Վազգեն Համբարձումյան

Վազգեն Գուրգենի Համբարձումյան (հունիսի 20, 1947(1947-06-20), Մաստարա, Թալինի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ թարգմանիչ, բանասեր, լեզվաբան։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր, Հայաստանի գրողների միության անդամ (2013)։

Վազգեն Համբարձումյան
Ծնվել է	հունիսի 20, 1947(1947-06-20) (76 տարեկան)
Ծննդավայր	Մաստարա, Թալինի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, բանասեր և լեզվաբան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան և ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր
Անդամակցություն	ՀԳՄ
Աշխատավայր	ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ և Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Կենսագրություն

Վազգեն Համբարձումյանը ծնվել է 1947 թվականի հունիսի 20-ին, Թալինի շրջանի Մաստարա գյուղում։ 1965 թվականին ավարտել է Մաստարայի միջնակարգ դպրոցը։ 1965-1970 թվականներին սովորել և ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը, 1970-1973 թվականներին՝ ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ 1973 թվականից աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտում, եղել է ավագ լաբորանտ, այնուհետև կրտսեր և ավագ գիտաշխատող, առաջատար գիտաշխատող։ 1979 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն՝ «Հովհաննես Մամիկոնյանի «Տարոնի պատմության» լեզուն և ոճը» թեմայով, 1991 թվականին՝ «18-19-րդ դդ. գրաբարի գործառությունը և կառուցվածքը» թեմայով դոկտորական ատենախոսություն և ԽՍՀՄ ԲՈՀ-ի հաստատումով ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի, այնուհետև՝ դոկտորի գիտական աստիճան։ 1993-2004 թվականներին եղել է ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի հայերենի տերմինաբանության և խոսքի մշակույթի բաժնի վարիչ, այնուհետև հայերեն գիտատեխնիկական տերմինաբանության ուսումնասիրության թեմատիկ խմբի ղեկավար, 2011-2013 թվականներին եղել է ինստիտուտի տնօրեն, այնուհետև՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ, ինչպես նաև ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի ընդհանուր և համեմատական լեզվաբանության բաժնի վարիչը։

Հեղինակ է բազմաթիվ գրքերի, ուսումնական ձեռնարկների և դասագրքերի, հայերեն և այլ լեզուներով գիտական հոդվածների։ Հրապարակել է ուսումնամեթոդական ձեռնարկներ՝ «Գրաբարի ինքնուսույց» (Երևան, 1999, 241 էջ), «Գրաբարի ձեռնարկ» ( Երևան, 2004, 176 էջ), «Լատիներենի դասագիրք» ( Երևան, 2007, 360 էջ) և այլն։ Զբաղվում է հայերենի նախագրային շրջանի տարբերակային քննության հարցերով, կատարում լրացումներ և ճշգրտումներ հայերեն ստուգաբանական բառարանի մեջ։

Անդամակցություն

• Երևանի ազգային գրադարանի գիտական խորհրդի անդամ
• Մաշտոցի անվան Մատենադարանի գիտական խորհրդի անդամ
• Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի գիտական խորհրդի անդամ
• ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտում և Երևանի պետական համալսարանում գործող ԲՈՀ-ի 019 ( Ժ. 02.01.«Հայոց լեզու») և 009 (02.08. «Ռոմանական լեզուներ». վերջինիս գիտության դոկտորների թվի համալրման կարգով) գիտական աստիճաններ շնորհող խորհուրդների անդամ

Երկեր

• Հովհաննես Մամիկոնյան, Տարոնի պատմության լեզուն և ոճը, Երևան, 2013։

Մենագրություններ

• Հովհաննես Մամիկոնյանի «Տարոնի պատմության» լեզուն և ոճը. «Հայոց լեզվի պատմության հարցեր», պրակ 1, Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ հրատ., 1981, էջ 112-211։
• XVII-XIX դդ. գրաբար ճարտասանական երկերի տերմինաբանությունը, «Հայոց լեզվի պատմության հարցեր», պրակ 2, ՀԽՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1985, էջ 257-317։
• Գրաբարի գործառությունը որպես գրական լեզու ԺԸ-ԺԹ դդ., Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ հրատ., 1990, 412 էջ։
• Հայոց լեզվի դասական ուղղագրության հիմունքները, Երևան, «Մ. Վարանդյան» հրատ., 1993, 68 էջ։
• Ակնարկներ Հայոց լեզվի համեմատական բառագիտության, պրակ 1, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 1998, 56 էջ։
• Գրաբարի ինքնուսույց, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 1999, 241 էջ։
• Հայերեն աստված բառի ծագումն ու տիպաբանությունը, Երևան, «Զանգակ- 97» հրատ., 2002, 48 էջ։
• Գրաբարի ձեռնարկ, Երևան, «Զանգակ- 97» հրատ., 2004, 176 էջ։
• Ակնարկներ Հայ բառարանագրության պատմության (XVII դ. վերջ- XIX դ.), հ. 1, Երևան, «Զանգակ- 97» հրատ., 2006, 140 էջ։
• Ակնարկներ Հայոց լեզվի համեմատական բառագիտության, պրակ 2, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2007, 64 էջ։
• Մայրենի լեզվի զրուցարան, Երևան, «Զանգակ-97» հրատ., 2007, 80 էջ։
• Լատիներենի դասագիրք, Երևան, «Զանգակ-97» հրատ., 2007, 560 էջ։
• Լատինաբան հայերենի պատմություն (14-18-րդ դդ.), Երևան, «Նաիրի» հրատ., 2010, 372 էջ։
• Հարյուր թելադրություն, Երևան, «Էդիթ-պրինտ» հրատ., 2010, 104 էջ։
• Հայերենի բառաքննական և ստուգաբանական ուսումնասիրություններ, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», հրատ., Երևան, 2012, 172 էջ։
• Հովհան Մամիկոնյանի «Տարոնի պատմության» լեզուն և ոճը, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», հրատ., Երևան, 2013, 224 էջ։
• Armenian and Indo-European. Essays on Comparative Lexicology of the Armenian Language, Yerevan, “Zangak-97”, 2014, 183 page

Թարգմանություններ

• Սիմեոն Կաթողիկոս Երևանցի, Ջամբռ, Երևան, 2003։
• Ս. Գրիգոր Լուսաորիչ, Յաճախապատում ճառեր, Թեհրան, 2003։
• Հովհաննես Օձնեցի, Երկեր, Երևան, 1998։
• Տոն մեր սուրբ թարգմանիչների, Ս. Էջմիածին, 2003։

Պարգևներ

• ՀՀ մշակույթի նախարարության «Մայրենիի դեսպան» մեդալ, 2013
• ՀՀ Ազգային ժողովի «ՀՀ Ազգային ժողովի «Պատվո մեդալ», 2012
• ՀՀ ԳԱԱ «Պատվոգիր», 2003