Վիքիպեդիա

Վիքիլսարան

Վիքիլսարանը Վիքիմեդիա Հիմնադրամի նախագիծ է[2], որը իր գործունեության շնորհիվ աջակցում է սովորող համայնքներին ուսումնական նյութերով։ Վիքիլսարանը տարբերվում է Վիքիպեդիայի նման կառուցվածքային նախագծերից նրանով, որ ուսումը խթանելու համար այն առաջարկում է ոչ ֆորմալ բովանդակության ուսումնական ձեռնարկների կամ դասընթացների շարք։

Վիքիլսարան
Изображение логотипа
Wikiversity screenshot 2008.png
wikiversity.org
ՏեսակՎիքիմեդիա հիմնադրամի նախագիծ
ԵրկիրFlag of the United States.svg ԱՄՆ
ՍեփականատերWikimedia
Բացվածօգոստոսի 15, 2006[1]
Commons-logo.svg Wikiversity Վիքիպահեստում

ՊատմությունԽմբագրել

Վիքիլսարանը պաշտոնապես գործարկվեց 2006 թվականի օգոստոսի 15-ին, անգլերեն English language Wikiversity-ով։

Վիքիլսարանի գաղափարն առաջացավ Վիքիգրքեր նախագծում վիքիլսարան համայնքի ձևավորման հետ մեկտեղ, սակայն երբ որոշվեց այն հեռացնել Վիքիգրքերից, անմիջապես առաջարկվեց ստեղծել Վիքիլսարան Վիքիմեդիա անկախ նախագիծ[3], որի հիմնական նպատակը կլինի լայնացնել Վիքիմեդիա գործունեության շրջանակը, ներառելով դասագրքերից դուրս ուսումնական ռեսուրսներ։

Երկու առաջարկ կատարվեց։ Առաջին նախագիծը չհաստատվեց (2005) իսկ երկրորդ` ձևափոխված առաջարկն ընդունվեց (2006)[4]։

Վիքիլսարանի մեկնարկը հայտարարվեց 2006 թվականի Վիքիմանիայի ժամանակ որպես գաղափար։

  ընդունում ենք սովորող համայնքներին, մարդկանց, որոնք իրոք փորձում են սովորել, իրոք ուզում են տեղ ունենալ գալու և շփվելու և իրար օգնելու հասկանալ, թե ինչպես սովորել։ Մենք պատրաստվում ենք նաև հետազոտել և խթանել հետազոտությունները, թե ինչպես այսպիսի նյութերը ավելի արդյունավետ օգտագործել[5]։
- Wikimania, 2006
  


Նախագծի մանրամասներըԽմբագրել

Վիքիլսարանը ազատ ուսումնական նյութերի ստեղծման և օգտագործման կենտրոն է, և learning activities-ի ներկայացման համար[6][7]։ Վիքիլսարանը ուսումնական կոնտեկստում օգտագործվող բազում վիքիներից մեկն է[8], ինչպես նաև բազում նախաձեռնություններից, որ ստեղծում են ազատ և բաց ուսումնական ռեսուրսներ։ Վիքիլսարանի առաջնային գերակայությունները և նպատակներն են․

  • Ստեղծել և տեղադրել ազատ բովանդակությունների շարք, բազմալեզու ուսումնական նյութեր, բոլոր լեզուներով, բոլոր տարիքային խմբերի համար։
  • Ընդունել այս նյութերին գիտականորեն աջակցող ուսումնական նյութերը և համայնքները[9]։

Վիքիլսարանի էլեկտրոնային ուսուցման մոդելը շեշտը դնում է "ուսումնական խմբերի" և "սովորել կատարելով" մոտեցման վրա։ Վիքիլսարանի կարգախոսը և լոզունգն են "Դարձրու կրթությունն անվճար"[10][11], մատնանշելով, որ վիքիլսարանի մասնակիցների խմբերը / համայնքները կզբաղվեն ուսումնական ծրագրերով։ Շնորհիվ նախագծերի շուրջ մանրամասն, ուրվագծված, ընդհանրացված համագործակցության և/կամ արդյունքները Վիքիլսարանի էջերում հրապարակման, ուսուցումը հեշտանում է։ Վիքիլսարանի ուսումնական ծրագրերը ներառում են վիքիէջերի հավաքածուներ, որոնք վերաբերում են կոնկրետ թեմայի հետազոտմանը[12]։ Վիքիլսարանի մասնակիցներին առաջարկվում է ներկայացնել իրենց ուսման նպատակները, իսկ վիքիլսարանի համայնքը համագործակցությամբ մշակում է այդ նպատակներն իրակացնելուն ուղղված ուսումնական ծրագրեր և նախագծեր[13]։ Վիքիլսարանի e-Learning գործունեությունը սովորողներին հնարավորություն է տալիս գիտելիք ստեղծել[14][15]։ Ուսանողները պետք է լեզվին տիրապետեն, որպեսզի օգնեն համակուրսեցիներին։ Այդ անելով նրանք զարգացնում են իրենց մտորելու ունակությունները։ Երկրորդը, դա ուսանողներին հնարավորություն է տալիս ինքնուրույն որոշել ինչ գրել կամ ուղղել, նաև երբ և ինչպես դա անել։ Ուսանողները կարող են ազատ դիմել ցանկացած աջակցության։ Միևնույն ժամանակ դա նպաստում է կոգնիտիվ զարգացմանը, առաջարկելով ուսանողներին համագործակցել։

Ուսումնական ռեսուրսները զարգացնում են անհատները կամ խմբերը, կամ իրենց սեփական նախաձեռնությամբ կամ որպես ուսումնական նախագծի մաս[16]։ Վիքիլսարանի ռեսուրսները պարումակում են ուսումնական ձեռնարկներ, դասապլաններ, ուսումնական ծրագրեր, արտաքին ռեսուրսների հղումներ, դասընթացների նշումներ, օրինակների և խնդիրների բազմություններ, ընթերցանության ցանկեր և մասնակիցների կողմից մշակված այլ նյութեր&nbsp, սակայն չեն ներառում վերջնական հղկված դասագրքեր։ Ուրիշների համար օգտակար տեղադրվում են Վիքիգրքերում[17]։ Յուրաքանչյուր առարկայական բնագավառով հետաքրքրվող ուսումնական խմբերը ստեղծում են ռեսուրսների ցանց, որոնք կազմում են վիքիլսարանում տարվող քննարկումների և գործունեության հիմքը։ Ուսումնական ռեսուրսները կարող են օգտագործվել վիքիլսարանից դուրս, մանկավարժների կողմից իրենց նպատակների համար, GFDL- ի և Creative Commons լիցենզիայի պայմաններով (ինչպես Վիքիպեդիան)։

Վիքիլսարանը թույլատրում է տեղատրել անձնական հետազոտությունները (ի տարբերություն վիքիպեդիայի)[18][19]։ Այդ հետազոտությունը կարող է էքսպերտի կողմից ստուգված չլինել[18]։

WikiJournalsԽմբագրել

Մի քանի Վիքիամսագիրներ գործում են Վիքիլսարանում ակադեմիական ամսագիր ձևաչափով ( WikiJournal User Group անվանմամբ). Ներկայացված հոդվածները մինչև հրապարակումը կամ ինդեքսավորումը, հղման հնարավորությամբ կայուն տարբերակը ամսագրում և խմբագրվող տարբերակը Վիքիպեդիայում, փորձաքննության են ենթարկվում արտաքին էքսպերտների կողմից[20]։ Որոշ հոդվածներ գրվել են զրոյից, որոշներն էլ հարմարեցվել են Վիքիպեդիայի հոդվածներից[21] Այսպիսով նրանք ձգտում են էքսպերտներին խրախուսել բովանդակություն ստեղծել և բարելավել (որպես հեղինակներ և վերստուգողներ), ինչպես նաև ապահովել Վիքիպեդիայի առկա բովանդակության համար լրացուցիչ որակի վերահսկման մեխանիզմ[22]։ Այս գործունեությունը սկսվել է WikiJournal of Medicine-ի հետ 2014 թվականին[23]։ Քույր WikiJournal of Science ամսագիրը սկսել է հրապարակումը 2018 թվականից[21]։

ԼեզուներԽմբագրել

Ներկայումս կան տասնյոթ տարբեր Վիքիլսարաններ․ արաբերեն, չինարեն, չեխերեն, անգլերեն, ֆիններեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, հունարեն, հինդի, իտալերեն, ճապոներեն, կորեերեն, պորտուգալերեն, ռուսերեն, սլովեներեն, իսպաներեն և շվեդերեն; Վիքիլսարանի ծրագրերը այլ լեզուներով մշակվում են «բետա» բազմալեզու հանգույցում։

Այլ լեզուներով նոր ստեղծված վիքիլսարանները, որպեսզի նախնական քննության ստեղծված "beta" փուլից տեղափոխվեն հիմնական տարածք, նոր վիքիլսարանի համայնքը պետք է մշակի հետազոտական գործունեությունը կարգավորող քաղաքականություն։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ https://en.wikiversity.org/w/index.php?diff=1
  2. ↑ Welcome speech, Jimbo Wales, Wikimania 2006 (audio)
  3. ↑ Reswik (2006-08-22)։ «Wikiversity:History of Wikiversity»։ Wikiversity։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17 
  4. ↑ Wikimedia Foundation contributors (2013-03-25)։ «Resolution Wikiversity»։ Wikimedia Foundation։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17 
  5. ↑ Wikimania contributors (2007-02-17)։ «Opening Plenary (transcript)»։ Wikimania։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 17 
  6. ↑ Nystedt Dan (2007-08-04)։ «Wikiversity Gains Momentum»։ PC World։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 30-ին։ Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 12 
  7. ↑ Foster Andrea (2005-12-16)։ «Wikipedia, the Free Online Encyclopedia, Ponders a New Entity: Wikiversity»։ The Chronicle of Higher Education։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-30-ին։ Վերցված է 2018-12-12 
  8. ↑ Perrin Donald, Downes Stephen, Muirhead Brent, Perrin Elizabeth, Betz Muhammad (January 2007)։ «Wikis and Wikipedia as a Teaching Tool»։ in Konieczny Piotr։ International Journal of Instructional Technology and Distance Learning 4 (1)։ էջ 19։ ISSN 1550-6908  by Piotr Konieczny; International Journal of Instructional Technology and Distance Learning;January 2007, Vol. 4, No. 1.
  9. ↑ Wikiversity contributors։ «Approved Wikiversity project proposal»։ Wikiversity 
  10. ↑ «Wikiversity:Learning»։ Wikiversity 
  11. ↑ «Wikiversity learning model»։ Wikiversity 
  12. ↑ Wikiversity learning projects portal, Wikiversity
  13. ↑ Friesen Norm, Hopkins Janet (2008-09-27)։ «Wikiversity; or education meets the free culture movement: An ethnographic investigation»։ First Monday (անգլերեն) 13 (10) 
  14. ↑ Singh Satendra (2013)։ «Use of Wikiversity and role play to increase student engagement during student-led physiology seminars»։ Advances in Physiology Education 37 (1): 106–107։ ISSN 1043-4046։ doi:10.1152/advan.00096.2012 
  15. ↑ Hladnik Miran, Polajnar Jernej (2016-12-21)։ «Wikiji v izobraževanju - Po desetih letih izkušenj»։ Andragoška spoznanja (անգլերեն) 22 (4): 73։ ISSN 2350-4188։ doi:10.4312/as.22.4.73-83 
  16. ↑ Kennedy Ian, Pass Delia, Cadir Roxan։ One Laptop Per Teacher: Content and Curriculum for (in-service) Teacher Training։ Ed/ITLib Digital Library։ էջեր 2564–2569 
  17. ↑ «Wikiversity:What Wikiversity is not»։ Wikiversity 
  18. ↑ 18,0 18,1 Page 95 in: Michael Nentwich, René König (2012)։ Cyberscience 2.0: Research in the Age of Digital Social Networks, Volume 11 of Interaktiva, Schriftenreihe des Zentrums für Medien und Interaktivität, Gießen։ Campus Verlag - Interaktiva Series։ ISBN 9783593395180 
  19. ↑ Singh S. (2013)։ «Use of Wikiversity and role play to increase student engagement during student-led physiology seminars»։ AJP: Advances in Physiology Education 37 (1): 106–107։ ISSN 1043-4046։ doi:10.1152/advan.00096.2012 
  20. ↑ Shafee Thomas (2017-11-24)։ «Wikipedia-integrated publishing: a comparison of successful models» 26 (2)։ Health Inform.։ doi:10.13140/rg.2.2.27470.77129 
  21. ↑ 21,0 21,1 Editorial Board (2018-06-01)։ «The aims and scope of WikiJournal of Science»։ WikiJournal of Science (անգլերեն) 1 (1): 1։ ISSN 2470-6345։ doi:10.15347/wjs/2018.001 
  22. ↑ Shafee Thomas, Das Diptanshu, Masukume Gwinyai, Häggström Mikael (2017-01-15)։ «WikiJournal of Medicine, the first Wikipedia-integrated academic journal»։ WikiJournal of Medicine (անգլերեն) 4 (1)։ ISSN 2002-4436։ doi:10.15347/wjm/2017.001 
  23. ↑ Masukume Gwinyai, Heilman James, Häggström Mikael (մայիսի 24, 2016)։ «Why getting medical information from Wikipedia isn’t always a bad idea»։ The Conversation։ Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 26 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիքիլսարան&oldid=8535756» էջից