Տուրետիզմ
Տուրետիզմ (անգլ.՝ Tourettism), Տուրետի համախտանիշի բացակայության պայմաններում Տուրետի ախտանշանների առկայություն, որի հիմքում ընկած են այլ հիվանդություններ կամ վիճակներ, որոնք հայտնի են որպես «երկրորդային պատճառներ»։
| Տուրետիզմ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Նյարդաբանական խանգարում |
| Հիվանդության ախտանշաններ | տիկեր (անկանոն մկանային ջղաձգություններ տարօրինակ ցնցումներ էխոլալիա կոպրոլալիա) |
| Անվանվել է | Ժորժ Ժիլ դե լա Տուրետ (1857-1904) ֆրանսիացի բժիշկ, նյարդաբան |
Տուրետի համախտանիշը (TS) մի քանի հենաշարժական և առնվազն մեկ վոկալ տիկով պայմանավորված ժառանգական նյարդաբանական վիճակ է։ Թեև Տուրետի սինդրոմը տիկային խանգարումների առավել հիմնական պատճառն է[1], սակայն պարբերական, գենետիկական և նեյրոդեգեներատիվ այլ խանգարումները նույնպես կարող են արտահայտվել տիկերով[2]։
Տիկանմաններ
խմբագրելԳենետիկական/քրոմոսոմային
խմբագրել
- Քրոմոսոմային աբեռացիա
- Ցիտրուլինեմիա
- Դաունի համախտանիշ
- Գիյոմի մկանային դիստրոֆիա
- X քրոմոսոմի փխրունության համախտանիշ (անգլ.՝ Fragile X syndrome)
- Հալերվորդեն Շպարցի համախտանիշ
- Հանթինգթոնի հիվանդություն
- Կլայնֆելտների համախտանիշ
- Լեշ Նիհանի համախտանիշ
- Նեյրոականտոցիտոզա
- Նեյրոդեգեներացիա
- Ֆենիլկետոնուրիա
- Շիզոֆրենիա
- Պալարային սկլերոզ
- Վիլսոնի հիվանդություն
- XYY համախտանիշ
Վարակային կամ հետվարակային
խմբագրել- Էնցեֆալիտ
- Միկոպլազմա թոքաբորբ Mycoplasma pneumoniae
- Սիդենհեմի խորեա
Զարգացման հետևանքներ
խմբագրելՏոքսիններ/ինսուլտներ/ձեռքբերովիներ
խմբագրել- Ածխածնի երկօքսիդով թունավորում
- Ուղեղի կաթված
- Կրեյցվելդ Յակոբի հիվանդություն
- Պտղի ալկոհոլային համախտանիշ
- Գանգուղեղային վնասվածք
- Հիպոգլիկեմիա
- Արգելված թմրամիջոցներով ներարգանդային վարակում - Բնապահպանական թունաքիմիկատներ և պտղի զարգացում (Environmental toxicants and fetal development)
- Ներարգանդային վարակներ, Պտղի ներարգանդային աճի ու զարգացման դանդաղման համախտանիշ
Ռետտի համախտանիշ - Նեյրոակնամաշկային համախտանիշ
- Նեյրոսիֆիլիս
- Պերինաթալ շնչահեղձություն
- Կաթված
- Կրետային թունավորում
Թմրանյութեր
խմբագրել- L-DOPA (դոպար, լարոդոպա)
- Կարբամազեպին (աթրեթոլ, էպիթոլ, տեգրեթոլ)
- Լամոթրիգին (լամիթալ)
- Ֆենիթոին (դիլանթին)
- Ֆենոբարբիթալ
- Հոգեմետներ (օրինակ, հալոպերիդոլ)[3][4]
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Jankovic J, Mejia NI (2006). «Tics associated with other disorders». Adv Neurol. 99: 61–8. PMID 16536352.
- ↑ Mejia NI, Jankovic J (2005 թ․ մարտ). «Secondary tics and tourettism» (PDF). Rev Bras Psiquiatr. 27 (1): 11–7. doi:10.1590/s1516-44462005000100006. PMID 15867978. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 3-ին.
- ↑ Bharucha KJ, Sethi KD (1995 թ․ նոյեմբեր). «Tardive tourettism after exposure to neuroleptic therapy». Mov Disord. 10 (6): 791–3. doi:10.1002/mds.870100613. PMID 8749999.
- ↑ eMedicine article on Tardive dyskinesia Full article
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- «Recognition and management of Tourette's syndrome and tic disorders». Am Fam Physician. 59 (8): 2263–72, 2274. 1999. PMID 10221310. Full text
- Black, Kevin J. Tourette Syndrome and Other Tic Disorders. eMedicine.com March 22, 2006.
- Evidente, GH. "Is it a tic or Tourette's? Արխիվացված 2008-03-03 Wayback Machine Clues for differentiating simple from more complex tic disorders." Արխիվացված 2008-03-03 Wayback Machine PostGraduate Medicine Online. October 2000 108:5.
- Jankovic J, Mejia NI (2006). «Tics associated with other disorders». Adv Neurol. 99: 61–8. PMID 16536352.
- Mejia NI, Jankovic J (2005 թ․ մարտ). «Secondary tics and tourettism» (PDF). Rev Bras Psiquiatr. 27 (1): 11–7. doi:10.1590/s1516-44462005000100006. PMID 15867978.
- eMedicine article on Tardive dyskinesia Full article
- Erer S, Jankovic J (2007 թ․ փետրվար). «Adult onset tics after peripheral injury». Parkinsonism Relat Disord. 14: 75–6. doi:10.1016/j.parkreldis.2006.12.009. PMID 17292653.