Ֆինն կարմիր գվարդիականների հուշարձան (Վիբորգ)
Ֆինն կարմիր գվարդիականների հուշարձան, մոխրագույն գրանիտից պատրաստված մոտ 4 մետր բարձրությամբ և մոտ վեց մետր լայնությամբ կոթող[1], որը տեղադրված է Վիբորգում` ֆինն կարմիր գվարդիականների և քաղաքացիական անձանց զանգվածային ջարդերի զոհերի գերեզմանին, որոնց գնդակահարել են 1918 թվականին գեներալ Մաներհեյմի զորքերը, կոմունիստների հետ կապեր ունենալու համար (Վիբորգի կոտորած)։
 | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան, Ստելա և պատմության հուշարձան |
| Ճարտարապետ | Ալեքսանդր Շվեր |
| Ստեղծում | 1961 |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Բնակավայր | Վիբորգ |
| Փողոց | Լենինգրադյան խճուղի |
| Նյութ | գրանիտ |
 Finnish Red Guards Monument in Vyborg Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Ֆինլանդիայում քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում սպիտակ ֆինների կողմից Վիբորգում զանգվածային գնդակահարություններ իրականացվեցին[2]։ Սպանվածների մարմինները թափվում էին քաղաքից դուրս գտնվող կիրճում, այսպես կոչված, «Շների գերեզմանատանը», որտեղ թաղում էին ընտանի կենդանիներին։ Չնայած այն հանգամանքին, որ քաղաքի կենտրոնում՝ Լյութերական մայր տաճարի պարիսպների մոտ, 1921 թվականի ապրիլի 29-ին, բացվեց զոհված ֆինն սպիտակգվարդիական «Հերոսների հուշարձանը», իշխանությունները կանխեցին իրենց ընդդիմախոսներին նման կոմպոզիցիայով, բայց ավելի փոքր մասշտաբով հուշարձանի կառուցումը, որի համար միջոցները հավաքվել էին բնակչությունից, այդ թվում՝ դրոշմանիշերի վաճառքից, կառուցվել էր միայն հուշարձանի հիմքը, իսկ հետագա աշխատանքները դադարեցվեցին Ֆինլանդիայի ՆԳՆ-ի հրամանով։ Ավարտված, բայց չտեղադրված հուշարձանը թաղվել էր Ֆինլանդիայի իշխանությունների կողմից 1940 թվականի Ռազմական գործողությունների ընթացքում և հետագայում կորել է[3]։
.JPG)
Իրավիճակը փոխվեց խորհրդա-ֆիննական պատերազմից (1939-1940) հետո, երբ Վիբորգը մտավ ԽՍՀՄ կազմի մեջ։ Սպիտակ ֆինների գերեզմանի մոտ տեղադրված հուշարձանն ապամոնտաժվեց (1993 թվականին դրա տեղում տեղադրվեց չորս լեզվով գրված հիշատակի սալաքար), իսկ ֆինն կարմիր գվարդիականների գերեզմանը բարեկարգվեց և 1961 թվականի ապրիլի 30-ին տեղի ունեցավ հուշարձանի բացումը՝ ֆիննական պատվիրակության ներկայությամբ[4]։
Հուշարձանը գտնվում է քաղաքի մուտքի մոտ՝ Լենինգրադյան մայրուղու 4-րդ կիլոմետրում։ Հուշարձանի հեղինակներն են քանդակագործ Վ. Ս. Չեբոտարևը և ճարտարապետ Ալեքսանդր Շվերը։ Լայն սանդուղքը տանում է դեպի բարձր գրանիտե կոթողը, «1918» թվագրությամբ, որը զարդարված է բարձրաքանդակով, որի վրա պատկերված են ֆինն և ռուսաստանցի աշխատավորները՝ խոնարհված դրոշներով։ Հակառակ կողմում ռուսերեն և ֆիններեն գրված է.
|
Ի նշան Ֆինլանդիայի աշխատավոր ժողովրդի հետ Խորհրդային Միության աշխատավոր ժողովրդի պրոլետարական համերաշխության։ Ապրիլ, 1961։ | 
|
Կոթողի դիմաց` գրանիտե սալաքարի վրա, երկու լեզվով փորագրված է.
|
|
Այստեղ թաղված են ֆինն կարմիր գվարդիականները, Ֆինլանդիայի աշխատավոր ժողովրդի քաջարի մարտիկները, որոնք գնդակահարվել են ֆինն սպիտակգվարդիականների և գերմանացի զավթիչների կողմից 1918 թվականի ապրիլ-մայիս ամիսներին։ Հավերժ փառք հերոսներին։ |
|
Կոթողի կողքին պահպանվել է նաև 1920-ի հուշարձանի հիմքը, որն արգելվել էր կառուցել։
Գրականություն խմբագրել
- Дмитриев В.В. и др. Гражданская война в Финляндии. Выборг. 1918 год / Ред. Л.И. Амирханов. — СПб.: «Остров», 2012. — 120 с. — ISBN 5-94500-071-1
- Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Знакомьтесь, Выборг Արխիվացված 2013-09-21 Wayback Machine
- ↑ Последние дни красного Выборга Журнал "Балтийский Щит", terijoki.spb.ru
- ↑ Выборг в период революции и гражданской войны в Финляндии
- ↑ «Братская могила финских красногвардейцев в Выборге». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 26-ին.