Տիրուհի Գոդիվա (անգլ.՝ Lady Godiva, անհայտ, Մերսիա[1] - ոչ վաղ քան 1066 և ոչ ուշ քան 1086, Անգլիայի թագավորություն), անգլոսաքսոնյան կոմսուհի։

Տիրուհի Գոդիվա
Lady Godiva
Ծնվել էանհայտ
Մերսիա[1]
Մահացել էոչ վաղ քան 1066 և ոչ ուշ քան 1086
Անգլիայի թագավորություն
ԳերեզմանԿովենտրի[2]
ՔաղաքացիությունԱնգլիայի թագավորություն
Տիրապետում է լեզուներինհին անգլերեն[3]
Ամուսին(ներ)Leofric, Earl of Mercia?[4]
Երեխա(ներ)Ælfgar?[4]
 Lady Godiva Վիքիպահեստում

Մերսերի կոմս և Կովենտրիի տեր Լեոֆրիկի կինը։

Լեգենդների համաձայն Գոդիվան մերկ, ձիու վրա նստած շրջել է Կովենտրի քաղաքով, որպեսզի Լեոֆրիկը նվազեցնի հարկերը իր հպատակների համար։ Պատմագիր Ֆլորենս Վորչեստերցին գրում է Գոդիվայի և Լեոֆրիկի մասին, սակայն չի հիշատակում Գոդիվայի հայտնի շրջանցը։ Գոյություն չունեն վստահելի պատմական հիշատակություններ, որոնք կհաստատեին այդ լեգենդի փաստացի իսկությունը[5]։

Պատմական անձ

խմբագրել

Տիրուհի Գոդիվայի մասին վկայող պատմական աղբյուրները բավականին սուղ են։

1043 թվականին կոմսն ու կոմսուհին Սուրբ Օսբուրգի կուսանոցի տարածքում բենեդիկտյան վանատուն են հիմնադրում՝ վանահոր և քսանչորս վանականների համար։ Վանատունը օծվում է Քենթերբերիի արքեպիսկոպոս Էդսի կողմից և նվիրվում է Աստծուն, Աստվածամորը և բոլոր սրբերին։ 1016 թվականին այն ավերվում է դանիացիների կողմից։

Oծման ավարտին Լեոֆրիկին են անցնում 24 շրջակա գյուղերը՝ վանատան ծախսերը հոգալու համար։ Տիրուհի Գոդիվան բազմաթիվ ընծաներ է շնորհում վանքին ի պատիվ Կույս Մարիամի։ Նա հրամայում է հալեցնել իր բոլոր արծաթե և ոսկե զարդերը՝ վերածելով դրանք խաչերի և սրբապատկերների։

Լեոֆրիկը մահանում է 1057 թվականին։ Նրա մարմինը հուղարկավորվում է Աբի եկեղեցու շքամուտքերից մեկի մոտ։ Տասը տարի անց մահանում է նաև տիրուհի Գոդիվան, ում նույնպես թաղում են այդ եկեղեցում։

Լեգենդ

խմբագրել

Լեգենդի մասին պատմող առաջին աղբյուրը եղել է 1057 թվականին Ռոջեր Վենդովերցու ժամանակագրությունը։ Նա գրում է, որ Գոդիվան աղերսում է իր ամուսնուն նվազեցնել Կովենտրիի բնակչության անտանելի հարկերը։ Կնոջ համառությունից հոգնած, Լեոֆրիկը համաձայնվում է կատարել նրա պահանջը, եթե Գոդիվան համաձայնվի մերկ շրջել քաղաքով։ Գոդիվան հաղթահարում է իր ամոթը և համաձայնվում է Լեոֆրիկի պայմաններին։ Նա հրահանգում է Կովենտրիի բնակչությանը դուրս չգալ փողոց և փակել իրենց տների բոլոր դռները ու պատուհանները։ Արձակելով իր երկար մազերը և օգտագործելով դրանք որպես թիկնոց, նա հեծնում է իր ձին և սկսում է իր հայտնի շրջանցը քաղաքով։ Գոդիվան անցնում է դատարկ քաղաքով և բոլորի կողմից աննկատ։ Մարդիկ հնազանդվում են նրա հրահանգին, քանի որ մեծ հարգանք էին տածում իրենց տիրուհու հանդեպ։

Քաղաքի բնակիչներից մեկը, ում անունը Թոմ էր, չի կարողանում զսպել իր գայթակղությունը, բացում է իր տան պատուհանը և նայում է կոմսուհու ուղղությամբ։ Չհասցնելով բավարարել իր հետաքրքրությունը, Թոմը նույն այդ պահին կուրանում է։ Լեգենդում նա մնում է Ծկրակող Թոմ անվան տակ։ Ավարտելով այդ ծանր փորձությունը Գոդիվան վերադառնում է իր ամուսնու մոտ։ Լեոֆրիկը հավատարիմ մնալով իր խոսքին ազատում է Կովենտրիի բնակչությանը բոլոր տեսակի ծանր հարկերից՝ թողնելով միայն ձիերի համար գանձվող տուրքերը։ Էդվարդ I-ի կառավարման ժամանակահատվածից մեզ հասած արձանագրությունները փաստում են, որ այդ ժամանակահատվածում Կովենետրիի բնակչությունից իսկապես հարկեր չէին գանձվում, բացառությամբ ձիերի համար վճարվող տուրքերից։

Լեգենդի մոտիվներով Կովենտրիյում ամեն տարի կազմակերպվում է շքերթ, որի ժամանակ վերարտադրվում է տիրուհի Գոդիվայի կատարած շրջանցը։

Հիշողություն

խմբագրել

Կինոցանկ

խմբագրել
  • Տիրուհի Գոդիվա (1911) (անգլ.՝ Lady Godiva), ռեժիսոր` Ջ. Ստյուարթ Բլեկթոն, ԱՄՆ[6]։
  • Տիրուհի Գոդիվան Կովենտրիյից (1955) (անգլ.՝ Lady Godiva of Coventry), ռեժիսոր` Արթուր Լյուբին, ԱՄՆ[7]։
  • Տիրուհի Գոդիվայի մասին լեգենդը (2004) (ռուս.՝ Легенда о Леди Годиве), ռեժիսոր՝ Իրինա Կոդյուկովա, Բելառուս[8]։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել