Վիիմսի (թերակղզի)
Վիիմսի թերակղզի, այն Հյուսիսային Էստոնիայում գտնվող թերակղզի է, Արևմուտքից սահմանակից է Տալլինի ծովածոցին, իսկ արևելքում՝ Մուուգա ծոցին։
 էստ. Viimsi poolsaar | ||
 | ||
| Ողողող ջրեր | Բալթիկ ծով | |
| Ընդհանուր մակերեսը | 50 կմ² | |
| Երկիր |  Էստոնիա
| |
Թերակղզու տարածքը կազմում է մոտ 50 կմ², երկարությունը մոտավորապես 110 կմ է, իսկ միջին լայնությունը 5 կմ է[1]։
Նաիսսար, Պռանգլի և փոքր կղզիների՝ էկսի, Տիիրլոդի, Քերի, Կրյաուլի, Սեյնակարի, Կումբլի, Պանդյու, Վուլիկրուն, Սիլիկրուն, Սեպակարի, Հանեկարի, Լոկարի և Լանեսար կղզիների, Վիիմսի թերակղզին կազմում է Վիիմսի ծխական համայնքը[2]։
Վիիմսի թերակղզում հայտնաբերված ամենահին հնագիտական գտածոները թվագրվում են մ. թ. III և IV դարերին[3]։
Թերակղզու հյուսիսային ծայրում գտնվում է Ռոհունյեմ հրվանդանը, որը նաև անվանում են Ռոհունյեմ թերակղզի։
Հրվանդան աշխարհագրական կոորդինատները. 59°34′19″ լ. 24°47′47″ երկ.
Վիիմսի թերակղզու մեջտեղում գտնվում է 1 հա տարածքով և ծովի մակարդակից 53 մետր բարձրությամբ Լուբյամյագի եռանկյուն սարահարթը։ Լուբյամյագիի հյուսիսարևելյան մասում է գտնվում Տիսկրեի երկրաբանական ծայրամասը, որտեղ Լիվոնյան և Հյուսիսային պատերազմների ժամանակաշրջանում ավազաքարային հողում ռազմական նպատակներով փորել են քարանձավներ, որոնք հայտնի են որպես Սատանու քարանձավ, Ծովահենների քարանձավ կամ Դևի անցքեր (Kuradikoobas, Röövlikoobas, Tondiaukud)[4]:
Սատանի քարանձավի երկարությունը 18 մետր է, բարձրությունը` 1,2 մետր, իսկ լայնությունը` 2-2,5 մ[5]։ Այն ընդգրկված է Էստոնիայի նախնադարյան բնության վայրերի ցուցակում[6]։
Սատանու քարանձավի աշխարհագրական կորդինատներն են` 59°31′05″ լ. 24°50′23″ երկ.
Վիիմսի Երկաթյա ակունքը (Viimsi Rauaalikas) սկիզբ է առնում քարանձավներից մեկից։ Ակունքի ջրի հոսքի արագությունը 0,1–1,0 լ/վ է[7]։
Վիիմսի թերակղզում է գտնվում Հաաբնեեմե կլինտի եզրագծի լանդշաֆտային արգելոցը, որտեղ ծովի ափին է գտնվում բնության պահպանության գոտին՝ Վիիմսիի սև եղնիկի անտառը։
Լյուբյամյագում է գտնվում է Վիիմսի թերակղզու վերին ծայրակետը։ Դրա կորդինատներն են` 59°31′00″ լ. 24°50′23″ երկ.
Թարակղզու ներքևի ծայրակետը գտնվում է Հաաբնեեմե գյուղում։ Դրա կորդինատներն են` 59°30′56″ լ. 24°48′57″ երկ.
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Ծովափը Վիիմսի թերակղզում -
Բնակելի շենքեր Վիիմսի թերակղզում, 2010 թվական -
Սատանի քարանձավը Վիիմսիում -
Կլինտի եզրը Հաաբնեեմեում -
Սառույցի գլաքարերը Վիիմսի թերակղզում 2010 թվականի հունվարին -
Վիիմսի թերակղզու վերին ծայրակետը -
Վիիսի թերակղզու ստորին ծայրակետը
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Mereleksikon. — Tallinn: Eesti Entsüklopeediakirjastus, 1996. — С. 478-479.
- ↑ «Valla üldandmed». Viimsi valla kodulehekülg. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 15-ին.
- ↑ «Ajalugu. Viimsi valla ajaloolis-administratiivne kujunemine». Viimsi vala kodulehekülg. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 15-ին.
- ↑ «TalTech - maintanance» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 6-ին.
- ↑ Keskkonnaagentuur. «Ürglooduse objekt: Viimsi Kuradikoobas».
- ↑ Keskkonnaagentuur. Ürglooduse objekt: Viimsi Kuradikoobas.
- ↑ H. Kink Veeobjektid "Eesti ürglooduse raamatus". — Tallinn: Teaduste Akadeemia Kirjastus, 2006. — С. 42.