Քեշկեք (թուրքերեն՝ keşkek), ծիսակարգային ուտեստ մսից կամ հավից՝ ցորենով կամ գարով, որը պատկանում է թուրքական, իրանական և հունական խոհանոցներին։

Քեշկեք
թուրքական խոհանոց
Ենթատեսակստյու
Առաջացման երկիր Թուրքիա[1]
 Keşkek Վիքիպահեստում

2011 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն քեշկեքը հայտարարել Է Թուրքիայի ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն[2][3]։

Պատմություն խմբագրել

Քեշկեքի պատրաստումը փաստագրվել է դեռևս 15–րդ դարից Իրանում և Սիրիայում, և մինչ այժմ այն հայտնի է ամբողջ աշխարհի իրանցիների շրջանում։ Այս ուտեստի ակունքները, վերջնական հաշվով, տանում են դեպի չորթան, որը 16-18–րդ դարերում Իրանում խառնում էին ցորենի կամ գարու ալյուրի և մսի հետ՝ հավասար չափաբաժիններով[4]։ Քեշկեքը Թուրքիայում հարսանեկան նախաճաշի ավանդական ուտեստ է։ Kεσκέκ, κεσκέκι և κισκέκ անվանումներով[5][6] այն որպես տոնական ուտեստ հայտնի է Լեսբոս և Սամոս քաղաքներում, ինչպես նաև պոնտացիների շրջանում[7] և Էպիրուսում։

Լեսբոսում քեշկեքը պատրաստվում է ամառային գիշերներին, երբ մորթում են ծիսակարգային ցուլին, այնուհետև դրա միսը օգտագործում են ուտեստը պատրաստելիս, իսկ հաջորդ օրը ճաշատեսակը ուտում են ցորենով[8]։

Քեշկեքը Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում և միջին Անատոլիայում կրում է haşıl անվանումը։ Թուրքիայում և Իրանում այս ավանդական ուտեստը սիրում և հաճախ օգտագործում են կրոնական տոների, հարսանիքների կամ հուղարկավորության ժամանակ։

Սլավոնական շիլա (каша) բառը կարող է փոխառված լինել պարսկական քիշք բառից[9], կամ երկուսն էլ կարող են լինել սանսկրիտական քաշայա բառի արմատը, որը նշանակում է բուժիչ ըմպելիք[10]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություն խմբագրել

  1. Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l’humanité, Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad
  2. Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, Intergovernmental Committee for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, Nomination file 00388
  3. «Турецкое блюдо и корейская канатная дорога вошли в список нематериального наследия ООН», Центр новостей ООН 28 ноября 2011
  4. see Aubaile-Sallenave
  5. Caragh Rockwood — Fodor’s Greece 1997
  6. Γιουβέτσι με στάρι Արխիվացված 2013-10-29 Wayback Machine
  7. Κεσκέκ (Παραδοσιακό ποντιακό φαγητό)
  8. Greece, by Paul Hellander, Lonely Planet series
  9. Gil Marks, Encyclopedia of Jewish Food, p. 314
  10. Aubaile-Sallenave, p. 109, note 7

Գրականություն խմբագրել

  • Françoise Aubaile-Sallenave, «Al-Kishk: the past and present of a complex culinary practice», in Sami Zubaida and Richard Tapper, A Taste of Thyme: Culinary Cultures of the Middle East, London and New York, 1994 and 2000, 1-86064-603-4. excerpts

Արտաքին հղումներ խմբագրել