Տեֆե ազգային անտառ
Տեֆե ազգային անտառ (պորտ.՝ Floresta Nacional de Tefé), ազգային անտառ Ամազոնաս նահանգում, Բրազիլիա։ Այն պաշտպանում է Ամազոն խոնավ անտառի համեմատաբար լավ պահպանված տարածքը, որը գտնվում է Տեֆե քաղաքից դեպի հարավ՝ Սոլիմոյնս գետի վրա։ Բնակիչները, որոնք ապրում էին գետերի երկայնքով տեղակայված առանձին փոքր համայնքներում, զբաղվում են կայուն գյուղատնտեսությամբ, ձկնորսությամբ և անտառային արտադրանքի արդյունահանմամբ։
 Floresta Nacional de Tefé | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | ազգային անտառ |
| Կազմված է | Ամազոնի խոնավ անտառներ |
| Երկիր |  Բրազիլիա |
| Վարչատարածք | Ամազոնաս |
| Հիմնվել է | ապրիլի 10, 1989 |
| Մակերես | 8651,22 կմ²[1] և 865 122 հեկտար |
| Կառավարում | Բրազիլիայի դաշնային կառավարություն |
  | |
Տեղագրություն խմբագրել
Տեֆե ազգային անտառը բաժանված է Տեֆե (46.27%), Ժուրուա (11.89%), Կարաուարի (4.96%) և Ալվարայնս (36.88%) մունիցիպալիտետների միջև՝ Ամազոնաս նահանգում[2]։ Ընդգրկում է 865126.62 հա տարածք[3]։
Անտառը արևելքից սահմանակից է Տեֆե գետին, հյուսիսից՝ Բաուանային, որը Տեֆեի վտակն է, արևմուտքից՝ Անդիրային, որը Ժուրուայի վտակն է, և հարավից՝ Կուրումիտա դե Բայշուին, որը ևս Տեֆե գետի վտակն է[4]։ Կուրումիտա դե Բայշուն հոսում է արգելոցի տարածքով՝ հարավարևմուտքից դեպի հյուսիս-արևելք ուղղությամբ։ Բայշու Ժուրուա արդյունահանող արգելոցը կցվել է անտառի ծայրամասային՝ հյուսիսարևմտյան հատվածին[2]։
Պատմություն խմբագրել
Տեֆե ազգային անտառը ստեղծվել է 1989 թվականի ապրիլի 10-ի 97.629 դաշնային հրամանագրով՝ 1020000 հա գնահատված տարածքով[4]։ Այն դասվում է Բնության պահպանության միջազգային միության VI կատեգորիային (բնական ռեսուրսի կայուն օգտագործմամբ պահպանվող տարածք)։ Նպատակն է՝ աջակցել անտառային ռեսուրսների կայուն բազմակի օգտագործմանը և գիտական հետազոտությունների իրականացմանը՝ շեշտը դնելով հայրենի անտառների կայուն շահագործման մեթոդների վրա[5]։ Անտառը կառավարվում է Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտի կողմից[3]։
Այն դարձել է Կենտրոնական Ամազոնյան էկոլոգիական միջանցքի մի մասը, որը ստեղծվել է 2002 թվականին[6]։ Խորհրդատվական խորհուրդը ստեղծվել է 2011 թվականի փետրվարի 24-ին։ Նպաստընկալ ընտանիքների պրոֆիլը հաստատվել է 2015 թվականի հոկտեմբերի 7-ին, իսկ կառավարման պլանը՝ 2016 թվականի փետրվարի 23-ին[4]։
Բնակչություն խմբագրել
2003 թվականի դրությամբ անտառահատման ցածր մակարդակ է գրանցվել, հիմնականում ՝ քաղաքային կենտրոններից անտառի մեկուսացման պատճառով։ Ըստ 2006 թվականի տվյալների՝ անտառում կար 359 ընտանիք, որոնք ընդհանուր առմամբ ապրում էին երեք գլխավոր գետերի երկայնքով տեղակայված 30 համայնքներում, և նրանց ընդհանուր թիվը կազմում էր 2154 մարդ։ Տեֆեի երկայնքով տեղակայված 11 համայնքներում կար 124 ընտանիք, Բաուանայի երկայնքով ձգվող 8 համայնքներում 74 ընտանիք, իսկ Կուրումիտա դե Բայշուի 11 համայնքներում ապրում էր 171 ընտանիք[4]։ Բնակիչները մեծ մասամբ զբաղվում են հողագործությամբ, հատկապես՝ մանիհոտի փոքր դաշտերի մշակությամբ, որից էլ ալյուր են պատրաստում։ Ավելցուկը վաճառվում է Տեֆե քաղաքում՝ անմիջապես կամ միջնորդների միջոցով[4]։ Այլ զբաղմունքներից են՝ արհեստավարժ ձկնորսությունը և ընկույզի, ասայի, կոպախեժի ու փայտի արդյունահանումը[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Արգելոցների համաշխարհային տվյալների շտեմարան — 1981.
- ↑ 2,0 2,1 FLONA de Tefé – ISA
- ↑ 3,0 3,1 «Flona de Tefé – ICMBio». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 10-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 FLONA de Tefé – ISA
- ↑ Unidade de Conservação ... MMA
- ↑ CEC Central da Amazônia – ISA
- ↑ «Mateus Gleiser Oliveira 2016» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 10-ին.
Աղբյուրներ խմբագրել
- CEC Central da Amazônia (Portuguese), ISA: Instituto Socioambiental, Վերցված է 2016-10-17-ին
{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Flona de Tefé (Portuguese), ICMBio: Chico Mendes Institute for Biodiversity Conservation, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-20-ին, Վերցված է 2016-10-19-ին
{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - FLONA de Tefé (Portuguese), ISA: Instituto Socioambiental, Վերցված է 2016-10-19-ին
{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Mateus Gleiser Oliveira (2016), Mapeamento participativo com comunidades ribeirinhas: Flona de Tefé - Amazonas (PDF), UFRGS, Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-10-20-ին, Վերցված է 2016-10-19-ին
- Unidade de Conservação: Floresta Nacional de Tefé (Portuguese), MMA: Ministério do Meio Ambiente, Վերցված է 2016-10-19-ին
{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)