով։ Ինչպես բազմաթիվ այլ պարսկական այգիների՝ Ֆին այգում օգտագործվում է զգալի թվով ջրային օբյեկտներ[7]։
Այգում շատ կան նոճու ծառեր։
-
Քուշակ՝ Քաշանի Ֆին այգու մի հատված։ -
-
Քուշակը գտնվում է այգու կենտրոնական հատվածում։ -
Քուշակի նկարազարդ առաստաղը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 https://iranicaonline.org/articles/bag-e-fin
- ↑ 4,0 4,1 4,2 https://whc.unesco.org/uploads/nominations/1372.pdf
- ↑ https://www.telegraph.co.uk/gardening/gardenstovisit/3349964/The-worlds-50-most-beautiful-gardens-Asia-Africa-Australasia-and-the-Americas.html
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Iranian Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization. «Bagh-e Fin (Fin Garden), Kashan». Unesco tentative list. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 15-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «Bagh-e Fin». gardenreview.com. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 16-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆին (այգի)» հոդվածին։ |